ΜΑΥΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΣΣΑ, ΚΑΧΕΚΤΙΚΟΣ ΙΠΠΟΤΗΣ

Οι ιππότες δεν είναι όλοι σιδερόφρακτοι, δεν είναι πάντα ιδανικοί κι ετοιμοπόλεμοι.
Οι πριγκίπισσες δεν είναι πάντα νέες και αθώες, δεν είναι όλες ανυπεράσπιστες.
Οι δράκοι δεν είναι όλοι μοχθηροί και ξενόφερτοι, συχνά ενεδρεύουν μέσα στον εσωτερικό μας κόσμο.
Εμείς, λάτρεις του ηλιακού φωτός και της κλασικής πατρίδας, είμαστε επίσης θαυμαστές του ρομαντικού πνεύματος και κάποιες φορές αναπόφευκτα μελαγχολικοί.
Ο καχεκτικός ιππότης και η μαύρη αυτοκρατόρισσα, που συνομιλούν πιό κάτω είναι προσωπικότητες άξιες θαυμασμού. Εγώ, παρεμβαίνω στο διάλογο και στις σκέψεις τους με θράσος, αλλά με καλό σκοπό.
Επιβεβαιώνω τα λόγια αυτής της εξαιρετικής γυναίκας: «.....η ομορφιά είναι η αιτία και ο σκοπός του Σύμπαντος ».

Καχεκτικός Ιππότης: …βρισκόμουν μπρος σε μιάν εμφάνιση από τις πιό ιδανικές και τις πιο τραγικές της ανθρωπότητος.
Μαύρη Αυτοκρατόρισσα: ... Όταν οι Ελληνες μιλούν ελληνικά είναι σα μουσική.
Sun Knight: Είναι η πρώτη τους συνάντηση, Μάϊος του 1891 στη Βιέννη. Ο έλληνας είναι ακόμη «ιπποκόμος», 24 χρονών και καμπούρης. Η πριγκίπισσά του είναι 30 χρόνια μεγαλύτερή του. Στο πρόσωπό της έχει βρεί ΕΚΕΙΝΗ, έτσι την αποκαλεί, την δική του Βεατρίκη, την ενσάρκωση της Ιδέας.
Κ Ιπ: Κυττάξτε αυτό το θεόρατο γηραλέο δέντρο με τους γυμνούς μαύρους κλώνους....
Μ Αυτ: Ο πόνος του είναι πιό βαθύς από την τρικυμία. Μοιάζει σαν το Βασιλέα Λήρ. Και κεραυνός να πέση τώρα να το κάψη, πάλι θά‘χη νικήσει το θάνατο.
Sun Knight: Ο βασιλιάς Ληρ τραβάει τ’ άσπρα του μαλλιά μέσα στην καταιγίδα. Ζητάει από τον κεραυνό να συντρίψει τις μήτρες της φύσης, αυτές που γεννούν αχάριστους ανθρώπους. Η μαύρη αυτοκρατόρισσα χαίρεται μέσα στη θύελα, αισθάνεται κοντά στην αληθινή φύση των πραγμάτων.
Κ Ιπ: Η θωριά της Αυτοκρατείρας, όταν τη χτενίζανε σήμερα, μ’ έκανε να συλλογισθώ έξαφνα την Ελίζαμπετ Σίδδαλ, «the beloved» - την «αγαπημένη» εκείνη του Ροσσέτη και την αλησμόνητη......Γιά μιά στιγμή ανασήκωσ’ένα κύμα των μαλλιών της στο ένα χέρι, κρατώντας στ’άλλο έναν ασημένιο καθρέφτη του χεριού.....‘Ετσι ήτον αληθινά η ζωγραφιά του Ροσσέττη «Τ’όμορφο χέρι»......Και τώρα ξέρω, ότι είναι στ’ αλήθεια η ίδια η Ελίζαμπετ Σίδδαλ, η ίδια υπερκόσμια μορφή.....
Κ Ιπ: Σήμερα στον περίπατο μιλήσαμε γιά το Δάντη Γαβριήλ Ροσσέττη και γιά τον Burne Jones.
Μ Αυτ: Είναι ψυχές από άλλους καιρούς, που ξανάρθανε στη γη να συνεχίσουν τα όνειρα των πρωτυτερινών ανθρώπων και να μαντέψουν τα όνειρα των υστερνών.....
Sun Knight: Ο μαγεμένος ιππότης συγχέει πίνακες και γυναίκες που ποζάρουν: La Bella Mano και Lady Lilith, Elizabeth Siddal και Alexa Wilding.
H Elizabeth Siddal ήταν όντως η πρώτη «αγαπημένη» του Ροσσέττη. Πέθανε νέα, ζεί όμως πάντα μέσα στους ζωγραφισμένους θρύλους των Προραφαηλιτών, ζεί ακόμη κι όταν υποκρίνεται την πνιγμένη Οφηλία του Millais. Οταν ο Dante Gabriel Rοssetti την πρωτοσυνάντησε, δήλωσε πως όρισε το πεπρωμένο του, την έκανε μούσα του και την παντρεύτηκε. Αυτό βέβαια δεν τον εμπόδισε ούτε να κοιμάται και με άλλες γυναίκες, ούτε να εμπνέεται κι από άλλες μούσες. Jane Morris, Fanny Cornforth, Alexa Wilding, Maria Spartali (ελληνίδα), πέρασαν όλες από τον καμβά και τον χρωστήρα του.

Κ Ιπ: Και φαίνεται απ’ εδώ το Νεκρονήσι του Bocklin, το δεμάτι εκείνο ολόϊσα κυπαρίσσια πού σφίγγουνε στην αγκαλιά τους το άσπρο σπίτι των ψυχών, επάνω στον καθρέφτη των νερών.
Μ Αυτ: Είναι ένας περαματάρης εκεί που μοιάζει ίδιος ο Χάρων. Μες τη βάρκα του με τα κουπιά με περνά στο νησί σα μιά ψυχή θλιμμένη και νοσταλγική.
Sun Knight: Βασιλεύει εκεί η Περσεφόνη κι έχει γιά σκήπτρο της το μυστικό ρόϊδι. Είναι θλιμένη γιατί πρέπει να μοιράζεται ανάμεσα στους δύο κόσμους, ανάμεσα στη Λευκή Θεά και τον Μαύρο Αυτοκράτορα. Το κόκκινο των χειλιών της είναι ίδιο με το κόκκινο των σπόρων του ροϊδιού. Φαίνεται καθαρά στην εξιδανικευμένη Jane Morris, στον διασημότερο πίνακα των Προραφαηλιτών.

Μ Αυτ: Εδώ πάνω φαντάζομαι στου φεγγαριού τη γλάρα τις νύμφες και τις ξωθιές ν’ ανεβαίνουν από τα χαμηλώματα και από τα δάσινα τα βάθη και να στήνουν τον αέρινο χορό τους.
Κ Ιπ: Η Αυτοκράτειρα πήγαινε κ’ερχότανε στο περιστύλιο, πίσω απ’ τις κολώνες και τις Μούσες που αχνοφέγγριζαν και ήτον η ενσάρκωσις αυτής της μεταφυσικής σχεδόν ωραιότητος που εδώ φανερωνότανε στην επιφάνεια της ζωής.
Sun Knight: Το αγαπημένο της έργο του Σαίξπηρ είναι το «Όνειρο μιάς καλοκαιριάτικης νυχτιάς». Στη νεότητά της θα μπορούσε να είναι η νεραϊδοβασίλισσα Τιτάνια. Όχι πιά. Ο συνοδός της σίγουρα δεν είναι ο Όμπερον (λόγω εμφάνισης). Δεν είναι ούτε ο Πούκ (λόγω χαρακτήρα).
Μ Αυτ: Είμαι πάντα εδώ προτού να βγη ο ήλιος γιά να βλέπω πως ξυπνούν οι κήποι. Ποτέ πιά να μην ξανάρθετε εδώ αυτήν την ώρα ! Είναι η μόνη στιγμή που είμαι ολότελα μονάχη.
Κ Ιπ: .... μου φάνηκε πως είδα με τα μάτια μου το παραμύθι της Μελουζίνας......
Sun Knight: Το μεσαιωνικό ρομάντζο της Μελουζίνας και του Ρεμονδίνου, του ευγενικού ιππότη και της ξανθιάς νεράιδας με την ασημογάλαζη ουρά. Η δρακονεράϊδα παραμένει κοντά στον αγαπημένο της όσο δεν αποκαλύπτεται η αληθινή της φύση. Στο ιπποτικό μυθιστόρημα, φεύγοντας προδομένη, πετά σαν δράκαινα τρείς φορές γύρω από τον πύργο των Λουζινιάν βγάζοντας πονεμένες κραυγές.
Είναι μήπως η γερασμένη πριγκίπισσα μακρυνή απόγονος της Μελουζίνας; Μήπως μετά από μεγάλο πόνο ετοιμάζεται ν’ ανοίξει τα φτερά της και να επιστρέψει κι εκείνη στο Άβαλον; Ο υπερφυσικός κόσμος και ο κόσμος των θνητών συνδέονται όμως εξαιτίας της ομορφιάς, όχι εξαιτίας του πόνου.
Κ Ιπ: Η σελήνη είχε προβάλει: ο δίσκος που σκότωσε τον Υάκινθο ανέβαινε αργοκυλώντας πίσω απ’ τα μαύρα τα βουνά. Λεκέδες από μελανιασμένο αίμα ξανοίγονταν επάνω στη φεγγερή γυαλάδα του...Τι νύχτα εξαίσια, όλο διαφάνειες ενός κόσμου φανταστικού και κρυσταλλένιου!
Μ Αυτ: Το λοιπόν κ’ εσάς σας φαίνεται πως η γη είναι κιόλας πεθαμένη και πως εμείς είμαστε τα τελευταία ανθρώπινα πλάσματα μέσα σε μιάν ερημιά από γυαλί και πως κυττάζομε με μάτια από γυαλί τους κήπους της σελήνης που κι αυτή έχει πεθάνει πρώτη.
Sun Knight: Υπάρχουν πολλά αποσπάσματα που το ύφος των απομνημονευμάτων γίνεται υπερβολικά γλυκερό και πνίγεται από την ίδια του την λογοτεχνική κατάχρηση. Το παραπάνω δεν είναι από αυτά. Τα μαύρα βουνά και οι κήποι της σελήνης, η νεκρή γη και η γυάλινη ερημιά με στοιχειώνουν μέχρι σήμερα με την υπερκόσμια απαισιοδοξία τους.
Μ Αυτ: Ολα εδώ είναι τόσο μαγευτικά, που θα επιθυμούσε κανείς στ’ αλήθεια ο κόσμος όλος να ήταν ερείπια.
Κ Ιπ : Θυμήθηκα την εικόνα του Burne Jones «Ο Ερως μες τα ερείπια»: ήτον η ίδια ψυχική νότα, μόνο ακόμη πιό αισθητική, αν γίνεται, πιό μουσικά οδυνηρή.
Sun Knight: Το παράξενο ζευγάρι κάνει μεγάλους περιπάτους γιά ώρες μέσα σε ρομαντικά τοπία. Η μελαγχολία πλανιέται στην ατμόσφαιρα και τους σκεπάζει σαν άχρονη παραμυθένια ομίχλη, σαν την μελαγχολία στους πίνακες του Edward Burne-Jones. Ο νεαρός έλληνας αναφέρεται στην πρώτη και λιγότερο γνωστή εκδοχή του «Love among the Ruins» (1870-73) καθώς η δεύτερη δεν έχει ακόμη ζωγραφιστεί (1894). Σε μιά συμπτωματική αντιστροφή, στο ζευγάρι του πίνακα είναι ελληνίδα η γυναίκα: η Μαρία Ζαμπάκο, ερωμένη του μεγάλου ζωγράφου.

Κ Ιπ : …Μιλούσαμε σήμερα γιά τους Νιμπελούγκεν του Βάγνερ.
Μ Αυτ: Γιά μένα ο Βάγνερ είναι ένας λυτρωτής. Είναι η μουσική ενσάρκωσις μιάς γνώσεως των εσώτερών μας μυστικών..... Πρέπει να ξαναγυρίσωμε απ’εκεί πούρθαμε, στο πρωτογέννητο φλοίσβισμα του Ρήνου απ’ όπου γεννήθηκε το τραγούδι του Rheingold .
Sun Knight: Η Αυτοκράτειρα είναι φίλη και εξαδέλφη του Βαυαρού Βασιλιά Λουδοβίκου του Β’, λάτρη των γερμανικών μύθων και του Βάγκνερ. Ο «τρελός» Βασιλιάς έχει εδώ και χρόνια αυτοκτονήσει (1886) έχοντας αφήσει όμως πίσω του μιά βαριά ρομαντική παρακαταθήκη που φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Η μαυροφορεμένη νύμφη γνωρίζει τις Βαλκυρίες και έχει τραγουδήσει το «Τραγούδι των Νίμπελούνγκεν».
Μ Αυτ: Κυττάξτε αυτό το τοπίο, μου είπε, μ’ όλη τη δύναμη των ματιών σας, γιατί ίσως ποτέ πιά δε θα το ξαναδήτε έτσι.....
Κ Ιπ : Και ήπια την άνοιξη και μέθυσα ίσα μ’ ένα φρένιασμα θλιβερό, σα να μην είχα άλλην άνοιξη να ζήσω.....
Sun Knight: Κι εγώ μέθυσα και θλίβομαι. Θλίβομαι γιά τη μαύρη αυτοκρατόρισσα, θλίβομαι γιά τον καχεκτικό, ερωτευμένο ιππότη, θλίβομαι και γιά μένα, γιά την μικρόπρεπη πραγματικότητα και την κακή μου μοίρα να ζω σε αυτή την άθλια εποχή.

Καχεκτικός Ιππότης: ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος, διδάκτωρ της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Ινσμπρουκ με θέμα του διδακτορικού του τον Σοπεγχάουερ. Βαρώνος-Ιππότης του Τάγματος του Φραγκίσκου Ιωσήφ, αισθητιστής και σκηνοθέτης. Επασχε από παιδί από κύφωση. Δάσκαλος των Ελληνικών και συνοδός της Αυτοκράτειρας (1891-93). Πέθανε το 1911.
Μαύρη Αυτοκρατόρισσα: η Αυτοκράτειρα της Αυστρίας Ελισάβετ. Ωραία και τραγική αμαζόνα. Οταν συναντά τον Χριστομάνο έχει ήδη χάσει δυό παιδιά της, τον πατέρα και την αδελφή της και τον άντρα που αγάπησε. Ντυμένη τότε πάντοτε στα μαύρα. Δολοφονήθηκε το 1898.
Τα αποσπάσματα: προέρχονται από Το βιβλίο της Αυτοκρατείρας Ελισάβετ, φύλλα ημερολογίου του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Στους διαλόγους και μονολόγους του εκφράζονται απόψεις γιά τον ‘Ομηρο και τον Σαίξπηρ, τον Νίτσε και τον Βάγκνερ, τον Χάϊνε και τον ‘Ιψεν, τον Δοστογιέβσκη και τον Τολστόϊ, τον Δάντη και τον Μπωντλαίρ, τον Αχιλλέα και τον Siegfried, τους Προραφαηλίτες. Η πρώτη έκδοσή του στη γλώσσα μας έγινε το 1908.