Τον περασμένο Ιούνιο, οι Βρετανοί παρασυρμένοι από την αντιπάθειά τους για το ανίκανο
διευθυντήριο που κυβερνάει την Ευρώπη, επέλεξαν την αποχώρηση της χώρας τους
από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον Μάιο όμως, είχε ήδη λάβει χώρα στη Βρετανία
ένα άλλο, αντίστοιχο, πολιτικό γεγονός με ξεχωριστή σημασία. Στην πρωτεύουσα
της Γηραιάς Αλβιώνας των Αγγλοσαξώνων και των Κελτών, τη δεύτερη μεγαλύτερη σε
πληθυσμό πόλη της Ευρώπης, οι Λονδρέζοι είχαν ψηφίσει για δήμαρχο έναν Ασιάτη
μέτοικο, Μουσουλμάνο και Πακιστανό.
Λέγονται πολλά για τον κοσμοπολιτισμό και την πολυπολιτισμικότητα,
για τα προβλήματα κοινωνικής ισότητας, για τις φυλετικές διακρίσεις, για την
ενσωμάτωση των μεταναστών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, για την διατήρηση ή την
απεμπόληση της φυλετικής και πολιτισμικής ταυτότητας. Κι όμως, καμία ιστορική
αναγκαιότητα, κανένα κοινωνιολογικό πρόσχημα, καμία βερμπαλιστική ανοησία δεν
μπορεί να δικαιολογήσει επαρκώς το παραπάνω πρωτοφανές γεγονός.
Έχει άραγε σημασία πως ο νικητής ήταν
υποψήφιος του κόμματος των Εργατικών, πως
κάποτε εργαζόταν ως δικηγόρος υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πως ήταν βουλευτής μιας λαϊκής συνοικίας; Μήπως
επηρεάστηκαν οι ψηφοφόροι επειδή γνώριζαν πως ο ίδιος προερχόταν από φτωχή και πολυμελή οικογένεια
εργατικής πολυκατοικίας, πως ήταν γιός ενός οδηγού λεωφορείου και μιας ράφτρας, πως
ο αντίπαλός του ήταν ένας συντηρητικός και πάμπλουτος επιχειρηματίας; Ή μήπως η
πληθυσμιακή σύνθεση της πολυεθνικής πόλης υπήρξε τόσο καθοριστική;
Στην πραγματικότητα αδιαφορώ για τις παραπάνω εύλογες μα δευτερεύουσες αιτίες καθώς παρακολουθώ έκπληκτος το τέλος της παράδοσης και της ιστορίας. Το εξουσιαστικό σύστημα που υποδόρια ελέγχει τον ορίζοντα των ιδεών, κατασκευάζει με τον ίδιο τρόπο λογικά επιχειρήματα και παράλογη προπαγάνδα. Και δεν χρειάζομαι δομημένη θεωρητική ανάλυση για να οσφρανθώ την προχωρημένη αποσύνθεση ενός λαού που ενοχλείται από τους φτωχούς Πολωνούς εργάτες αλλά καλωσορίζει τους πλούσιους Άραβες επενδυτές.
Είναι ολοφάνερο πως η ένδοξη συνέχεια μιας ενιαίας κοινότητας μέσα στην
ρέουσα διάσταση του χρόνου, έχει πλέον καταργηθεί. Η μαζική δημοκρατία και η
καταστροφική ιδεολογία της απόλυτης εξατομίκευσης έχουν υπονομεύσει
ανεπανόρθωτα το συλλογικό ένστικτο αυτοσυντήρησης του είδους μας ενώ ταυτόχρονα
εξανεμίζουν και τις τελευταίες ελπίδες επιβίωσης του Ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Ελάχιστοι γνωρίζουν σήμερα τους στίχους από ένα
κάποτε διάσημο ποίημα του Κίπλινγκ που σχολίαζε την εκπολιτιστική ευθύνη της
φυλής μας προς τους ταραγμένους κι άγριους λαούς, «μισούς διαόλους και μισούς
παιδιά». Κατά την Βικτωριανή Εποχή, η Βρετανία κυβερνούσε την μεγαλύτερη
αυτοκρατορία που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα, από τον Καναδά στη Νότια Αφρική κι
από την Ινδία στη Νέα Ζηλανδία. Η Union Jack εκπροσωπούσε τον πολιτισμό και την ισχύ όχι μόνον του
Ηνωμένου Βασιλείου αλλά συνολικά της κυρίαρχης Ευρώπης.
Και ποιά ήταν η
κατάληξη της ιμπεριαλιστικής αποικιοκρατίας; Ποιό ήταν τελικά το ηθικό αποτέλεσμα
του βίαιου «εκπολιτισμού» των ημιάγριων κατακτηθέντων για την ίδια τη γηραιά
ήπειρο; Εκφυλισμός και επιμειξία, μεταμέλεια και ενοχικά σύνδρομα, παραίτηση
και σκεπτικισμός. Στο σύγχρονο Ισλαμαμπάντ, οι πρώην «μισοί διαόλοι και μισοί παιδιά» δεν θα εξέλεγαν ποτέ έναν Προτεστάντη Βρετανό. Αντιθέτως,
οι σύγχρονοι Λονδρέζοι αισθάνονται μια χαρά με τον Πακιστανό και Μουσουλμάνο
δήμαρχό τους.
Θλίβομαι κι ανησυχώ βαθιά για την παρακμή της
άρρωστης φυλής μας. Ο μακρινός αντίλαλος από τα δραματικά λόγια του
σημαντικότερου αγγλόφωνου συγγραφέα, κλονίζει συθέμελα τις μετρημένες μέρες μας...
«Κάτι
είναι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας»
Ευρώπη! Ξύπνα!
Η φράση του επιλόγου: William Shakespeare, Hamlet, Prince of Denmark (Σκηνή 4η, Ο Μάρκελος
πρός τον Οράτιο στον προμαχώνα).
Half devil and half child: Χαρακτηριστικός
στίχος από το ποίημα του Κίπλινγκ, Το Άχθος του Λευκού (Rudyard Kipling, The White Man’s Burden, 1899)
Η φωτογραφία: Από παλαιότερη επίσκεψή
μου στο Λοντίνιουμ (Boudicca,
Celtic
War Queen).
