1/11/10

ΘΝΗΣΚΩΝ ΗΡΩΣ

«Όπως όταν από τους ανέμους που σφυρίζουν ξεσπούν οι θύελλες, την ημέρα που πάρα πολλή σκόνη σηκώνεται στους δρόμους και οι άνεμοι όλοι μαζί σηκώνουν σύννεφα μεγάλα από τη σκόνη, έτσι κι αυτοί ανακατώνονταν στη μάχη και λαχταρούσαν βαθιά τους να σκοτώνουν μέσα στο πλήθος ο ένας τον άλλο με μυτερό χαλκό. Η μάχη η θανατηφόρα έδειξε σα φουρτουνιασμένη θάλασσα από τα μακριά δόρατα, τα κοφτερά που βαστούσαν, και τύφλωνε τα μάτια η λάμψη του χαλκού από τις περικεφαλαίες που έλαμπαν, τους θώρακες τους φρεσκογιαλισμένους και τις λαμπερές ασπίδες, καθώς ανακατώνονταν.
Πολύ σκληρόκαρδος θα ήταν εκείνος που βλέποντας αυτή τη μάχη θα χαιρόταν και δε θα πονούσε η ψυχή του.»


Σκληρόκαρδος είμαι γιατί η ψυχή μου χαίρεται κάθε φορά που οραματίζεται τις επικές περιγραφές του Ομήρου. Οι θύελλες, η φουρτουνιασμένη θάλασσα, η εκτυφλωτική λάμψη του χαλκού συνθέτουν ιδανικό σκηνικό για τους ένοπλους άντρες που παίρνουν και δίνουν δόξα, τους ένδοξους εκείνους που αν και θνήσκοντες στη μάχη εντούτοις δεν παύουν να ζούν.
Γνωρίζω πως μάταια προσπαθώ να φανταστώ το λυκόφως των ηρώων ξεφυλλίζοντας βιβλία με κείμενα ή εικόνες καθισμένος στο άνετο γραφείο μου. Όμως επιμένω μέσα από την ιστορία και την τέχνη να αναζητώ σπαράγματα της αλήθειας.

Το ανατολικό αέτωμα του δωρικού ναού της Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα κατασκευάστηκε γύρω στο 490 π.Χ. και εικονίζει τον πρώτο Τρωικό Πόλεμο τιμώντας τον Αιγινήτη ήρωα Τελαμώνα που πολέμησε δίπλα στον Ηρακλή. Είναι γνωστό στους μυημένους πως τα γλυπτά της μεγάλης τέχνης της αρχαιότητας φανερώνουν με αποκαλυπτικό τρόπο την αλήθεια εκείνων των ιδεών που σκληρύνθηκαν μέσα στην ύλη. Σε κάποια εικόνα της σύνθεσης αυτού του αετώματος μου αποκαλύφτηκε κάποτε το πρότυπο του ήρωα που πεθαίνει στη μάχη.
Πεσμένος στη βάση του νοητού τριγώνου, με κράνος μόνο και ασπίδα σε ηρωική γυμνότητα, ο θνήσκων οπλίτης ατενίζει τις μαύρες πύλες του Άδη διατηρώντας το περίφημο, αρχαϊκό μειδίαμα στα χείλη. Από τότε που τον ανακάλυψα, διακαώς επιθυμούσα να τον συναντήσω.


Ό καχύποπτος φύλακας του μουσείου με κοίταζε με περιέργεια. Με παρατηρούσε καθώς έφερνα γύρους περιμετρικά του εκθέματος που με συγκλόνιζε. Κι όταν ακούμπησα τα δάχτυλά μου στην οπή του στήθους για να πιστοποιήσω την πληγή από το θανατηφόρο βέλος, τότε μου ζήτησε αυστηρά να μην αγγίζω το άγαλμα. Ψιθύρισα μιά ψεύτικη συγγνώμη, γυάλιζε το μάτι μου, δεν θυμάμαι πόση ώρα στεκόμουν σιωπηλός στο ίδιο σημείο πριν αποχωρήσω. Ένας από τους βασικούς λόγους του ταξιδιού μου στο Μόναχο ήταν η ευλαβής λαχτάρα μου να θαυμάσω από κοντά τον μαρμάρινο, θνήσκοντα πολεμιστή.

Επέστρεψα στην ηρεμία του γραφείου μου και μελετώ ξανά τα ιερά κείμενα. Συνεχώς έκτοτε με στοιχειώνει η μορφή του πληγωμένου ήρωα που γέρνει το κεφάλι του στη μάχη... σαν παπαρούνα μέσα σε κήπο, που βάρυνε από τις ανοιξιάτικες δροσοσταλίδες...!

«...Κι αυτός σωριάστηκε όπως σωριάζεται βαλανιδιά ή λεύκα ή πεύκο ψηλό που ξυλουργοί το έκοψαν με τα φρεσκοακονισμένα τσεκούρια τους πάνω στα βουνά, για να γίνει ξύλο γιά καράβι...»

«Βρόντησε καθώς έπεσε και το δόρυ έμεινε μπηγμένο στην καρδιά του, που καθώς σπαρταρούσε έκανε να τρέμει και η ουρά του κονταριού.»

«...κι έγειρε το κεφάλι του από τη μια μεριά, σαν παπαρούνα μέσα σε κήπο, που έχει βαρύνει από το σπόρο της και από τις ανοιξιάτικες δροσοσταλίδες. Έτσι από τη μια μεριά έγειρε το κεφάλι του, καθώς το βάρυνε η περικεφαλαία.»






Οι φωτογραφίες: Από την τελευταία επίσκεψή μου στην Γλυπτοθήκη του Μονάχου. Το άγαλμα βρισκόταν αρχικά τοποθετημένο στην αριστερή γωνία του ανατολικού αετώματος του ναού της Αφαίας. Πιθανότατα είναι δημιούργημα του Αιγινήτη γλύπτη Ονάτα.
Ο πρώτος Τρωικός Πόλεμος: Η εκστρατεία του Ηρακλή κατά της Τροίας με σκοπό να εκδικηθεί τον βασιλιά Λαομέδοντα γιατί δεν του έδωσε τα αθάνατα άλογά του σαν ανταμοιβή όταν ο Ηρακλής τον απάλλαξε από το κήτος του Ποσειδώνα.
Τα αποσπάσματα: ΙΛΙΑΣ (Ν 334-344 και Π 482-484, Ν 442-444, Θ 306-308), σε μετάφραση Ο. Κομνηνού - Κακριδή.



24 σχόλια:

LEON ST είπε...

Ας μπούμε στη φωτιά της Μάχης να δούμε από ποιον θα δοξαστούμε και ποιον θα δοξάσουμε...

Ο Όμηρος ήταν και θα είναι η αρχή και το τέλος του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού

aerostatik είπε...

με το χαμόγελο στα χείλη...

Περιπλανώμενος είπε...

A man draws his sword in order to protect the small wound deep in his heart.
It was inflicted in the days long past,at the farthest reach of his memories.
A man wields his sword in order to depart life with a smile.
In the days far ahead,beyond the reach of his memory.
Berserk

Ανώνυμος είπε...

Ωραίο κείμενο ιππότη!Απλα δεν μπορώ να καταλάβω την εμμονή σου με συγκεκριμένους Ήρωες κ΄Πολεμιστές(Λεωνίδα,Σπάρτη κτλ)Ποια η διαφορά ανάμεσα στους 300 του Λεωνίδα απ τους 300 του Παπαφλέσσα?........................
Αδόλφος Χίτλερ(Γερμανός δικτάτορας) (Απο λόγο που εκφώνησε στις 10/5/1941)

Ανώνυμος είπε...

Χάριν της ιστορικής αλήθειας οφείλω να διαπιστώσω οτι μόνον οι ΕΛΛΗΝΕΣ,εξ ολων των αντιπάλων μου οι οποίοι με αντιμετώπισαν,πολέμησαν με παράτολμο θάρρος και ύψιστην περιφρόνησην πρός τον θάνατον....
Αδόλφος Χίτλερ(Γερμανός δικτάτορας)
(απο λόγο που εκφώνησε στις 10/5/1941)

Ανώνυμος είπε...

Θέμα αισθητικής μάλλον? Και όμως εν τέλει και ο τέλειος πολεμιστής και ο πιο απλός ταπεινός άνθρωπος είναι ικανοί για την υπέρτατη δόξα...

Ανώνυμος είπε...

φιλε ανωνυμε, μην ενοχλεις τα ευαισθητα ματια των ονειροπολων με τοσο προσφατες, ενδοξες, και συναμα ανταξιες του μακρινου παρελθοντος αναφορες στον απλο πολιτη,γιατι εσυ ανηκεις σε αυτους,ενω οι κομητες-ιπποτες-μαρκησιοι και λοιποι φεουδαρχες στη σφαιρα του ανυπαρκτου,που τις περισσοτερες φορες το μονο που αφησαν ητο καποια στιχακια ανδρειας εκ του ασφαλους,εγκλωβισμενοι στο μικροκοσμο της ανουσιας ποιησης τους.Οι μαχες φιλτατε ρομαντικε ιπποτη, σε καθε περιοδο της ιστοριας οταν ειναι ανισες,δεν εχουν να ζηλεψουν τιποτα η μια απ τον ηρωισμο της αλλης,και οσον αφορα την επανασταση του εθνους,οφειλουμε να ειμαστε ιδιαιτερα περηφανοι που τοσοι ηρωες με τη πιο ενεργη συμμετοχη του κληρου ακομα και στη πρωτη γραμμη,βρεθηκαν μαζι και μας εδωσαν ενα εθνος για το οποιο ειμαστε περηφανοι.για το 40 το μονο που μπορω να γραψω,και αυτο πιστευω αρκει,ειναι οτι χαρακτηριζεται ΕΠΟΣ.αλλα ναι θα συμφωνησω,κακη αισθητικη?ηρωας ο απλος πολιτης?δε μας κανουν αυτα,πολυ πεζα πραγματα για να ωραιοποιηθουν,παμε σε καμμια σκανδιναβικη μυθολογια να ξεμπερδευουμε...

Επώνυμος είπε...

Λίγη σοβαρότητα κύριε προηγούμενε ανώνυμε...

Δεν υπάρχει κριτήριο επαγγελματισμού (πχ τέλειος πολεμιστής) ή ταξικότητας/προέλευσης (πχ απλός πολίτης) στο ηρωϊκό πρότυπο. Υπάρχει το πρότυπο του ΗΡΩΑ καθαυτό και εκείνοι που το εκφράζουν ανεξαρτήτως ταξικής προέλευσης.

Και είτε σου αρέσει είτε όχι, πλήθως αριστοκρατών υπήρξαν και ΗΡΩΕΣ και πολεμιστές. Να αρχίσουμε από τους ιππότες του μεσαίωνα για να καταλήξουμε στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, όπου η ευρωπαϊκή (και κυρίως η γερμανική) αριστοκρατία εξολοθρεύτηκε στις φλόγες του πολέμου και στο βωμό του πατριωτικού ηρωισμού;

Ήρωες και οι αγωνιστές του '40 και του '21, και του '74 στην Κύπρο θα προσέθετα εγώ..Αλλά όπως και να το κάνουμε τα πρότυπα της αισθητικής είναι αιώνια. Και αν μιλάμε για την αισθητική επένδυση του ηρωισμού, η μορφή του αριστοκράτη και αγνού Αλέξανδρου Υψηλάντη είναι σίγουρα πιο αρχετυπική από εκείνη του φουστανελά Ανδρούτσου που όταν απελευθέρωσε την Αθήνα, έστειλε για εκτέλεση το δημοτικό αοιδό Μπουγιουκλή, επειδή τον συνόδευσε παίζοντας στο λάουτό του ένα ηρωικό τραγούδι..Δυστυχώς, ο ηρωικός -μα και ακαλλιέργητος- φουστανελάς θεώρησε ότι η μουσική είναι μόνο για "παλιογυναίκες"..(βλέπε απομνημονεύματα Μακρυγιάννη)

Ευτυχώς, που κάποιοι του εξήγησαν τι ήθελε να κάνει ο μουσικός, και ο καημένος σώθηκε από το εκτελεστικό απόσπασμα.....

Axe είπε...

Ο γνωστός Ανώνυμος της απλότητας, του αρχαιοπανθέου και του δημοκρατικού επικο-αντιρομαντισμού ξαναχτύπησε!!!

Μην ασχοληθήτε. Είναι κλινική περίπτωση. Δεν θυμάστε τις προηγούμενες φορές; Αφήστε τον να γράφει μόνος του

Ανώνυμος είπε...

ναι.επισης οταν ζοριζομαστε αφηνουμε το ρομαντισμο και περναμε στο κυνισμο,κατα βουληση και οπως μας συμφερει,μασκες,κατω απο μασκες...

Ανώνυμος είπε...

επωνυμε,εχεις αρκετο δικιο στα γραφομενα σου,μα περιμενω μια τοποθετηση απ τον ιπποτη οσον αφορα τη συγκεκριμενη ιστορικη περιοδο,και axe,εχεις στ αληθεια κατι να πεις?

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητοίεπωνυμοι κ ανωνυμοι
Στο πάνθεον των Ηρώων κ των Μαρτύρων της Εθνικής μας ανεξαρτησίας εκτος απ την επισημη αίθουσα με τις περιλαμπρες μορφές των επωνύμων Ηρώων υπάρχει κ η ιερή κρύπτη μεσα στην οποια
πλανώνται οι σεμνες σκιές των Αφανών Ηρώων,των Ανωνύμων μαρτυρων,ολων αυτών που δεν είναι καταγεγραμμένοι στο ληξειαρχείο της ιστορίας!θέτοντας στον Ιπποτη το ερώτημα ποια η διαφορα ανάμεσα στον Λεωνίδα κ τον Παπαφλέσσα δίνω κ την απάντηση Τότε ηταν η νικητήρια ιαχή ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ ηταν το ΗΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ.Δυο χιλιάδες χρόνια μετα ηταν ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ ηταν το ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΙΑΣ ΩΡΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΖΩΗΣ....ΤΟ 21,ΤΟ 40 δεν ειναι παρελθον.Ειναι παρον κ μελλον!ΤΟ 1821 ειναι η ιερα κιβωτος του Ελληνισμου,η αστειρευτη πηγη αυτογνωσιας!Ας πιουμε ευλαβικα απ αυτην επιζητώντας την μεθεξη με τους ΑΘΑΝΑΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ!

Φοιτητική Λέσχη Φανταστικής Λογοτεχνίας είπε...

Αγαπητοί συνομιλητές, ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη για την "άσχετη" παρέμβαση.

Συμφωνώ απολύτως με το σχόλιο του Επώνυμου και από την ώρα που το διάβασα, ψάχνω στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη να εντοπίσω την αναφορά στο συμβάν μεταξύ Μπουγιουκλή και Ανδρούτσου. Ωστόσο, η εν λόγω διαδικασία είναι ψυχοφθόρα και χρονοβόρα.

Μια αναφορά του εν λόγω συμβάντος υπάρχει στο βιβλίο του Κ.Θ. Δημαρά που φέρει τον τίτλο "Ελληνικός Ρωμαντισμός" και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ερμής.

Αν μπορούσες, φίλε Επώνυμε, να μου υποδείξεις και το σημείο που το αναφέρει ο Μακρυγιάννης, θα με βοηθούσες πολύ στην ακαδημαϊκή μου έρευνα (και όχι μόνο).
Το mail μου είναι stamos79@yahoo.gr σε περίπτωση που θες να μου απαντήσεις εκεί.

Και πάλι συγγνώμη για την "άσχετη" παρέμβαση.

Σταμάτης

ΥΓ. Hail, σε όλους τους συνομιλητές και στον Ιππότη.

Επώνυμος είπε...

Σταμάτη,
Για τον Μπουγιουκλή έγραψα ό,τι έφερα στο νου από παλιότερα αναγνώσματά μου. Για να μη σου λέω ψέματα δεν θυμάμαι ακριβώς που το διάβασα. Είχα την εντύπωση ότι ήταν στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη για αυτό και το παρέθεσα. Είχα διαβάσει όμως και το βιβλίο του Δημαρά που αναφέρεις. Όσο το ξανασκέφτομαι νομίζω ότι τελικά έχεις δίκιο και πρέπει να είναι εκεί η αναφορά. Θα το ξανακοιτάξω πάντως και αν βρω κάτι θα στο στείλω στο ηλ.ταχυδρομείο σου.

καλλίμαχος είπε...

Ο παπαφλέσσας μπορεί να ήταν κληρικός, αλλά μόνο σαν κληρικός δεν έμεινε στην Ιστορία. Ο χριστιανικός μεσσίας πουθενά δεν είπε να πολεμάς τον κατακτητή σου. Να γυρνάς και το άλλο μάγουλο είπε.

καλλίμαχος είπε...

....και από τον ανώνυμο της 10 Νοεμβρίου 2010 2:06 μ.μ - "τοσοι ηρωες με τη πιο ενεργη συμμετοχη του κληρου ακομα και στη πρωτη γραμμη,βρεθηκαν μαζι και μας εδωσαν ενα εθνος για το οποιο ειμαστε περηφανοι" - Καταρχήν οι επαναστάτες του 21 μας έδωσαν κράτος και όχι έθνος, το έθνος προϋπήρχε και ήταν υπόδουλο. και 2ον, δεν μπορούμε να είμαστε περήφανοι για το κράτος που ονομάζεται Ελλάδα σήμερα.

SUN W KNIGHT είπε...

Αγαπητοί Σχολιαστές:

Αδυνατώ να παρακολουθήσω την συνάφεια πολλών παρατηρήσεων με το άγαλμα του Ονάτα και τους στίχους του Ομήρου που προβάλλω στο συγκεκριμένο κείμενο.
Είναι άσκοπο να ζητάει εξηγήσεις κάποιος που δεν κατανοεί τα κείμενα ή που διαφωνεί με την αισθητική μου.

Παρεμπιπτόντως, για τον Γρηγόριο Δικαίο από την Πολιανή θα τα πούμε σύντομα σε κάποια επόμενη Σημαία.

panagiotis είπε...

Επειδή με ενδιαφέρει η σελίδα του ιππότη και την ανακάλυψα προσφάτως, μπορεί να μου απαντήσει κάποιος εδώ αν θεωρεί τον εαυτό του καλύτερο ή μεγαλύτερο επειδή είναι ΄Ελληνας;

LEON ST είπε...

Panagiotis,

Εγώ θεωρώ τον εαυτό μου καλύτερο επειδή είμαι Έλληνας. Το ίδιο μπορεί να ισχυριστεί και ένας βάρβαρος. Το ποιος έχει δίκιο ποσώς με απασχολεί.

panagiotis είπε...

Λίγα είπες αλλά κατάλαβα. Θα περιμένω να τοποθετηθούν κι άλλοι... Ευχαριστώ που απάντησες.

καλλίμαχος είπε...

Εσύ παναγιώτη τι ενδιαφέρον βρήκες στη σελίδα του ιππότη;

panagiotis είπε...

Στη αρχή ήταν οι Manowar,jag panger, bathory... και οι μουσικοι ορίζοντες της στήλης. Παράλληλα, ήταν οι πίνακες,τα κόμιξ,το ηρωικό αρχέτυπο,η ελληνική αρχαιότητα,ο Τόλκιν,ο Μούρκοκ, η δυναμική της στήλης και ο πύρινος λόγος του ιππότη. Όλα αυτά 15 χρόνια πριν... Μεσολαβεί ένα μεγάλο κενό και τώρα μέσω του αποβλακωτικού ιντερνετ βρίσκω ξανά επαφή με τον κόσμο "των ματωμένων σπαθιών και των αετών..."

Ανώνυμος είπε...

Όταν η ύλη γίνεται φορέας ένοπλων ιδεών... Κοιτάζω και ξανακοιτάζω τον Σπαρτιάτη οπλίτη με το αρχαικό μειδίαμα που έχω σε περίπτη θέση στο γραφείο μου. Με βλέπει και αυτός... και θα με βλέπει όσο τον βλέπω.

Panagiotis: Καλώς ήρθες αδερφέ στην Παλιά Φρουρά... Hail!

Battle Angel

Ανώνυμος είπε...

τωρα θα σας ξενερωσω με αυτο που θα πω, αλλα επειδη εχω δουλεψει σε μουσειο(στο Εθνικο Αρχαιολογικο συγκεκριμενα), ειναι πολυ σπαστικο να κανουμε συνεχεια τον δερβεναγα στους επισκεπτες, αλλα καλο ειναι να τηρουνται οι κανονες!! Δεν αγγιζουμε, δεν βγαζουμε φωτο με φλας, δεν βγαζουμε φωτο κανοντας ποζες μπροστα στα εκθεματα!! Τοσο απλα!! Οποτε, αγαπητε Ιπποτη να μην τσαντιζεσαι οταν ο φυλακας σε επαναφερει στην ταξη...