ΑΝΑΛΗΨΗ ΕΥΘΥΝΗΣ

Η ηγεσία είναι μια σύνθετη έννοια που περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες καθοδήγησης και επιρροής μιας ομάδας με σκοπό την επίτευξη κοινών, αντικειμενικών στόχων. Βασική προϋπόθεση είναι πάντα η διατήρηση της συνοχής του πνεύματος της ομάδας μέσω της παράλληλης χρήσης κινήτρων αποτροπής και επιβράβευσης. Οι διαδικασίες καθοδήγησης μιας ανθρώπινης κοινωνίας οργανωμένης σε κράτος ορίζουν την ανώτατη μορφή ηγεσίας.

Στις σύγχρονες Δημοκρατίες η ηγετική ομάδα απαρτίζεται από την πολιτική και οικονομική ελίτ του συστήματος συμπεριλαμβάνοντας εκλεγμένους αντιπροσώπους, κεφαλαιοκράτες χρηματοδότες και τεχνοκράτες εκτελεστές. Σε αυτόν τον τύπο πολιτεύματος η συλλογική υπευθυνότητα των πολιτών παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκλογή και τη διατήρηση της ηγεσίας και συνδέεται άμεσα με την ευμάρεια. Στην οικονομοκρατούμενη κοινωνία όταν οι προϋπολογισμοί είναι πλεονασματικοί και επιτυγχάνονται οι στόχοι, όλοι απολαμβάνουν τα οφέλη της επιτυχίας. Τα κέρδη μεταφράζονται σε κατανάλωση στο χαμηλότερο επίπεδο της κοινωνικής βάσης και σε γιγάντωση του πλουτισμού στα υψηλότερα κλιμάκια της ηγεσίας. Όλοι ευημερούν και οι κυβερνήτες απολαμβάνουν ανάλογες τιμές και σεβασμό.

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση της αποτυχίας και ιδιαίτερα στην περίπτωση της οικονομικής καταστροφής όπως συμβαίνει στην κατάσταση που αντιμετωπίζουμε σήμερα στη χώρα μας; Ποιός αναλαμβάνει τότε την ευθύνη; Ποιά είναι η ποινή για τους άρχοντες που απέτυχαν και ποιός θα την επιβάλλει;

Όταν ένα νοσηρό σύστημα οργάνωσης απαξιώνεται, τότε καταρρέουν και οι μορφές της ισχύος του. Δεν υπάρχουν πλέον παροχές ανταμοιβής των υφισταμένων ούτε δυνατότητες καταναγκασμού τους. Στα ιστορικά αδιέξοδα δεν αναγνωρίζεται στην άρχουσα τάξη ούτε η νόμιμη ισχύς ως δικαίωμα λόγω αξιώματος, ούτε η ισχύς αναφοράς ως απόρροια θαυμασμού, ούτε η αυθεντία λόγω εξαιρετικών γνώσεων. Κι όταν κανείς από την ηγεσία δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, τότε το αποτέλεσμα είναι γενικευμένη αναρχία, ατιμωρησία και αποσύνθεση.

Στις ωφελιμιστικές κοινωνίες των εμπόρων και των υπαλλήλων που συνήθως στηρίζονται στη διευκόλυνση, το συμβιβασμό και την κερδοσκοπία, κανείς δεν έχει το θάρρος να κοιτάξει κατάματα την αλήθεια. Το παγωμένο πρόσωπο της Μέδουσας παραμένει στο κέντρο του διεκδικούμενου χώρου, όμως πλέον δεν κατοικούν ήρωες στα περίχωρα και κανείς από μηχανής θεός δεν πρόκειται να δώσει λύση στην τραγωδία.

Ελπίζω πως ο χρόνος παραμένει κυκλικός και στο μεταξύ ασκούμαι στην παθητική αντίσταση, στην περιφρόνηση και την ειρωνία. Λοιδωρώ το σύγχρονο κατεστημένο, συγκρίνοντας το λειψό ηθικό του ανάστημα με τις πάτριες, αριστοκρατικές αξίες του παρελθόντος, όπου οι αληθινοί ηγέτες, άντρες και πολεμιστές αναλάμβαναν την ευθύνη.





Η φωτογραφία: Η Μέδουσα Rondanini, που βρίσκεται στην Γλυπτοθήκη του Μονάχου. Πιθανά αντίγραφο του γοργονείου, επισήματος της ασπίδας της χρυσελεφάντινης Αθηνάς του Φειδία.