15/6/09

ΓΛΥΠΤΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΟ

Η αισθητική είναι μιά ιδιαίτερη σχέση του εαυτού μας με τον κόσμο. Γιά να εκδηλωθεί πρέπει πρώτα να σπάσουμε τους πρακτικούς δεσμούς που μας συνδέουν με τα αντικείμενα της καθημερινότητας. Πριν καταφέρουμε να εκτιμήσουμε την ομορφιά τους πρέπει να πάψουμε να τα αποτιμούμε με το μέτρο της λειτουργικής τους ωφελιμότητας.
Όπως όλα τα χρηστικά αντικείμενα, τα αυτοκίνητα αξιολογούνται στις μέρες μας με γνώμονα την άνεση και την αξιοπιστία, την οικονομία και την ασφάλεια, την αντιρυπαντική τεχνολογία και την κοινωνική καταξίωση. Όλα βαρετά κριτήρια γιά πρακτικούς καταναλωτές, που δεν ταιριάζουν στις ουτοπιστικές κλίμακες των παρωχημένων μας πεποιθήσεων.

Συνήθως τα πράγματα που μας περιβάλλουν, χαρακτηρίζουν την ποιότητα των επιλογών μας και αποκαλύπτουν ιδιαίτερα στοιχεία του χαρακτήρα μας. Στον υπερθετικό βαθμό, τα ιδιωτικά αυτοκίνητα σαν καθημερινά μέσα μετακίνησης είναι ένα είδος μηχανικής προέκτασης προσωπικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, γιά μένα η αυτοκίνηση προσφέρει δύο ειδών συγκινήσεις: Η πρώτη - που σχετίζεται με τις βασικές ζωικές ορμές - είναι η έντονη αίσθηση της απότομης επιτάχυνσης. Η δεύτερη - που άπτεται της έννοιας του ωραίου - είναι η χαρά της αισθητικής αξιολόγησης μιάς έντεχνης κατασκευής.


Γνωρίζω πως απέναντι στα παλαιότερα πράγματα παίρνουμε ευκολώτερα αισθητική στάση επειδή με το πέρασμα του χρόνου έχει εξασθενήσει η χρησιμότητά τους στις σύγχρονες ανάγκες μας. Όμως ο θαυμασμός μου γιά τα ωραία αυτοκίνητα προ του 1960 έχει μεταφυσικές αιτίες. Διακρίνω σε ορισμένα μοντέλα τόσο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που σίγουρα απηχούν την πρόσληψη υλικής μορφής, φασματικών προτύπων. Βλέπω μέσα στά σφυρηλατημένα σίδερα, βούληση και χαρακτήρα και την άγρια ευαισθησία των μηχανών. Όχι πιά αυτοκίνητα αλλά οχήματα ελευθερίας, καλλιτεχνικές δημιουργίες και βιομηχανικά γλυπτά από μέταλλο.

Θαυμάζω υπέρμετρα την λευκή Mercedes-Benz SSK του 1929, την μακρόστενη 8-λιτρη Bentley του 1930, την κόκκινη Aston Martin LM 18 του 1935. Λατρεύω την BMW 328 του 1937 και την Mercedes Targa Florio του 1924. Με συναρπάζουν η Jaguar XK120 και η πρώτη Porsche 356 του 1948. Πάνω απ’ όλα, ζηλεύω τα καταπληκτικά μπλε αυτοκίνητα του Ettore Bugatti της δεκαετίας του 20. Η αεροδυναμική Type 57 Αtlantic του 1936 σχεδόν μου φέρνει δάκρυα στα μάτια.

Σχήματα και χρώματα συνδυάζονται μοναδικά ξυπνώντας μνήμες ξεχασμένων διαδρομών. Αν και χαμένος στην γκρίζα άσφαλτο του χρόνου, εξακολουθώ φαντασιακά να ιππεύω το αγωνιστικό μου μονοθέσιο, ζητώντας λύτρωση στη φυγή.
Αλίμονο! Μεταμορφώνομαι τότε σε φουτουριστικό Κένταυρο, αλχημικά ενωμένος στο σώμα με το δέρμα του καθίσματος και τα σίδερα της μηχανής.
Δίχως πνεύμα και ψυχή, προσμένω κατάργηση των ορίων λίγο πριν το τέλος της εποχής ...



Αισθητική: Η φιλοσοφική Καλολογία. Η συστηματική διερεύνηση της ποιότητας που ονομάζομε Ομορφιά.
Η φωτογραφία: Bugatti Type 35 (1924-1930).
Αγωνιστικό Μονοθέσιο: Το σιδερένιο μου άλογο AUTO UNION Type C (1936-7)

1/6/09

ΟΙ ΜΥΡΜΙΔΟΝΕΣ ΛΥΚΟΙ

« ...αυτοί σαν λύκοι που τρων ωμά κρέατα
και κλείνουν ανείπωτη δύναμη μέσα τους,
και που σκοτώνοντας στα βουνά ελάφι μεγάλο με κέρατα
το τρώνε αρπαχτά
και όλων τα σαγόνια κοκκινίζουν από το αίμα
και ξεκινούν κοπαδιαστά να πιούν,
παίρνοντας λίγο λίγο με τις στενόμακρες γλώσσες τους
το σκοτεινό νερό
από βρύση που τρέχει μαύρο νερό,
καθώς ξερνούν το αίμα από το σκοτωμένο ζώο... »

Διαβάζω πολλά χρόνια την Ιλιάδα: από μικρός ξεφυλλίζοντας τις εντυπωσιακές εικόνες παιδικών εκδόσεων, αργότερα σαν μαθητής μελετώντας τις συμβατικές αναλύσεις του σχολείου, σήμερα ως διανοούμενος και ώριμος αναγνώστης ισορροπώντας ανάμεσα στη νόηση και το συναίσθημα. Πάντοτε με συναρπάζει με αμείωτη ένταση. Τα τελευταία χρόνια επιβεβαιώνω στις σελίδες της την προσωπική μου ηθική και αναβαπτίζω στην ομηρική θεώρηση του κόσμου τα απαρχαιωμένα μου πρότυπα. 

 Η Ιλιάδα ως ενιαίο έργο τέχνης είναι το θεμέλιο του Δυτικού Πολιτισμού. Μέσα από την τραγική της εξιστόρηση αποκαλύπτει διάφανα την σύνθετη αντίληψη των πολεμικών ανδρών γιά τον εαυτό τους, τους άλλους ανθρώπους, τη φύση και τους θεούς. Ως βαρυσήμαντο κείμενο οριοθετεί τις ουσιώδεις σχέσεις της ποίησης με το ευρύτερο πολιτισμικό της πλαίσιο. Πάνω απ’ όλα, στο βαθύτερο περιεχόμενό της μας διδάσκει την αποδοχή του παράλογου νοήματος της ζωής και του θανάτου. 

Η αρχική πρόταση που παραθέτω, σηματοδοτεί την έναρξη της προετοιμασίας των Μυρμιδόνων πριν την επάνοδό τους στη μάχη. Όταν η τρωική φωτιά έφτασε στα καράβια των Αχαιών, η οσμή του αίματος ξύπνησε τους κοιμισμένους λύκους. Η Ιλιάδα ξεχειλίζει από τέτοιου ύφους σπαράγματα. Προσφέρουν αισθητική παιδεία και ταυτόχρονα αφυπνίζουν την ηρωική συνείδηση στο φοβερό σημείο σύμμειξης κτήνους και θεού...





Η εισαγωγή: Ομήρου ΙΛΙΑΣ, Π 156-162. Μετάφραση Ο. Κομνηνού - Κακριδή. 

Η εικόνα: Το εξώφυλλο του Paolo Rivera από το έκτο τεύχος της πρόσφατης, εικονογραφημένης σειράς της Marvel, THE ILLIAD (2008). Διασκευή των R. Thomas και M.A. Sepulveda. 

Οι Μυρμιδόνες: Πενήντα ήταν τα καράβια τους και σε καθένα ήταν πενήντα άντρες. Πέντε ήταν οι αρχηγοί τους: ο Μενέσθιος, ο Εύδωρος, ο Πείσανδρος, ο Φοίνικας και ο Αλκιμέδοντας. Βασιλιάς όλων τους ήταν ο Αχιλλέας.