Η ΜΑΓΙΚΗ ΣΠΟΡΑ

Κάθε φορά που κλείνει ένας κύκλος, την τελευταία μέρα του χρόνου αφήνω ελεύθερη την φαντασία μου να προβλέψει τον ιδανικό κόσμο του μέλλοντος.
Κι ονειρεύομαι απάτητα μονοπάτια σε αχαρτογράφητα δάση, λευκούς πύργους σε μαύρα βουνά, πρόθυμες παρθένες με χρυσαφένια μαλλιά, ουράνιες μάχες, κόκκινους δράκους, γαλάζια λάβαρα και ρουνικά σπαθιά.

Όμως, όπως όλοι ξέρουμε τίποτε πιά δεν υπάρχει απ’ όλα αυτά, ούτε καν οι πρόθυμες παρθένες με τα χρυσαφένια μαλλιά.

Τα τελευταία χρόνια μοιάζουν μεταξύ τους σαν φωτοτυπίες της ίδιας σελίδας, της ίδιας αδιάφορης ιστορίας. Είμαι παγιδευμένος σε αυτό το άθλιο σύμπαν της ανάγκης κι αισθάνομαι όλο και περισσότερο ψεύτικος και κενός. Υπομένω την γκρίζα πραγματικότητα και σκύβω το κεφάλι στο άχρωμο παρόν.

Όμως, όπως όλοι ξέρουμε ο χρόνος κινείται κυκλικά και η δύναμη της φαντασίας καλλιεργεί τη μαγική σπορά ...



Η εικόνα : Τμήμα του πίνακα Echoes Of The Great Song του John Howe.

ΔΕΗΣΗ ΣΤΟ ΧΙΟΝΙΣΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ

Whose woods these are I think I know.

His house is in the village though;

He will not see me stopping here

To watch his woods fill up with snow.

Κάποτε, με θράσος στην καρδιά του Χειμώνα αναζητούσα το δισκοπότηρο του Ήλιου. Στην πιό σκοτεινή νύχτα του χρόνου, αργοπορημένος έφτασα στην εφαπτόμενη των κόσμων. Ασεβής και βέβηλος αντίκρυσα τον κρυστάλλινο καθεδρικό και ξεπέζεψα στο πλάτωμα ανάμεσα στη λίμνη και το δάσος.

Χιόνιζε ασταμάτητα και το σφοδρό κρύο διαπερνούσε την πανοπλία και τη σάρκα κι έφθανε στα μαύρα βάθη της ψυχής μου. Λευκό σάβανο κάλυπτε τη φύση και οι νιφάδες χόρευαν αλλόκοτα κάτω από το απόκοσμο φως του φεγγαριού.
Κι ένοιωσα τότε μαγεμένος από την ονειρική ομορφιά, τη σιωπηλή γαλήνη, το σβήσιμο του κόσμου στο σκοτεινό τοπίο. Έκλεισα τα μάτια και υπνωτισμένος αποζήτησα τη λύτρωση ανάμεσα στα λευκά σύμβολα του θανάτου, πέρα από τον πόνο και τη σκληρότητα των διαστάσεων της ύλης. Γονάτισα μπροστά στο διάφανο παλάτι καθώς η θλιβερή ειρήνη μου απομυζούσε τη ζωή.

Η Βασίλισσα του Χιονιού με προσκαλούσε με το σκήπτρο της σελήνης στη λύπη, στη σιωπή, στης αθωότητας τη φυλακή. Αιώνιο καταφύγιο υποσχόταν και ήμουν έτοιμος να παραδοθώ. Χαμένος μέσα στο παγωμένο δάσος ήθελα να ξεχάσω και να ξεχαστώ.

My little horse must think it queer
To stop without a farmhouse near

Between the woods and frozen lake

The darkest evening of the year.

He gives his harness bells a shake
To ask if there is some mistake.

The only other sound’s the sweep

Of easy wind and downy flake.

Και τότε, δίπλα στη λίμνη είδα μιά φασματική μορφή να με πλησίαζει με γοργά βήματα δίχως καν να πατάει στη γη. Ο μαυροντυμένος καλόγερος, ξυπόλυτος και κουκουλοφόρος, με κίτρινο πρόσωπο, έμοιαζε στον θεριστή των ψυχών.

Τον αναγνώρισα και χάρηκα αν και είχα χίλια χρόνια να τον δω. Ο Μαύρος Μοναχός, πρώτος αγγελιοφόρος του Εωσφόρου και φύλακας της φαντασίας μου είχε έρθει να με σώσει από το σκοτάδι της ανυπαρξίας ανοίγοντας ξανά το λαμπερό μονοπάτι της ματαιοδοξίας.

Στην άκρη του κενού στάθηκε δίπλα μου και μου επανέλαβε όλες τις διεγερτικές του κολακείες... πως είμαι από τους εκλεκτούς που υπηρετούν την αιώνια αλήθεια, πως οι ιδέες μου είναι αφιερωμένες στο λογικό και το ωραίο, πως ζω συνειδητά κι ελεύθερα αναζητώντας την υπέρτατη αρχή. Μου θύμησε την έκσταση και την ιδιοφυία, την έξαψη και τη χαρά της ανώτερης ζωής. Μου έδειξε και τον μακρύ δρόμο, που πρέπει να κάνω πριν παραιτηθώ κι έπειτα χάθηκε ξαφνικά σαν ψεύτικος αντικατοπτρισμός.

The woods are lovely, dark and deep.
But I have promises to keep,
And miles to go before I sleep,

And miles to go before I sleep.

Ξύπνησα άρρωστος και χλωμός μα εξιλεωμένος. Ίππευσα κι απομακρύνθηκα γοργά μέσα στην ομίχλη. Σώθηκα από τον ανίερο απόστολο της μεγαλομανίας κι ας μην πίστεψα λέξη από τ' απατηλά του λόγια. Ξέρω καλά πως είμαι αιχμάλωτος κι αμαρτωλός. Έχω ακόμη μπροστά μου χίλια χρόνια ποινής να εκτίσω, πριν επιστρέψω στον Κύριο του φωτός...



Το ποίημα: Stopping By Woods On A Snowy Evening. Του Αμερικανού ποιητή Ρόμπερτ Φροστ (1874 - 1963).
Οι πίνακες: Winter Landscape with Church και Winter Landscape του Caspar David Friedrich (1774 - 1840).
Ο Μαύρος Μοναχός: Από το ομώνυμο διήγημα του Ρώσου διηγηματογράφου και θεατρικού συγγραφέα Αντόν Τσέχωφ (1860 - 1904). Λέει κάπου ο Μοναχός στον μάγιστρο Κοβρίν: «Υπάρχω στη φαντασία σου, αλλά η φαντασία σου είναι ένα τμήμα της φύσης, δηλαδή υπάρχω και στη φύση ».
Η Βασίλισσα του Χιονιού: Από το ομώνυμο παραμύθι του Δανού συγγραφέα Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (1805 - 1875).
Οι εικονιζόμενοι πρωταγωνιστές: Φιγούρες του Pieter Bruegel (1525 - 1569) από τα έργα Ο Χριστός και η μοιχαλίδα (η Λευκή Βασίλισσα) και Ο Μισάνθρωπος (ο Μαύρος Μοναχός ).

KNIGHT MOVES

Το θέατρο του δράματος είναι πάντα το ίδιο. Αλλάζουν μόνον τα σκηνικά και τα κοστούμια των πρωταγωνιστών. Ένα σπήλαιο σε μιά έρημη χώρα ή ένας βράχος δίπλα στη θάλασσα ορίζουν την καταλληλότητα του χώρου γιά το στημένο παιχνίδι. Η κόρη και το τέρας παίρνουν τις θέσεις τους στα προκαθορισμένα τετράγωνα και δοκιμάζουν τις στάσεις τους. Η συμπαιγνία απαιτεί άρτια σκηνοθεσία και υποκριτική.

Η αγγελική γυναίκα και ο διαβολικός της δράκος πρέπει να παίζουν με άνεση τον αναμενόμενο ρόλο τους, ο δράκος να δείχνει μοχθηρός και απειλητικός, η αιχμάλωτη δέσποινα, ευγενική και αθώα.

Ο ανυποψίαστος ιππότης θα πέσει στην παγίδα. Οι ψυχολόγοι, οι ζωγράφοι και οι μυστικιστές δεν του αφήνουν περιθώρια ελιγμών ανάσχεσης και αποφυγής. Οι κινήσεις είναι περιορισμένες και ελεγχόμενες. Πρώτα πρέπει να σκοτώσει τον δράκο κι έπειτα να κατακτήσει την πριγκίπισσα.
Μπροστά στη σπηλιά ή δίπλα στη θάλασσα, η κατάβαση στα βάθη του ασυνείδητου έχει απρόβλεπτες συνέπειες. Το ερπετό που συμβολίζει την άλογη δύναμη του χάους μπορεί να τον παρασύρει βίαια στο βασίλειο του παντοτινού σκότους. Ακόμη κι αν νικήσει τον φύλακα του ασυνείδητου, ο ήρωας δεν θα ξεφύγει από τον μυστικό γάμο με την ενσαρκωμένη θεά. Η μελλόνυφη επιθυμεί να ορίζει το πεπρωμένο του σωτήρα της, να αιχμαλωτίζει την ψυχή του, να είναι μόνον αυτή ο κόσμος του κι ο προορισμός του.

Όμως ο ιππότης θαυμάζει τον όμορφο δράκοντα γιατί γοητεύεται από την απεικόνιση του κάλλους των τεράτων στην τέχνη και στην μυθολογία. Και χαίρεται επιπόλαια τις σαρκικές ηδονές δίχως να χρειάζεται το έπαθλο της παντοτινής αγάπης. Μέσα στο πλαίσιο του πίνακα θα κάνει την δική του κίνηση σε μιά πρωτότυπη παραλλαγή. Δεν θα αρνηθεί το κάλεσμα των μυστικών τετραγώνων αλλά θα αποφύγει το τίμημα της ανορθόδοξης παρτίδας. Θα υποτάξει αλλά δεν θα σκοτώσει το δαιμονικό θηρίο, θα πλαγιάσει αλλά δεν θα δεσμευτεί με την λευκή παρθένα.

Κι έτσι η περιπλάνηση στην έρημη χώρα της σημαδεμένης σκακιέρας θα συνεχιστεί. Μπροστά του είναι η αναγνώριση των επερχόμενων πραγμάτων, το ηλιακό δισκοπότηρο και η χρυσή πύλη της αποκάλυψης του θεϊκού Πατέρα.
Ο ιππότης οπλισμένος με ψυχρή λογική κι ευγενική καρδιά γνωρίζει ήδη πως το αληθινό αντικείμενο της αναζήτησης είναι ο ιερός εαυτός του.



Ο πίνακας: Ο Άγιος Γεώργιος και ο δράκος (1456) του φλωρεντινού ζωγράφου Πάολο Ουτσέλο (1397-1475). Το έργο ξεχωρίζει ανάμεσα στα άλλα με παρόμοιο θέμα, γιά τον τρόπο που εκθέτει την σχέση του δράκοντα και της γυναίκας ...
Αυθάδεια και υποσχέσεις: Παραλλαγή στην ίδια ιστορία ...
Η αναζήτηση: Οδηγεί στο αριστερό μονοπάτι ... ;

TITUS PULLO ET LUCIUS VORENUS

Εκείνη τη χρονιά η συγκομιδή σιταριού ήταν κακή στη Γαλατία. Γιά να αποφύγουμε την έλλειψη τροφίμων ο Καίσαρας άλλαξε τις τοποθεσίες των χειμερινών στρατοπέδων και μοίρασε τις λεγεώνες σε περισσότερες περιοχές.
Τρείς εγκαταστάθηκαν στους Βέλγους, μία στους Εβουρώνες, μία στους Ρήμους, μία στους Εσουβίους, μία στους Μορινούς. Η δική μας, με τον ύπαρχο Κόιντο Κικέρωνα, εγκαταστάθηκε στη χώρα των Νερβίων.

Η αναταραχή ξεκίνησε από τους Εβουρώνες λίγο μετά την οχύρωση των στρατοπέδων και σύντομα αποκαλύφτηκε πως ήταν η αρχή ενός ευρύτερου σχεδίου εξέγερσης όλων των φυλών. Μας περικύκλωσαν αιφνιδιαστικά μεγάλες δυνάμεις από Γαλάτες: Νερβίους, Εβουρώνες, Αδουατικούς, Κεύτρωνες, Γρουδίους, Λεβάκους, Πλευμοξίους και Γειδούμνους. Απεσταλμένοι τους μας είπαν πως οι Γερμανοί πέρασαν το Ρήνο και πως επαναστάτησε ολόκληρη η Γαλατία. Μας ζήτησαν να αποχωρήσουμε με την διαβεβαίωση πως θα μας επιτρέψουν αβλαβή δίοδο.
Ο Κικέρωνας υπερήφανα τους απάντησε πως ο Ρωμαϊκός λαός δεν δεχόταν όρους από ένοπλους εχθρούς.

Οι μάχες ήταν σκληρές. Την ημέρα πολεμούσαμε στα χαρακώματα και τη νύχτα δουλεύαμε στις επάλξεις γιά να ολοκληρώσουμε την οχύρωση. Την έβδομη μέρα μας έριξαν πυρακτωμένες σφαίρες κι αναμμένα ακόντια και το στρατόπεδο πήρε φωτιά. Κανένας μας δεν υποχώρησε και με αταραξία τους απωθήσαμε, σκοτώνοντας πολλούς. Τέτοιο ήταν το ηθικό σθένος της λεγεώνας, που δύο εκατόνταρχοι, ο Τίτος Πούλλωνας και ο Λεύκιος Βορήνος βγήκαν από τα χαρακώματα κι όρμησαν μόνοι τους έξω από την οχύρωση, στην πιό πυκνή παράταξη των εχθρών.

Πέρασαν κι άλλες κρίσιμες μέρες. Ούτε ένας στρατιώτης στους δέκα δεν είχε μείνει πιά χωρίς τραύμα και η κούραση και η αγρύπνια αργά αλλά σταθερά μας κατέβαλαν. Και τότε επιτέλους, ο ύπαρχος μας διάβασε μήνυμα του Καίσαρα, πως ήδη είχε ξεκινήσει και σύντομα θα μας ελευθέρωνε. Δυστυχώς, εμένα δεν θα με μετρούσε πιά στους ζωντανούς ...

... Αναπολώ στο παρελθόν και θυμάμαι με κρυστάλλινη διαύγεια την σκοτεινή μέρα, που τελικά υπέκυψα στις πληγές μου.
Από τότε, πολλές φορές στις άλλες μου ζωές άκουσα και διάβασα γιά τους σπουδαίους και τους διάσημους εκείνης της περιόδου: τον Γάιο Ιούλιο Καίσαρα, τον Γναίο Πομπήιο Μάγνο, τον Μάρκο Αντώνιο, τον Γάιο Ιούλιο Καίσαρα Οκταβιανό.
Ποτέ όμως δεν αισθάνθηκα τέτοια έκπληξη, δεν ένοιωσα τέτοια χαρά, όπως σε τούτη την άχρωμη εποχή, όταν συνάντησα ξανά μέσα σε μιά οθόνη, τους άσημους και ξεχασμένους… τους πιό γενναίους μου συντρόφους ... centuriones, Titus Pullo et Lucius Vorenus ...

« [44] Erant in ea legione fortissimi viri, centuriones, qui primis ordinibus appropinquarent, Titus Pullo et Lucius Vorenus. Hi perpetuas inter se controversias habebant, quinam anteferretur, omnibusque annis de locis summis simultatibus contendebant. Ex his Pullo, cum acerrime ad munitiones pugnaretur, "Quid dubitas," inquit, " Vorene? aut quem locum tuae probandae virtutis exspectas ? hic dies de nostris controversiis iudicabit." Haec cum dixisset, procedit extra munitiones quaque pars hostium confertissima est visa irrumpit. Ne Vorenus quidem tum sese vallo continet, sed omnium veritus existimationem subsequitur. Mediocri spatio relicto Pullo pilum in hostes immittit atque unum ex multitudine procurrentem traicit; quo percusso et exanimato hunc scutis protegunt, in hostem tela universi coniciunt neque dant regrediendi facultatem. Transfigitur scutum Pulloni et verutum in balteo defigitur. Avertit hic casus vaginam et gladium educere conanti dextram moratur manum, impeditumque hostes circumsistunt. Succurrit inimicus illi Vorenus et laboranti subvenit. Ad hunc se confestim a Pullone omnis multitudo convertit: illum veruto arbitrantur occisum. Gladio comminus rem gerit Vorenus atque uno interfecto reliquos paulum propellit; dum cupidius instat, in locum deiectus inferiorem concidit. Huic rursus circumvento fert subsidium Pullo, atque ambo incolumes compluribus interfectis summa cum laude sese intra munitiones recipiunt. Sic fortuna in contentione et certamine utrumque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutique esset, neque diiudicari posset, uter utri virtute anteferendus videretur. »

Το Λατινικό κείμενο: DE BELLO GALLICΟ, Απομνημονεύματα γιά το Γαλατικό Πόλεμο του Γ. Ι. Καίσαρα. Πέμπτο Βιβλίο, 44.1- 44.13. Το τμήμα που αναφέρεται στον Τίτο Πούλλωνα και τον Λεύκιο Βορήνο.
Η πρώτη πρόταση του κειμένου σε μετάφραση του Δ. Αντωνίου λέει πως: «Υπήρχαν σε αυτή τη λεγεώνα δύο πολύ γενναίοι άνδρες, εκατόνταρχοι που κόντευαν να προβιβαστούν στους πρώτους βαθμούς, ο Τίτος Πούλλωνας και ο Λεύκιος Βορήνος. »
Rome - TV series: H κορυφαία τηλεοπτική σειρά, που προβλήθηκε γιά πρώτη φορά το 2005. Τίτος Πούλλωνας ο Ray Stevenson και Λεύκιος Βορήνος ο Kevin McKidd.
Οι εικόνες: Ο Αετός της Λεγεώνας. Οι δύο πρωταγωνιστές. Σκηνές μάχης από το πρώτο επεισόδιο της σειράς, Ο Κλεμμένος Αετός.

ΤΟ ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ

Έμενα τότε σε ένα μικρό δυάρι κοντά στην οδό Πατησίων, ευγενική παραχώρηση των γονέων μου. Σπούδαζα Μηχανολογία στο Πολυτεχνείο κι απολάμβανα γιά δεύτερη χρονιά την ανέμελη φοιτητική ζωή με τα έξοδα πληρωμένα και την οικογένεια στην επαρχία.
Είχα μιά μεγάλη, άσεμνη φωτογραφία λολίτας, κρεμασμένη πάνω από το προσκέφαλό μου και μιά αφίσα των Motörhead καρφωμένη με αλυσίδα στον ξεφτισμένο τοίχο της εισόδου. Το σκοτεινό διαμέρισμα θύμιζε σπηλιά κι εγώ ζούσα ανάμεσα σε δίσκους και βιβλία, ανιχνεύοντας τον πραγματικό κόσμο με ανώριμες ιδέες και αδιέξοδες ανησυχίες.

Το προσκλητήριο των αθανάτων με βρήκε περασμένα μεσάνυχτα, καθώς άλλαζα αδιάφορα, σταθμούς στο ραδιόφωνο. Μιά πρωτάκουστη μελωδία πάγωσε τη ροή του χρόνου κι όταν ο τραγουδιστής άρχισε να απαγγέλει, γύρισα απότομα σελίδα στο προσωπικό μου αγιολόγιο.
Το παλιό εξώφυλλο του Hλεκτρικού Βerserker απέκτησε επιτέλους αντάξιο περιεχόμενο και η πρώτη περίοδος, που είχε ανοίξει με την υπόσχεση μιάς εικόνας έκλεισε με το πνεύμα της μουσικής.

Slowly crossing as the river runs below

Never stopping for whats waiting soon will show

And this the last time looking back I’ll see

My home for he awaits me reaching for my

Soul. Ηe calls my name, and waves me on

The fallen one he stands in flame ...

Στάθηκα γιά λίγες στιγμές στο πεδίο της μάχης, στη γέφυρα της δόξας και του θανάτου, είδα τον έκπτωτο άγγελο να μου γνέφει και δάκρυσα από ανεξήγητη υπερηφάνεια. Η δύναμη της επικής μουσικής έσπασε μέσα μου τον σκληρό πυρήνα κι απελευθέρωσε απωθημένα πρότυπα.
Ο αετός της υπεροψίας θα έμενε καρφωμένος στην πλάτη μου γιά χρόνια μετά κι ένας αλαζόνας ιππότης επρόκειτο να γεννηθεί.

Κι έτσι ξεκίνησε η δεύτερη εποχή του Heavy Metal.

Το τραγούδι: Bridge of Death, σύνθεση του Joey DeMaio.

Στο κείμενο, οι στίχοι της εισαγωγής.
Το LP: Hail to England (1984) των MANOWAR.
Τους έκανα εξώφυλλο γιά πρώτη φορά στην Ελλάδα λίγα χρόνια αργότερα (τον Απρίλιο του 1987, ΗΜ τεύχος 28) ανταποδίδοντας κατά κάποιο τρόπο το μαγικό βάπτισμα.
Ο αετός: Εικονογράφηση του Gary Ruddell από το εξώφυλλο του πρώτου τους άλμπουμ, Battle Hymns (1982).
Χρονολογία μετάβασης: 1984 - 1985.
Η μουσική: Επικό Heavy Metal. Eγώ ονομάτισα γιά πρώτη φορά σε γραπτό κείμενο, αυτό το μουσικό είδος, γιά να περιγράψω τον ήχο των Manowar .

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ

Η φτερωτή Νίκη πλησίασε την ανυποψίαστη θνητή και της μίλησε με παράξενα, προφητικά λόγια:

Μη φοβάσαι γυναίκα, γιατί μήνυμα χαρμόσυνο σου φέρνω από τον Πατέρα των ουρανών, πως επιλέχτηκες της ανθρωπότητας γιά να γεννήσεις τον Σωτήρα.
Κάποιο βράδυ μέσα σε χρυσή βροχή, ο Θεός με του αγαπημένου σου τη μορφή θα σε επισκεφθεί κι ένα κύπελλο χρυσό θα σου δωρίσει. Τρείς μέρες ο Ήλιος δεν θα βγεί κι ο σαρκικός του έρωτας μιά νύχτα ατελείωτη θα σε σπέρνει, ο μέγας ήρωας γιά να συλληφθεί.

Ο Λυτρωτής, που μέσα σου θα σαρκωθεί, τη γη θα εξημερώσει, του κακού τα φίδια και του Τυφώνα τα εκτρώματα θα εξοντώσει, στον Άδη θα κατέβει, τον θάνατο θα νικήσει και τα τρία χρυσά μήλα της αιώνιας νεότητας θα δρέψει.
Κι αν και με πόνους αβάσταχτους λίγο πριν το τέλος θα βασανιστεί, έπειτα αθάνατος μέσα από τη φωτιά, στον ουρανό θα αναληφθεί και δίπλα στον Πατέρα του θα βασιλέψει.



Ο πίνακας: The Annunciation (1914) του John William Waterhouse (1849 - 1917). Το μοναδικό έργο του μεγάλου, ρομαντικού και κλασσικιστή ζωγράφου με αποκλειστικά χριστιανικό θέμα.
Η γυναίκα: Η Αλκμήνη, κόρη του Ηλεκτρύωνα, γιού του Περσέα.
Ο Λυτρωτής: Ο σημαντικότερος πολιτισμικός ήρωας της Λευκής Φυλής, ο Ηρακλής των Ελλήνων. Τον αποκαλούσαν και Τριέσπερο γιατί χρειάστηκαν τρείς συνεχόμενες νύχτες γιά να συλληφθεί.
Ο κρίνος: Σε απουλική λήκυθο του 4ου αι. π.Χ. παριστάνεται η Αθηνά να προσφέρει ... κρίνο στην Ήρα, που θηλάζει τον μικρό Ηρακλή.
Στην Αρχαία Θρησκεία: Βρίσκουμε την αληθινή Παλαιά Διαθήκη του δικού μας Χριστιανισμού. Μας διδάσκει ο σπουδαίος, κλασσικός φιλόλογος Θαδαίος Ζελίνσκι (1859 - 1944).

ΜΕΤΑΞΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΜΥΘΟΥ

Η αντιπαράθεση ανάμεσα στον ορθό Λόγο και στον Μύθο έχει τις ρίζες της στην αυγή του Δυτικού Κόσμου, στους Έλληνες.
Ο Πλάτων αναζητώντας το ιδανικό πολίτευμα και την βέλτιστη αγωγή του πολίτη στο έργο του Πολιτεία, διαχωρίζει τον ορθό Λόγο από τον Μύθο και αποκλείει τον δεύτερο από την εκπαιδευτική διαδικασία.

Αυτός ο απόλυτος διαχωρισμός με προβλημάτιζε πάντοτε, παρά την γενικότερη επιδοκιμασία γιά τα θεμελιώδη θέματα που πραγματεύεται ο φιλόσοφος.
Γιατί ο Μύθος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την Τέχνη, την Ιδεολογία και τη Μεταφυσική μας. Γιατί είμαστε άθεοι, που σέβονται πολλούς Θεούς και ορθολογιστές, που βιώνουν την πραγματικότητα σαν ρομαντικοί ποιητές και επαναστάτες που λατρεύουν το ιερό σπαθί.

Η ιδεολογία σαν μέσο ερμηνείας της κίνησης της ιστορίας καταλαμβάνει αναγκαστικά τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ της μυθολογίας και της λογικής. Στο ενδιάμεσο, συμβολικό τοπίο προκύπτουν πάντα αμφισβητούμενα ζητήματα, που σχετίζονται με την αρχική διάσταση ανάμεσα στην ύλη και το πνεύμα.
Γιά την διαφύλαξη του Δυτικού Πολιτισμού παραμένει σημαντική η απόκτηση και ο έλεγχος της γνώσης όπως και το πρόβλημα των μεθόδων και των τεκμηριωμένων εξηγήσεων. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την μόνιμη αντίφαση της δογματικής προς την κριτική σκέψη.

Από τη μία πλευρά ο Λόγος αφορά στην συστηματική διερεύνηση του προβλήματος της Αλήθειας. Η παράδοση του φιλοσοφικού στοχασμού προάγει την καθαρότητα και την εγκυρότητα των λογικών εννοιών. Η επικράτηση του ορθολογισμού είναι αναμφισβήτητη με την επιστημονική μεθοδολογία και τη γλώσσα των μαθηματικών τύπων.
Από την άλλη πλευρά ο Μύθος λειτουργεί παραδειγματικά και προβάλλει τα στοιχειώδη πρότυπα. Διαμορφώνει τις παραδόσεις, ενώνει το παρελθόν με το μέλλον και σφυρηλατεί την συλλογική ταυτότητα των ευρωπαϊκων λαών. Η διατήρηση των αρχέγονων δυνάμεων είναι ενστικτώδης αυτοκατάφαση της βιολογικής μας υπόστασης.

Αναμφισβήτητα ο Λόγος είναι το σπαθί μας αλλά ο Μύθος παραμένει η πανοπλία μας. Πέρα από τις επιταγές της λογικής πρέπει να κατακτήσουμε την μυθική αλήθεια, αλήθεια επικίνδυνη σαν τα μάτια της θνητής Γοργόνας.

Η Μέδουσα μπορεί να μας απολιθώσει σε άβουλους και ξεπερασμένους παρελθοντολόγους ή μπορεί από τον κομμένο λαιμό της να μας προσφέρει τον Πήγασο, το φτερωτό άλογο της έμπνευσης.
Όπως ο Περσέας, θα πρέπει να την πλησιάσουμε πλαγίως ώστε να μην καταλήξουμε ένα ακόμη πέτρινο άγαλμα στην συλλογή των άτυχων ηρώων της.



Τό άγαλμα: Ο χάλκινος ΠΕΡΣΕΑΣ του Μπενβενούτο Τσελλίνι (1500-1571).
Οι Φύλακες: Η ανώτερη τάξη της Πολιτείας από την οποία προέρχονται οι ανώτατοι άρχοντες. To βασικό πρότυπο της Φρουράς.
Η Φρουρά: Οι προθέσεις μας είναι ξεκάθαρες από το πρώτο ήδη κείμενο - ΕΙΣΑΓΩΓΗ.
Ο εχθρός: Οι βάρβαροι - οι απολίτιστοι - οι πιστοί του χρήματος.

ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΟΣ

 

Δεν έχει ούτε καν σιωπή στα βουνά
Μόνο βροντή ξερή και στείρα χωρίς βροχή
Δεν έχει ούτε καν μοναξιά στα βουνά

Η τελευταία εποχή συνοψίζεται σε μια μεγάλη νύχτα. Είμαι φρουρός στο τελευταίο κάστρο, στο περιθώριο του χρόνου, στα σύνορα του χώρου. Το τείχος είναι συμπαγές και ιερό. Αντικατοπτρίζει το φασματικό παραπέτασμα και συναρθρώνει το επέκεινα με τον εσώτερο εαυτό.

 

Περιπολώ στο πυκνό δάσος, στην σκοτεινή κοιλάδα, στην πηγή των παραισθήσεων. Το μοναδικό μονοπάτι στην απροσπέλαστη γη μου είναι σπαρμένο μαύρα όνειρα και κακόβουλη μαγεία. Δεν ανησυχώ μα παραμένω σε εγρήγορση. Αρχαίες δυνάμεις με προστατεύουν.

Προσεγγίζω το απόλυτο στις παρυφές των μύθων. Το σπαθί μου είναι αφιερωμένο στους Θεούς, που πολεμούν το σκοτάδι. Επικαλούμαι τα επικά τραγούδια των προγόνων. Αναπολώ το παρελθόν, χαίρομαι στην ομίχλη, ζω στη μελαγχολία. Αναζητώ έναν πιό πνευματικό κόσμο κι όμως αρνούμαι το χαρμόσυνο μήνυμα των μυστηρίων.

Παραμένω άπιστος όταν οι άλλοι έχουν γίνει πιστοί.

Προσμένω ήσυχα το επερχόμενο τέλος στην καρδιά του μεγάλου Χειμώνα. Σφίγγω στο χέρι μου το κέρας κι ας ξέρω πως κανείς δεν θ’ απαντήσει στο τελευταίο μου σάλπισμα...

κι όλα θα σωριάζονται στη λήθη,
ώσπου η αλλαγή να συντρίψει
τα πάντα παρεχτός μονάχα την ομορφιά.

Η εισαγωγή: Στίχοι από το ποίημα THE WASTE LAND του T.S. Eliot.
Ο επίλογος: Στίχοι από το ποίημα ENVOI (1919) του Εzra Pound.
Ο πίνακας: Bearer (1973) του Jeffrey Jones.
Το κέρας: Σύμβολο της Φρουράς. Πάντοτε θαύμαζα τον Ρολάνδο και προσευχόμουν στον Χέιμνταλ.
Ένας ψηφιακός χρόνος War Flag: Όπως και στο παρελθόν, η σημαία κυματίζει για λίγους.

ROBERT EIARBIHAN HOWARD – ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΚΙΜΜΕΡΙΑ

« ... Ο ΡΕΧ γεννήθηκε στο Τέξας το 1906, από παλιό Νοτιοδυτικό και Νότιο αίμα. Οι Χάουαρντ ήρθαν στη Γεωργία από την Αγγλία το 1735.
... Μεγάλο μέρος του αίματος του ΡΕΧ είναι Ιρλανδικό και περηφανεύεται πολύ γιά τις γνώσεις του στην Κελτική ιστορία και αρχαιολογία.
... Ο ΡΕΧ αποτελεί τυπική περίπτωση συναισθηματικού αναχρονισμού – εξιδανικεύει τη ζωή των βαρβάρων και των πιονιέρων.
... – λέει ότι θα προτιμούσε να είναι καλός επαγγελματίας πυγμάχος παρά καλός μυθιστοριογράφος !
... Έχει γνωρίσει από κοντά την τραχιά ζωή στις πόλεις που αναπτύχθηκαν με την ανακάλυψη του πετρελαίου και μισεί με πάθος τον τρόπο με τον οποίο εκμεταλλεύονται το Τέξας οι μεγάλες εταιρίες των Ανατολικών Πολιτειών.
... Τα φετίχ του είναι η δύναμη, η ευγένεια, η δικαιοσύνη και η ελευθερία. Καθετί πολιτισμένο, μαλακό, θηλυπρεπές ή τακτικό το μισεί με εκπληκτικό πάθος. Στην Αρχαία Ιστορία μισεί τη Ρώμη με όση ένταση τη σέβομαι εγώ.
…Είναι ποιητής με άγρια μεγάλη δύναμη. Αγαπά τόσο πολύ τη Γαλατική κληρονομιά του που έχει εκγαλατοποιήσει το μεσαίο του όνομα – από Erwin σε Eiarbihan – όπως οι φανατικοί στην Ιρλανδία εκγαλατοποιούνε τώρα τα δικά τους.
...Θα προτιμούσε να είναι Κέλτης βάρβαρος του 100 ή του 200 π.Χ. παρά πολιτισμένος σύγχρονος ... »

Το πρωϊ της 11ης Ιουνίου του 1936, ο Ρόμπερτ Xάουαρντ αυτοκτόνησε αφού πρώτα βεβαιώθηκε πως η χρόνια άρρωστη μητέρα του δεν επρόκειτο πιά να συνέλθει από την τελευταία, κωματώδη κατάσταση στην οποία βρισκόταν.
Δεν αυτοκτόνησε, όπως λανθασμένα πιστεύουν οι επικριτές του, επειδή δεν άντεξε τον θάνατό της αλλά αντιθέτως επειδή αποδεσμεύτηκε από την φροντίδα της.

« ...Δεν θέλω να ζήσω μέχρι να γίνω γέρος. Θέλω όταν έρθει η ώρα μου, να πεθάνω γρήγορα και ξαφνικά, στην πλήρη ανάπτυξη της δύναμης και της υγείας μου. »

Η αγαπημένη του μητέρα δεν θα τον χρειαζόταν πιά ούτε θα πονούσε γιά την απώλειά του. Επιτέλους, μπορούσε να ακολουθήσει την δική του πορεία, τον δρόμο της επιστροφής στην Κιμμέρια.
Ένοιωθε πάντα πως είχε γεννηθεί σε λάθος εποχή. Κέλτης πολεμιστής, που χάθηκε στο χρόνο, διεκδίκησε με μιά σφαίρα, πρόσβαση στον γενέθλιο κόσμο του: τον κόσμο των δυνατών ανδρών και των ωραίων γυναικών, της παρθένας φύσης και των βάρβαρων θεών.

Έφυγε και μας άφησε διαθήκη τα άγρια όνειρά του. Προσδοκίες ατέρμονης μάχης και γνήσιας ελευθερίας, γιά να ελπίζουμε κι εμείς, οι ψεύτικοι και οι δειλοί, σ’ έναν καλύτερο κόσμο, αληθινό και γενναίο.

Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ (1906 - 1936): Αμερικανός συγγραφέας ιστοριών δράσης και περιπέτειας. Δημιουργός του Conan, του Kull και του Solomon Kane και πατέρας της Ηρωικής Φαντασίας.
«...Ο ΡΕΧ γεννήθηκε...»: Αναφορά στον ΡΕΧ από επιστολή του Χ.Φ.ΛΑΒΚΡΑΦΤ προς τον Φ.ΛΙ ΜΠΟΛΝΤΟΥΙΝ στις 16 Φεβ 1935.
«...Δεν θέλω να ζήσω...»: Από επιστολή του ROBERT E. HOWARD προς τον AUGUST DERLETH, έναν μήνα πριν την αυτοκτονία του.

ΙΔΑΛΓΟΣ ΤΗΣ ΧΙΜΑΙΡΑΣ

«Κοιμήσου εσύ, Σάντσο, είπε ο Δον Κιχώτης, γιατί γιά να κοιμάσαι ήρθες στον κόσμο ενώ εγώ γεννήθηκα γιά ν’ αγρυπνώ ... »

Αγρυπνά ο Δον Κιχώτης κι ονειρεύεται. Ονειρεύεται την Ιπποσύνη, την Υπέρτατη Αλήθεια και τη μαγεμένη Κυρά των Λογισμών του.
Δεν ζεί απλώς στον φανταστικό κόσμο των ιπποτικών μυθιστόρημάτων του αλλά επιδιώκει επίσης να αντικαταστήσει την πραγματικότητα με την υπέρλογη σφαίρα των οραμάτων του. Ανιδιοτελής αριστοκράτης νομίζει πως τα ιδανικά του ανώτερου ιδεαλισμού του μπορούν να συγκινήσουν τους κοινούς θνητούς, τους παρακατιανούς αγροίκους, που κυβερνάει το συμφέρον, η χρησιμότητα και η ανάγκη. Κι έτσι μια μέρα φοράει την σκουριασμένη πανοπλία του - δοξασμένη κληρονομιά των προγόνων του - και γίνεται ιππότης της Ελεεινής Μορφής.

Νομίζω πως δεν ήταν τυχαία η πρώτη μου συνάντηση με τον ξακουστό ιδαλγό, που έκτοτε θα ακολουθούσα στα μονοπάτια της εικονικής Ιπποσύνης. Τον είδα σε εικονογράφηση παιδικού βιβλίου πριν την περίφημη μάχη των ανεμόμυλων, στην αρχή ακόμη των περιπετειών του. Για καλό ή για κακό έβλεπα κι εγώ από μικρός τους ανεμόμυλους σαν γίγαντες κι αυτό φανέρωνε - αν μη τι άλλο - κάποια συγγένεια στις αντιλήψεις.

Με πήρε μαζί του όταν κατάλαβε πως ήμουν κι εγώ γεννημένος σε λάθος εποχή, πως κυνηγούσα σκιές από τα ίδια όνειρα, πως διάβαζα «...αλλόκοτες παλαβωμάρες, που βρίσκονται γραμμένες μέσα στα εξωφρενικά βιβλία της ιπποσύνης». Με δίδαξε την πίστη στο παράλογο, την μελέτη της ανώφελης θεωρίας, την μυστική θεολογία των τρελών. Με έχρισε ιππότη στο παρεκκλήσι του ανυπόστατου πύργου του.

 

Ο Δον Κιχώτης αντιπροσωπεύει τον ονειροπαρμένο τύπο της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, τον τύπο του ανθρώπου, που αποτυγχάνει στην πρακτική αντιμετώπιση της καθημερινότητας. Η πίστη μου στο πρόσωπό του είναι ξεκάθαρη άρνηση στην ηθική των εμπόρων και των χρηματιστών, είναι επίσης σταθερή δήλωση εμπιστοσύνης στους ονειροπόλους και τους ρομαντικούς όλων των εποχών.
Ακόμη και σήμερα συνεχίζει να με παρασέρνει στον παράδοξο κόσμο του, που προκαλεί μόνιμη σύγχιση ανάμεσα στα γεγονότα και τα ιδεώδη. Σώζομαι μόνον με τη βοήθεια του δεύτερου συντρόφου μου των όπλων. Γιατί κάθε φορά που ο παράφρονας φίλος μου με προκαλεί, ο αγέρωχος Ιππότης του Ντύρερ με συγκρατεί και με επαναφέρει στην ωμή πραγματικότητα. Έναν αιώνα παλαιότερος, ψυχρός και αποφασισμένος κοιτάζει τον ευγενή τρελό ειρωνικά. Και μου υπενθυμίζει σιωπηλά πως μόνον ο ορθός Λόγος και η ανένδοτη σκληρότητα κρατούν τον Θάνατο, τον Διάβολο και τους θρασείς πληβείους μακρυά.

Είναι λυπηρό, που ο ήρωάς μας πέθανε στο κρεβάτι του ήσυχα και σαν καλός χριστιανός, αφού πρώτα ξαναβρήκε τα λογικά του και καταράστηκε τα βιβλία της ιπποσύνης. Ίσως όμως και να είναι καλύτερα έτσι, γιατί πέθανε μόνον ο Αλόνσος Κιχάνο, ο γήινος εαυτός του. Αντίθετα ο μεγαλόπνευστος Ιππότης, ο Δον Κιχώτης συνεχίζει να αγρυπνά, να ονειρεύεται και να διαβαίνει στους αιώνες.

Πάντα θα τον θυμάμαι με συγκίνηση και θα τον τιμώ. Θα του αφιερώνω το ίδιο πάντα ποίημα... του Ουράνη, όχι του Καρυωτάκη. Κι ας κατακρίνει όσο θέλει ο δεύτερος στο δικό του αφιέρωμα τους παράφρονες «που επολέμησαν γι’ ανύπαρχτο βασίλειο» κι ας τους ζητάει να απαρνηθούν τις χίμαιρες και «την ανοιχτή να δείξουνε μάταιη πληγή στον ήλιο!»

 

ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ

Ατσάλινος και σοβαρός απάνω στ' αχαμνό του

το άλογο, του Θερβαντές ο ήρωας περνάει,
και πίσω του, στο στωικό γαϊδούρι του καβάλα,ο ιπποκόμος του ο χοντρός αγάλια ακολουθάει.

Αιώνες που ξεκίνησε κι αιώνες που διαβαίνει,
με σφραγισμένα επίσημα, ερμητικά τα χείλια
και με τα μάτια εκστατικά, το χέρι στο κοντάρι,
πηγαίνοντας στα γαλανά της Χίμαιρας βασίλεια.

Στο πέρασμα τ’ ατσάλινου του σκιάχτρου από τις στράτες
του κόσμου, τις πολύβοες, οι άνθρωποι γυρνάνε, τον δείχνει ο ένας τ’ αλλουνού κι ειρωνικά γελάνε...

Ω ποιητή! στο διάβα σου παρόμοια οι κοινοί
ανθρώποι χασκαρίζουνε. Ασε τους να γελάνε:
οι Δον Κιχώτες παν μπροστά - κι οι Σάντσοι ακολουθάνε.

Η φρουρά του Δον Κιχώτη είναι το Τάγμα της Χίμαιρας: των ονειροπαρμένων αναγνωστών, των κατά φαντασία ιπποτών, των ανύπαρχτων βασιλείων και των μάταιων πληγών. Στην πρώτη τους μύηση ορκίζονται να υπερασπίζονται τα ιπποτικά βιβλία από τους μαύρους μάγους, τους ιερείς και τους κοινούς ανθρώπους. Στη σημαία τους λάμπει το ισχνό, ξερακιανό του πρόσωπο και πάντα τραγουδάνε... οι Δον Κιχώτες παν μπροστά και οι Σάντσοι ακολουθάνε!

Γιατί οι Δον Κιχώτες μας οδηγούν στις ακρώρειες του πνεύματος. Γιατί στην έξαρση της φαντασίας συντηρείται η σπίθα της Ανάστασης.

Η εισαγωγή: Από το Δεύτερο Μέρος του Δον Κιχώτη, στο κεφάλαιο «Γιά την περιπέτεια με τους χοίρους...»
Το βιβλίο: Ο ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ ΙΔΑΛΓΟΣ ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ ΤΗΣ ΜΑΝΤΣΑ του Μιχαήλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα (1547-1616). Πρώτη έκδοση στις 16 Ιανουαρίου 1605. Το Δεύτερο Μέρος δημοσιεύτηκε το 1615. Μετάφραση του Κ. Καρθαίου.
Το ποίημα: Του Κώστα Ουράνη. Δημοσιεύτηκε στον ΝΟΥΜΑ τον Ιούνιο του 1920. Τον επόμενο μήνα δημοσιεύτηκε στο ίδιο έντυπο, το ποίημα ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΕΣ του Κώστα Καρυωτάκη.
Οι εικόνες: Σχέδια του Gustave Dore (1832-1883) από την γαλλική έκδοση του 1863, σε χαρακτικά του H. Pisan.
Ο μαύρος μάγος: Ο μάγος Φρεστώνας. Φανταστικό πρόσωπο, που ευθύνεται γιά την καταστροφή των ιπποτικών μυθιστορημάτων του Δον Κιχώτη. Στην πραγματικότητα ο ιερέας και ο κουρέας του χωριού του, που έχτισαν την πόρτα του γραφείου του γιά να μην έχει πρόσβαση στα βιβλία του.
Στην δική μου βιβλιοθήκη: Έχω χαραγμένους ρούνους προστασίας στην είσοδο και φύλακας παραμονεύει ο ξακουστός ιδαλγός...

SUBJECT: KINGDOM OF THE SUN

Τι είδους σχέση συνδέει το Βασίλειο του Καλοκαιριού με την μουσική των Warlord ;

Γιατί όποιος δεν έχει επισκεφθεί τις χώρες των μύθων δεν μπορεί να αντιληφθεί την μυητική δύναμη του αληθινού Heavy Metal ;
Ποιά θεμέλια υπερασπιζόμαστε και ποιό είναι το Βασίλειο που αναμένουμε ;

The foundation will be built
For a kingdom that will come

Εκείνη την περίοδο ο αδελφός μου αλληλογραφούσε συχνά με τον αρχηγό των Warlord. Σε ανύποπτο χρόνο με κάλεσε να ακούσουμε μαζί την τότε πρόσφατη ηχογράφησή τους, που ακόμη δεν είχε  επίσημα κυκλοφορήσει στο ευρύ κοινό.
Παρά τον θαυμασμό μου και τις διθυραμβικές αναφορές μου για την μουσική του, δεν είχα ποτέ επικοινωνήσει έως τότε με τον Destroyer. Επηρεασμένος από την συζήτηση με τον αδελφό μου και με την ευκαιρία της ανασύστασης της μπάντας, αποφάσισα να του στείλω μια εγκάρδια επιστολή υποδοχής.
Βασίλειο του Ήλιου, θρησκευτική ποίηση και υψηλό Heavy Metal. Δεν απέφυγα μια απαραίτητη δόση θεατρικότητας κι άλλη μία προπαγάνδας, παρόλο που υπέγραψα την επιστολή με το καθημερινό μου όνομα.

 

From: (Sun Knight)
To: (Lordian Guard)
Sent: Friday, December 07, 2001
Subject: Kingdom of the Sun

Dear William,

I recently heard the 3 new recorded songs from my brother ( ... ) and decided to write to you after 17 years that I 'm listening to your music.

I consider your musical compositions as a serious part of my personal quest for the holy Grail and among these very few pieces of art and creation that are True and High and Beautiful.
In fact, I think that Warlord is the best epic-lyric band of all metal age and, believe me, I`m an expert in Heavy Metal music.
Furthermore, Lordian Guard held the legacy and also changed my negative opinion about metal with female vocals, mainly because of your unique way to compose and use the voice as an instrument.

Turning and turning in the widening gyre
The falcon cannot hear the falconer;
Things fall apart; the center cannot hold;

W.B.Yeats foresees the Second Coming.
Back in 1984 I can hear Warlord narration against annihilation:

The foundation will be built
For a kingdom that will come

I hope that this time the whole audience will appreciate the excellence of your work and Warlord will take the world by storm. Anyway if this does not happen, don`t stop composing and playing the guitar.
We all know that finally, Pendragon will rise again. Your music keeps the flame burning away until Arthur returns to found again the Kingdom of Summer...

I will close my letter with a few well-suited verses, a precept to remain unchanged.
Though I consider myself a knight in the army of the Sun against Chaos and Entropy, I also admire John Milton`s Lost Archangel:

Receive thy new possessor - one who brings
A mind not to be changed by place or time.
The mind is its own place, and in itself
Can make a Heaven of Hell, a Hell of Heaven.
What matter where, if I be still the same

Welcome back William and beyond Christianity don`t forget Apollo and the heroes of our ancient fatherland.

True Art goes beyond religion.

Τέχνη πέρα από τη θρησκεία.

Σαν φιλότεχνος προσλαμβάνω τα έργα τέχνης που με αφορούν ως αποκαλύψεις της δικής μου προσωπικότητας. Δεν αδιαφορώ γιά τις προθέσεις του καλλιτέχνη, αλλά επικεντρώνομαι στις δικές μου προσδοκίες.

Γνώριζα πως ο Destroyer ήταν ενεργός χριστιανός και θεολόγος. Κι έτσι εγώ του έγραψα από το μελλοντικό Βασίλειο του Αρθούρου (Kingdom of the Sun) κι εκείνος μου απάντησε από το επίσης μελλοντικό Βασίλειο του Χριστού (Kingdom of the Son).

Το μέλλον βέβαια παραμένει άγραφο και σκοτεινό για όλους ...

 

Warlord: Το απόλυτο Heavy Metal.
Η απάντηση: Δεν μπορώ να την δημοσιεύσω χωρίς την άδεια του συγγραφέα.
Το τελευταίο LP των Warlord: Rising Οut of the Ashes (2002). Ο δημιουργός δεν ξέχασε τους ήρωες της αρχαίας μας πατρίδας.
Ο αδελφός μου: Φίλος και ομοϊδεάτης. Το όνομά του έχει μιά ξεχωριστή θέση στην λίστα ευχαριστιών του LP.

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ BERSERKER

Εκείνη τη χρονιά ήμουν αιχμάλωτος στο ακαθόριστο μεσοδιάστημα, που χρονικά προηγείται πάντα μιάς περιόδου σημαντικών επιλογών.
Ανήσυχος, παρατηρούσα τα σημάδια προσπαθώντας να διακρίνω τα δικά μου σύμβολα μέσα στο χάος των εικόνων της εποχής.

Το εξώφυλλο του άλμπουμ τράβηξε άμεσα την προσοχή μου κι έβαλε σε κίνηση μία αλληλουχία γεγονότων, που θα διαμόρφωναν την εφηβεία μου και θα έδιναν νόημα στην αναζήτηση γιά τη σημασία των πραγμάτων.

Ένας μακρυμάλλης βάρβαρος κραύγαζε με παράφορη ένταση, εξαπολύοντας λευκές αστραπές με την ηλεκτρική του κιθάρα. Η άηχη κραυγή του ήταν επίκληση μάχης και οι αστραπές ξεκάθαρη επίδειξη ισχύος.
Στη φαντασία μου, ο ξανθός κιθαριστής έμοιαζε απόγονος των θρυλικών Berserkers του Βορρά και κράδαινε πολεμικό τσεκούρι.
Τα σημάδια ήταν ολοφάνερα.

Όσο παρατηρούσα το εξώφυλλο τόσο βεβαιωνόμουν πως ο ηλεκτρικός τροβαδούρος με προσκαλούσε σε μιά άλλη, αυθεντικότερη διάσταση. Δεν χρειάστηκε καν να ακούσω τη μουσική. Μέσα στην ασάφεια των νεανικών μου αποριών βρήκα την απάντηση που έψαχνα και ξαφνικά ανακάλυψα το πρώτο κομμάτι του εαυτού μου.
Μπήκα στον αρχέγονο κόσμο του με άγρια χαρά και με μεγάλες προσδοκίες.

Κι έτσι ξεκίνησε η πρώτη εποχή του Heavy Metal.

Το πρώτο μου LP: Ted Nugent - State of Shock (1979).
Χρονολογία μετάβασης: 1979 - 1980.
Η μουσική: Κλασικό, αμερικανικό Hard Rock. Έχει κυρίως συναισθηματική αξία γιά μένα και δεν συγκρίνεται με τα άλλα μνημειώδη άλμπουμς, που επίσης άκουσα την ίδια περίοδο - Made in Europe και Machine Head των Deep Purple και Led Zeppelin II των Led Zeppelin.
Berserker: Ήμουν ήδη εξοικειωμένος με τη Βόρεια Μυθολογία.

TABLE SOCCER

Ο τίτλος είναι παραπλανητικός.
Γιατί το Subbuteo δεν ήταν ένα απλό επιτραπέζιο ποδοσφαιράκι ... ήταν ψυχαγωγία, ήταν ιδέα, ήταν το πνεύμα της εποχής.

Κι εγώ ήμουν παιδί της πόλης, που δυσανασχετούσε γιά τις κοπιαστικές υποχρεώσεις του σχολείου. Έγραφα καθώς έπρεπε τις εργασίες της επόμενης ημέρας και κρυφά ανυπομονούσα να ξεδιπλώσω το γήπεδο πάνω στο τραπέζι. Και τότε, ο φυσικός κόσμος αυτόματα μεταμορφωνόταν και πέρναγα από τη σφαίρα των μαθητικών καθηκόντων στο βασίλειο της προσωπικής ευχαρίστησης. Έπαιζα με χαρά δίχως επίγνωση των περιορισμένων επιλογών της ηλικίας και των περιστάσεων.
Στεγανά κλεισμένος στον παιδικό μου κόσμο των γραμμάτων και των παιχνιδιών απολάμβανα με θράσος την πρωτόγονη ελευθερία της αθωότητας.

«Ξεδιπλώστε το γήπεδο και βάλτε το σε μιά επίπεδη επιφάνεια. »
Έτσι άρχιζε η κυριακάτικη ιεροτελεστία του επιτραπέζιου ποδοσφαίρου...σε μιά επίπεδη επιφάνεια. Καταλάμβανα το χώρο του γηπέδου με την τριπλή μου ιδιότητα, ταυτόχρονα προπονητής, παίκτης κι οπαδός. Μπορεί να απέφευγα τη μπάλα στα πραγματικά γήπεδα, όμως ήμουν ανίκητος πάνω στην τραπεζαρία.
«Το παιχνίδι συνήθως αποτελείται από δύο δεκάλεπτα ημίχρονα με ένα δίλεπτο διάλειμμα μετά το πρώτο ημίχρονο. »
Ατέλειωτο παιχνίδι, μακρόσυρτα δεκάλεπτα. Άλλαζα την διάρκεια των ημιχρόνων και τροποποιούσα τους κανονισμούς. Ο χρόνος σταματούσε καθώς σημάδευα το σωστό σημείο.

Χτυπούσα με την απαιτούμενη δύναμη και προσέφερα στον μικρό παίκτη μαγική ελευθερία γιά να τριπλάρει και να πασάρει, να πάρει τη σωστή θέση και να σκοράρει. Η κατοχή της μπάλας έκρινε το νικητή.
«Γιά να χτυπήσετε ένα παίκτη, χρησιμοποιήστε το νύχι του δείκτη σας ή του μέσου δακτύλου σας γιά να χτυπήσετε τη βάση του έτσι ώστε ο παίκτης σας να κινηθεί προς τα εμπρός και να ‘κλωτσήσει’ τη μπάλα. »
Ζούσα γιά το παιχνίδι.
Τακτοποιούσα τη συλλογή μου, έστηνα τους προβολείς, έφτιαχνα το φράχτη, θαύμαζα το κύπελο, τοποθετούσα μικροσκοπικά νούμερα στις πλάτες των παικτών. Έδινα όλο το χαρτζιλίκι μου γιά εξαρτήματα και εξοπλισμό: πίνακας γιά το σκορ, διαιτητές, θεατές, ειδικοί παίκτες γιά κόρνερ και αράουτ, τηλεοπτικό συνεργείο και έφιπποι αστυνομικοί.
«Μετά το πρώτο χτύπημα, η επιτιθέμενη ομάδα επιτρέπεται να κλωτσήσει μέχρι τρεις φορές τη μπάλα με κάθε παίκτη της. »
Μέσα στον αγωνιστικό χώρο παρατάσσονταν οι εθνικές ομάδες που προτιμούσα: Περού, Αργεντινή, Αγγλία, Δυτική Γερμανία, Ολλανδία και Βραζιλία.
Παίζαμε με ή χωρίς διαιτητή, πάντα με ανυπόκριτη σοβαρότητα.

Είχαμε αναπτύξει τέτοιο βαθμό ικανότητας, που τα παιχνίδια προσέφεραν πραγματική απόλαυση σε παίκτες και θεατές.

Χτυπήματα ακριβείας, τέλεια ημικύκλια, γρήγοροι συνδυασμοί και γκολ απαράμιλλης δεξιοτεχνίας.
«Η ομάδα διατηρεί την κατοχή της μπάλας μέχρι:
ένας επιτιθέμενος ποδοσφαιριστής να χάσει τη μπάλα όταν πάει να κλωτσήσει,
η μπάλα να αγγίξει έναν αμυνόμενο ποδοσφαιριστή,
να σημειωθεί φάουλ,
να μπεί γκολ,
η μπάλα να βγεί εκτός γηπέδου οπότε γίνεται πλάγια βολή ή ελεύθερο χτύπημα. »
Η αδελφότητα του υφασμάτινου γηπέδου όριζε τακτικές συναντήσεις επίσημων αγώνων. Αγώνες κυπέλου στις γειτονιές της επαρχιακής πόλης που μεγάλωσα αλλά και πανελλήνιο πρωτάθλημα σε κεντρικό ξενοδοχείο της πρωτεύουσας - το τελευταίο με την απαραίτητη συνοδεία του επόπτη παππού.
«Μετά από κάθε χτύπημα από την πλευρά της επιτιθέμενης ομάδας, εσείς (ως η αμυνόμενη ομάδα) μπορείτε να κάνετε αμέσως ένα ‘μπλοκάρισμα’ μετακινώντας έναν ποδοσφαιριστή σας στην προσπάθειά σας να εμποδίσετε την επόμενη κίνηση της αντίπαλης ομάδας. »
Επίθεση και άμυνα, νίκες και ήττες, εντός κι εκτός έδρας. Kαλή παρέα με ικανούς συμπαίκτες γύρω από το τραπέζι. Οι συμμαθητές άλλαζαν τάξεις, οι βασικές ομάδες όμως διατηρούσαν τις συνθέσεις τους.

Τα παιχνίδια ακολουθούσαν το ένα το άλλο και μαζί τους περνούσαν τα πρώιμα χρόνια.
«Γκολ υπάρχει μόνο αν ο επιτιθέμενος ποδοσφαιριστής που κλωτσάει τη μπάλα βρίσκεται στο μισό γήπεδο της αμυνόμενης ομάδας και η μπάλα βρίσκεται τελείως μέσα στο χώρο όπου επιτρέπεται το σουτ. »

Η εποχή των τερμάτων πάνω στο τραπέζι έχει πιά τελειώσει. Σήμερα το Subbuteo έχει το δικό του ξεχωριστό ράφι στο Μυστικό μου Δωμάτιο.
Το γήπεδο παραμένει διπλωμένο και καλύπτει ελάχιστο χώρο, το πρότυπο παιχνίδι όμως δεν τελειώνει ποτέ. Αντιθέτως, σφραγίζει τις αναμνήσεις μιάς ολόκληρης εποχής.

Subbuteo Age: Η τελευταία τάξη του Δημοτικού και τα τρία χρόνια του Γυμνασίου (1976-1980). Αμέσως πριν την πρώτη εποχή του Heavy Metal.
Τα κείμενα: Αποσπάσματα από τις οδηγίες του παιχνιδιού.
Οι εικόνες: Διαφημιστική αφίσα του παιχνιδιού της δεκαετίας του ΄60.
Γήπεδο πριν την έναρξη του αγώνα.
Έντεκα (11) παίκτες εθνικών ομάδων (Βραζιλία, Αγγλία, Ολλανδία, Γαλλία, Αργεντινή, Ιταλία, Περού, Δυτική Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Σουηδία, Ισπανία).
Τα κορίτσια: Ήταν τότε άγνωστο είδος, καθώς δεν ήξερα ακόμη σε τι χρησιμεύουν.
Σήμερα: Είμαι πάντα πρόθυμος γιά ένα καλό παιχνίδι. Καλός συμπαίκτης ο Περαστικός ... με δυνατή έδρα και αξιόλογες ομάδες.

ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ

« . . . Ονείρους απαλούς και ήρεμον Ύπνο στης Γης την Αγκαλιά βρίσκει
ο Τιτάνας.
Και αυτός ακόμη ο Φθονερός, αυτός ο Σκύλος ο Κέρβερος μεθύσκεται
και αποκοιμάται. »

Προσκυνώ τη σάρκα της γυναίκας.
Δεν πιστεύω στο πνεύμα της, δεν εμπιστεύομαι την ψυχή της, ειρωνεύομαι τη δύναμή της, χλευάζω τις προθέσεις της, προσκυνώ όμως τη σάρκα της.

Λυπάμαι τη Γριά, σέβομαι τη Μητέρα, ποθώ μόνον τη Κόρη. Με τη βοήθεια του Πατέρα διασπώ την τριπλή Θεά κι αρπάζω τη Κόρη από τις άλλες. Σε απομόνωση την οδηγώ και τη λατρεύω στο ναό του Οίνου και του Άρτου.

Στο κορμί της αναζητώ το μυστήριο της ηδονής, απολαμβάνω το ναρκωτικό της διέγερσης, μεθώ με το φαρμάκι του έρωτα.
Ανάμεσα στα πόδια της χάνομαι στο βάθος του στοιχειακού κόσμου, ανταλλάσσω τον Λόγο με την άγνοια, μετανοώ και αναβαπτίζομαι στο μαγικό ασυνείδητο.

Η σάρκα της γυναίκας, μου προσφέρει την μοναδική απόλαυση που δεν ζωογονείται από το πνεύμα. Ανιχνεύω τις υγρές πύλες της, αναλογίζομαι τα ερεθιστικά ενδεχόμενα και αναζητώ πρόσκαιρη λύτρωση στο εσωτερικό της άβατο.
Στο βάθος του κόλπου της αγγίζω την ατροφική ψυχή της και προσπαθώ να κατανοήσω την απρόβλεπτη φύση της.
Εισδύω στην τρυφερή σχισμή, που χωρίζει την ανυπαρξία από το φώς και πίνω από το αρχέγονο δισκοπότηρο του Βάκχου.

Η φαντασία μου οργιάζει και στα κατώτερα μυστήρια ψάχνω κλειδιά που ανοίγουν ανώτερα βασίλεια.
Υποψιάζομαι την αλήθεια αλλά με τυφλώνει η ευφορία.
Μύστης αλλά και ιερόσυλος, μεταλαμβάνω οργασμούς και αποδέχομαι το αντίδωρο.
Η σάρκα της γυναίκας είναι ο Μυστικός μου Δείπνος.



Ο πίνακας: The Mountain Mists του Herbert Draper.
Το άγιο δισκοπότηρο: Λένε οι μαύροι μάγοι και οι υλιστές, πως ίσως κρύβεται ανάμεσα στα πόδια της γυναίκας.
Οι στίχοι της εισαγωγής: Οι τελευταίοι στίχοι του ποιήματος ΑΡΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΝΟΣ του Friedrich Hölderlin σε μετάφραση του Τ. Κ. Παπατσώνη. Είμαι ταπεινός θαυμαστής του Hölderlin και έχω επίγνωση και της σημασίας του φοβερού του ύμνου και της ιεροσυλίας που διαπράττω...

ΜΑΥΡΟΣ ΛΟΧΟΣ

Ας μη βρέξη ποτέ
το σύννεφον και ο άνεμος
σκληρός ας μη σκορπίση
το χώμα το μακάριον
που σας σκεπάζει ...

Οι σπουδαστές του Μαύρου Λόχου έκλεισαν τα βιβλία, άφησαν πίσω τους την ήσυχη ζωή στις ξένες χώρες που κατοικούσαν και αναζήτησαν τη δόξα στον αγώνα γιά την ελευθερία της πατρίδας.
Επέλεξαν έτσι τον δρόμο της δύσκολης ηθικής της αριστοκρατίας. Γιατί όποιος θέλει να επιβάλλει τη θέλησή του στον κόσμο, πρέπει να επιβληθεί στην ύλη προσθέτοντας στο περιεχόμενό της μορφές που προκύπτουν από το ανώτερο πνευματικό επίπεδο. Η αριστοκρατική ηθική στηρίζεται στην ικανότητα να μπορεί κάποιος να δράσει εναντίον των συμφερόντων του, να αποδείξει πως δεν τον καθορίζουν οι οικονομικοί όροι της κοινωνίας των δούλων.
Σύμφωνα με τους κανόνες που ήδη έχει επιβάλλει στον εαυτό του, ο ήρωας πρέπει να μάχεται όχι μόνον όταν η νίκη είναι αβέβαιη αλλά κυρίως όταν η αποτυχία είναι βέβαιη. Γιατί τότε μόνον μπορεί να διαφυλαχθεί η τιμή και ο κοινός θάνατος να νικηθεί, τότε μόνον ολοκληρώνεται η νίκη του πνεύματος πάνω στην ύλη.

Ο αγώνας της ανεξαρτησίας που οδήγησε τον Ελληνισμό στον σύγχρονο κόσμο σαν ελεύθερο έθνος έχει να επιδείξει πολλά παραδείγματα απόλυτης στάσης απέναντι στο θάνατο. Ιδιαίτερη εκδήλωση ηρωικού φρονήματος είναι ο Ιερός Λόχος, το πρώτο ελληνικό σώμα οργανωμένου, τακτικού στρατού με σύγχρονο τυπικό στρατολογίας της εποχής.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έφτασε στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας στις 22 Φεβρουαρίου 1821 με σκοπό να συγκροτήσει στρατό και να εξορμήσει νότια προς την πατρίδα. Από τη Μολδοβλαχία, την Τρασυλβανία, τα παράλια της Βουλγαρίας και τις μεσημβρινές επαρχίες της Ρωσίας, έφταναν εκεί Έλληνες της διασποράς όλων των τάξεων γιά να καταταγούν. Αυτοί επάνδρωσαν τον πρώτο Ελληνικό στρατό μαζί με τα ετοιμοπόλεμα σώματα Ελλήνων οπλαρχηγών.
Ο καθαγιασμός της σημαίας της επανάστασης έγινε στο Ιάσιο, στην εκκλησία των Τριών Ιεραρχών, στις 26 Φεβρουαρίου 1821. Η σημαία έφερε από την μία πλευρά τον σταυρό και την εικόνα του μεγάλου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης με την επιγραφή Έν τούτω νίκα και από την άλλη πλευρά το σύμβολο του μυθικού Φοίνικα και την επιγραφή Έκ της στάχτης μου αναγεννώμαι ...

Ο Ιερός Λόχος συγκροτήθηκε λίγο αργότερα στην Φωξάνη, πόλη στα όρια της Μολδαυίας με τη Βλαχία, από τετρακόσιους νεαρούς Έλληνες σπουδαστές, που προέρχονταν από πόλεις της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, κυρίως την Οδησσό της Ουκρανίας. Ο Υψηλάντης πίστευε πως οι νεαροί αυτοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν την ψυχή του στρατού του. Γι’ αυτό τους ονομάτισε από το κλασικό όνομα του Ιερού Λόχου των Θηβών.
Έφεραν εφαρμοστές στολές από μαύρο ύφασμα με τρίχρωμο - κόκκινο, γαλάζιο και άσπρο - εθνόσημο. Στο κράνος κάτω από το λοφίο υπήρχε η φράση Ελευθερία ή Θάνατος και το σήμα της νεκροκεφαλής με χιαστό σχήμα οστών σαν σύμβολο της νίκης πάνω στον θάνατο. Διοικητής τους ορίστηκε ο Γεώργιος Κατακουζηνός.
Στην Φωξάνη, οι απόλεμοι αυτοί σπουδαστές άρχισαν να γυμνάζονται και να εκπαιδεύονται στην χρήση των όπλων και της λόγχης ώστε να γίνουν αξιόμαχοι Λογχοφόροι. Η ορκωμοσία τους έγινε σε λιτή τελετή στο ναό της πόλης:
« Ορκίζομαι να χύσω και αυτήν την υστέραν ρανίδα του αίματός μου υπέρ της θρησκείας και της πατρίδος μου.
........................................................................................
........................................................................................
Ορκίζομαι τέλος πάντων εις το της Θείας Μεταλήψεως φοβερόν Μυστήριον ότι θα υστερηθώ της Αγίας Κοινωνίας εις την τελευταία μου εκείνην ώρα, εάν δεν εκτελέσω απάσας τας υποσχέσεις, τας οποίας έδωσα ενώπιον της εικόνος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ».

Στις 7 Ιουνίου του 1821, αποφράδα μέρα, τήρησαν τις υποσχέσεις τους στην εχθρική Βλαχία, στο Δραγατσάνι, στη μονή του Σερμπανεστίου, κοντά στη διάβαση προς την κοιλάδα των Καρπαθίων.
Ενεπλάκησαν σε απρογραμμάτιστη συμπλοκή λόγω μιάς άκαιρης και άστοχης επίθεσης του αρχηγού του ιππικού Βασίλη Καραβιά κατά των Τούρκων, που αμύνονταν κλεισμένοι στη μονή.
Ο Νικόλαος Υψηλάντης, αδερφός του Αλέξανδρου, κινήθηκε με τον Ιερό Λόχο αρχικά κατά του Δραγατσανίου και έπειτα προς βοήθεια του Καραβιά όταν αυτός βρέθηκε σε δυσχερή θέση. Όμως ο Καραβιάς με τους ιππείς του υποχώρησαν και ξέφυγαν προς τα ορεινά ενώ ο Ιερός Λόχος βρέθηκε περικυκλωμένος από τις τουρκικές δυνάμεις.
Εκείνη τη βροχερή μέρα, οι απειροπόλεμοι Έλληνες νεαροί της διασποράς, αυτοί που δεν γνώριζαν έως τότε την πραγματική φωτιά του πολέμου, αντί να τρέξουν να σωθούν, στάθηκαν αγέρωχοι μπροστά στο θάνατο. Σε μιά άνιση μάχη έμειναν αμετακίνητοι στις θέσεις τους και θερίστηκαν από τα πυκνά πυρά και τις απανωτές επελάσεις του τουρκικού ιππικού.
Ο γενναίος οπλαρχηγός Γεωργάκης Ολύμπιος έφτασε καθυστερημένα στο πεδίο της μάχης και πρόλαβε να σώσει εκατό ιερολοχίτες και την σημαία του Λόχου από το σημείο που είχε πέσει ο σημαιοφόρος. Ο Νικόλαος Υψηλάντης σώθηκε τυχαία από έναν φιλέλληνα Γάλλο αξιωματικό, που τον ανέβασε στο άλογό του.

Ο υπόλοιπος στρατός διαλύθηκε μέσα στο φόβο και τη ντροπή. Στις 8 Ιουνίου, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης εξέδωσε την τελευταία δραματική προκήρυξη, όπου αφού εξέφραζε την απόγνωση και την οργή του γιά την αποσύνθεση, τους προδότες και τους λιποτάκτες, δήλωνε πως μόνον η θύμηση του Ιερού Λόχου « ...θα είναι πάντοτε το μόνον δροσιστικόν ποτόν της ψυχής μου ».

Τα παιδιά του Μαύρου Λόχου της νεκροκεφαλής, τίμησαν το όνομα της φοβερής φάλαγγας των Θηβαίων. Δεν πρόλαβαν να γίνουν δεινοί πολεμιστές, πρόσφεραν όμως καθαρό αίμα και πίστη και υποθήκευσαν το μέλλον. Δεν τους λυπάμαι, αντιθέτως τους ζηλεύω.
Γιατί νοιώθω παγιδευμένος στα δεσμά της βαρετής ειρήνης.
Γιατί θα ‘θελα να πεθάνω κι εγώ σε μιά μεγάλη μάχη ...




Οι εικόνες: Έργα του Peter von Ess. «Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διέρχεται τον ποταμό Προύθο» και «Οι Ιερολοχίτες μάχονται στο Δραγατσάνι ».
Ο Σταυρός και η νεκροκεφαλή από την στολή σε προσωπογραφία του Αλέξανδρου Υψηλάντη.
Οι στίχοι της εισαγωγής: Η πρώτη στροφή από την ωδή του Κάλβου “ Εις τον Ιερόν Λόχον ”.
Οι απώλειες του Ιερού Λόχου: Διακόσιοι άνδρες στο πεδίο της μάχης, μεταξύ αυτών ο σημαιοφόρος Ξενοφών, οι αξιωματικοί Κρόκιας, Σούτσος, Ιωαννίτης και Δρακούλης και ο Ελβετός φιλέλληνας Μπουρντιέ. Τριάντα επτά αιχμάλωτοι αποκεφαλίστηκαν αργότερα στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης: Μεγάλη μορφή της Ελληνικής Επανάστασης. Υπασπιστής του Ρώσου αυτοκράτορα και στρατηγός της αυτοκρατορικής φρουράς. Είχε χάσει το ένα του χέρι στη μεγάλη μάχη της Λειψίας. Προερχόταν από οικογένεια με τίτλους από την εποχή του Βυζαντίου. Του ανατέθηκε το 1820 από την Φιλική Εταιρεία η αρχηγία της Εταιρείας και της Επαναστάσεως. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1792 και πέθανε στη Βιέννη το 1828. Κηδεύτηκε φορώντας την μαύρη στολή του Ιερού Λόχου.
Ο Γεωργάκης Ολύμπιος: Ο σημαντικότερος Έλληνας οπλαρχηγός στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη με ένα σώμα στρατού χιλίων πεντακοσίων έμπειρων ανδρών.
Κι εμείς: Αν και δεν είμαστε σήμερα ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας, όμως θα θέλαμε αύριο να γίνουμε υπερήφανοι γιά τον εαυτό μας.