LES SCHTROUMPFS NOIRS (EΝ AMERIQUE)

Πέρα μακρυά, στην μεσαιωνική χώρα των παραμυθιών, βρίσκεται κρυμμένο το μανιταροχωριό των γαλάζιων νάνων του Peyo. Προστατευμένο, σε δυσπρόσιτη γεωγραφία στο βάθος του χρόνου, δεν αποφεύγει πάντως την υποχρεωτική συμμόρφωση με τους «πολιτικά ορθούς» κανόνες του σύγχρονου κόσμου...
 

 

Η πρώτη ιστορία των Στρούμφς, Les Schtroumpfs noirs, αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση ωμής παραποίησης πρωτότυπου έργου, λόγω ασυμβατότητας με τις συμπλεγματικές πεποιθήσεις της «κοινής γνώμης». Στην αρχή της περιπέτειας, μια μαύρη μύγα μολύνει ένα απρόσεχτο Στρουμφ κι έπειτα αυτό εξαπλώνει μια επιδημία παραφροσύνης, δαγκώνοντας τα υπόλοιπα. Όμως, όταν η απλή αυτή ιστορία κυκλοφόρησε στην πολυπολιτισμική Αμερική, το χρώμα της μόλυνσης θεωρήθηκε ύποπτο φυλετικής αναστάτωσης καθώς τα μολυσμένα Στρούμφς όχι μόνο τρελαίνονταν αλλά και μαύριζαν... Έτσι, το μαύρο χρώμα, δυνητική αναφορά του καλλιτέχνη στην βουβωνική πανώλη των σκοτεινών χρόνων, μετατράπηκε προληπτικά σε μωβ! Για να προληφθούν οι πιθανές αντιρατσιστικές αντιδράσεις, ούτε καν η μύγα δεν γλύτωσε την αλλαγή...  
 

 

 

 

 

 

 

Με αφορμή την αναγκαστική μεταμόρφωση των μαύρων Στρούμφς στον σχετικά ανώδυνο τομέα της ψυχαγωγίας, μπορούμε να φανταστούμε το μέγεθος των παρεμβάσεων σε άλλους, βασικούς τομείς της μετάδοσης γνώσεων. Βεβαίως, είναι αφελείς όσοι νομίζουν πως μόνον τα ολοκληρωτικά καθεστώτα χρησιμοποιούν απεχθείς μεθόδους λογοκρισίας. Οι δημοκρατίες επαναλαμβάνουν παρόμοια τεχνάσματα προκειμένου να υποστηρίξουν ως αδιαπραγμάτευτο αξίωμα την πολιτική τους θεωρία. Η πλειοψηφούσα, καθεστηκυία τάξη χρησιμοποιεί ανενδοίαστα όλα τα διαθέσιμα μέσα για να επιβάλλει τις αξίες της στην κοινωνία: αποκρύπτει, υπερτονίζει και ερμηνεύει κατά το δοκούν γεγονότα και πληροφορίες που αντίκεινται στις καθιερωμένες αντιλήψεις.

Ο πολιτισμικός σχετικισμός και οι αμφισβητήσιμοι κοινωνικοί σκοποί «καλοπροαίρετων» καθοδηγητών, υπερισχύουν σχεδόν πάντα της έγκυρης και αντικειμενικής παρουσίασης. Ωστόσο, είναι αδιανόητο να αποδεχόμαστε την εσκεμμένη παραποίηση επειδή πιθανώς υπηρετεί κάποιον θετικό σκοπό. Μέσα στην γενική σύγχυση που επικρατεί, πρέπει να διατηρήσουμε μια σαφή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα υποκειμενικά κίνητρα και τις αντικειμενικές μαρτυρίες. Είναι απαράδεκτο και εξωφρενικό, η πολιτική ορθότητα των κινήτρων μιας υποτιθέμενης ενίσχυσης της κοινωνικής δικαιοσύνης να καταλύει την αντικειμενική μετάδοση κειμένων και την απρόσκοπτη αναπαραγωγή της πραγματικότητας.

Ένα από τα βασικά θεμέλια του Πολιτισμού μας είναι η αναζήτηση της αλήθειας.  Την αλήθεια, ενάντια στην υποκριτική «πολιτική ορθότητα», οφείλουμε να είμαστε πάντα έτοιμοι να αναγνωρίσουμε και να υπερασπιστούμε...

 

 

Οι εικόνες: Το εξώφυλλο της Γαλλικής έκδοσης. Ακόμη, το πρώτο Στρούμφ που μεταμορφώνεται σε ζόμπι, στο 13ο καρέ της τρίτης σελίδας της ιστορίας, στην αυθεντική και στην παραποιημένη εκδοχή του.

Les Schtroumpfs: Δημιούργημα του Βέλγου κομίστα Pierre Culliford (Peyo). Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 1958, στην μεσαιωνική περιπέτεια La flute a six trous, ένατη ιστορία των φοβερών και τρομερών Johan et Pirlouit.

Η ιστορία Les Schtroumpfs noirs ήταν η πρώτη αυτόνομη παρουσία των γαλάζιων νάνων. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1959, στο τεύχος 1107 του γαλλόφωνου περιοδικού Spirou και κυκλοφόρησε σε μορφή άλμπουμ το 1963. Στην Αμερική εκδόθηκε με τον τίτλο The Purple Smurfs.

Η παραποίηση: Δεν περιορίζεται μόνο στα μαύρα Στρούμφς αλλά περιλαμβάνει οτιδήποτε δεν συνάδει με τις σύγχρονες εξισωτικές αντιλήψεις: από τα στερεοτυπικά χαρακτηριστικά άλλων φυλετικών ομάδων έως το «μισογυνικό» ξόρκι δημιουργίας της Στρουμφίτας!

 

DRAGONSLAYER

«Επειδή ο μυθολογικός ήρωας είναι πρόμαχος των επερχόμενων πραγμάτων και όχι των παρόντων, για αυτό ακριβώς ο δράκος που πρέπει να σκοτώσει είναι το τέρας του κατεστημένου: ο Κυρίαρχος, ο φύλακας του παρελθόντος.»

 

Παραμονεύει ο δράκοντας πέρα από το κατώφλι, στο ανοίκειο βασίλειο του σκοταδιού. Κοντά του, μέσα σε βάθη που περικλείουν ακαθόριστες δυνάμεις απωθημένες στην αρχή του χρόνου, αναβλύζει ανεξάντλητη η ενέργεια που ανανεώνει τη ζωή. Ο ήρωας θα την διεκδικήσει περνώντας μέσα από την ηλιακή πύλη, που χρησιμοποιούν για την κάθοδό τους στον κόσμο οι θεοί. Θα ακολουθήσει το σταθερό μονοπάτι της δεξιάς πλευράς: του ουρανού, του πνεύματος, του πατέρα.

Οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες αρνούνται την αναγκαιότητα των ηρώων. Υποτιμούν και δυσφημούν το αρχέτυπο του Πολεμιστή ενώ στη θέση του προβάλλουν το χυδαίο πρότυπο του μαζανθρώπου καταναλωτή. Η ηθική της Πατριαρχίας συκοφαντείται, η αρσενική επιθετικότητα ευνουχίζεται, τα δύο φύλα εξομοιώνονται με τρόπο αφύσικο και φαρμακερό. Ο κόσμος μας βυθίζεται όλο και βαθύτερα στο άμορφο χάος του θηλυκού ασυνείδητου της ανθρώπινης ψυχής.

Ωστόσο, όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου, οι αφελείς με οδύνη θα συνειδητοποιήσουν πως μόνον η εκκωφαντική αναβίωση του ηρωϊσμού μπορεί να αποτρέψει την πτώση και να λυτρώσει τον Δυτικό Πολιτισμό...

                                                                                   

 

Ο πίνακας: The Rescuer (Oil on Masonite, 2011), του Σέρβου ζωγράφου Petar Meseldžija.

Η εισαγωγική φράση: Του Αμερικανού μυθολόγου Joseph Campbell, από το βασικό του βιβλίο The Hero With a Thousand Faces (1949).

Η ΑΦΙΣΑ

Η αφίσα ήταν δημιούργημα μιας μικρής ομάδας συμφοιτητών στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Εκείνη την περίοδο, εκτός από σημειώσεις μαθημάτων, μοιράζονταν επίσης ιδεαλιστικές ανησυχίες και πατριωτικές πεποιθήσεις. Ανεξάρτητοι, μεμονωμένοι «αντιδραστικοί», μόνοι τους αποφάσισαν το εγχείρημα, μόνοι τους έγραψαν τα κείμενα και σκιτσάρισαν τα όπλα, μόνοι τους χρηματοδότησαν την εκτύπωση και τοιχοκόλλησαν τα αντίτυπα.

 

Η αφισοκόλληση εκτελέστηκε με οργάνωση και προφυλάξεις καταδρομικής ενέργειας, αργά τη νύχτα, χρησιμοποιώντας σαν ορμητήριο ένα από τα ισόγεια μηχανολογικά εργαστήρια του ιδρύματος. Οι νεαροί «συνωμότες» κάλυψαν μεθοδικά όλες τις επιφάνειες στον εσωτερικό περίβολο του κτιριακού συγκροτήματος και αποχωρώντας τις πρώτες πρωϊνές ώρες, κόλλησαν τις τελευταίες αφίσες στους εξωτερικούς τοίχους, γύρω από την πύλη της οδού Στουρνάρα. Η επιτυχία της νυχτερινής δράσης έδειχνε εξασφαλισμένη.
 

Αλίμονο! Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας, δεν είχε απομείνει ακομμάτιαστη ούτε μία αφίσα. Οι ψευτο υπερασπιστές της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, ποτέ δεν ανέχτηκαν την αυθεντική διαφορετικότητα. Τα πολυπληθή συνεργεία των «προοδευτικών» παρατάξεων πρόλαβαν με χαρακτηριστική σπουδή είτε να τις σκίσουν είτε να τις καλύψουν με τα βαρετά συνθήματα και τις ανούσιες ιδεοληψίες τους.
 

Κι όμως... έστω για λίγες ώρες, η ασπρόμαυρη αφίσα ομοίαζε στα μάτια των νεαρών ζηλωτών με ξεθωριασμένη Πολεμική Σημαία... μια φευγαλέα υπενθύμιση πως ακόμη και κάτω από τον συμπαγή ζυγό της κατεστημένης τάξης, μπορεί να παραμονεύει μια «νέα κοινωνία Πολεμιστών του Πολιτισμού»...

 

 

 

Ε.Μ.Π.: Εθνικιστικές Μονάδες Πολυτεχνείου (1987/1988). Χιουμοριστικό λογοπαίγνιο με τα αρχικά του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Η φωτογραφία: Μια από τις ελάχιστες αφίσες που διασώθηκαν.

Το κείμενο: Άνισο και στρυφνό αλλά με ιστορικό ενδιαφέρον για τον μελετητή του μέλλοντος που θα καταπιαστεί με την απρόβλεπτη νεολαία και τον περιθωριακό εθνικισμό της δεκαετίας του ΄80.

ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ

«I hated all that thwarted me, parsons, pastors, and masters. Every thing I was directed cautiously to shun, as dangerous or wrong, I sought with avidity, as giving the most pleasure.»

Ο Τρελώνη ήταν το πρότυπο των κουρσάρων του Βύρωνα, ο τελευταίος των Άγγλων ρομαντικών. Δευτερότοκος γιός οικογένειας ευγενών, κατατάχτηκε σε ηλικία 13 ετών στο Βασιλικό Ναυτικό και για οκτώ χρόνια ταξίδεψε σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην αυτοβιογραφία του ισχυριζόταν πως έζησε ακόμη και σαν πειρατής στον Ινδικό Ωκεανό. Αργότερα στην Ιταλία, έγινε επιστήθιος φίλος του Βύρωνα και του Σέλλευ και ακολούθησε τον Βύρωνα στην Ελλάδα όπου έλαβε μέρος στην επανάσταση πολεμώντας στο πλευρό του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Φίλος πολλών συγγραφέων και καλλιτεχνών σε όλη του τη ζωή, τα τελευταία χρόνια συνδέθηκε με τον Γουίλιαμ Μάικλ Ροσέτι, αδερφό του Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι και συνιδρυτή του κινήματος των Προραφαηλιτών. Αδιόρθωτος γυναικάς, έζησε έως τα βαθιά του γεράματα με πολύ νεότερες γυναίκες. Ανυπότακτος μαχητής και επαναστάτης, ο Τρελώνη έδρασε πάντα υπακούοντας σε ένα προσωπικό κώδικα ηθικής ενάντια σε κάθε μορφή άδικης εξουσίας και καταπίεσης.
 

Ο Μιλέι υπήρξε σπουδαίος ζωγράφος της βικτωριανής περιόδου και γνώρισε τεράστια καλλιτεχνική επιτυχία. Παιδί-θαύμα της εποχής του, έγινε δεκτός στη σχολή της Βασιλικής Ακαδημίας των Τεχνών σε ηλικία μόλις 11 ετών. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ιδρυτικό μέλος της Προραφαηλιτικής Αδελφότητας με μεσαιωνικά θέματα, πορτρέτα και θρησκευτικές σκηνές ενάντια στον παραδοσιακό μανιερισμό, αλλά σταδιακά απομακρύνθηκε από τους Προραφαηλίτες και στο τέλος επέστρεψε στα δημοφιλή πρότυπα του Κατεστημένου. Φίλος και προστατευόμενος του διάσημου ιστορικού της τέχνης Τζον Ράσκιν στα πρώτα του βήματα, δεν δίστασε να διεκδικήσει και να παντρευτεί τη γυναίκα του. Αγαπημένος των πλούσιων συλλεκτών, ο Μιλέι είχε γίνει τακτικό μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας πριν κλείσει τα 35 του χρόνια κι αργότερα διετέλεσε ακόμη και πρόεδρός της για λίγους μήνες πριν το θάνατό του.
 

Ο Τρελώνη κι ο Μιλέι έζησαν μια γεμάτη ζωή, ο καθένας σύμφωνα με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και τον τρόπο του. Οι τόσο διαφορετικές πορείες τους συναντήθηκαν στον καμβά ενός ζωγραφικού πίνακα προς τιμήν της βρετανικής ναυτοσύνης: Το Βορειοδυτικό Πέρασμα – «η Αγγλία μπορεί και πρέπει να το πάρει».

Το Βορειοδυτικό Πέρασμα είναι ένας επικίνδυνος θαλάσσιος δρόμος πάνω από τις αρκτικές ακτές της Βόρειας Αμερικής, που συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό. Ως υποτιθέμενος εμπορικός δρόμος προς τον πλούτο της Ανατολής, αποτελούσε «υποχρεωτική» κατάκτηση για την παγκόσμια αυτοκρατορία της βικτωριανής Βρετανίας. Κατά την διάρκεια του 19^ου αιώνα οι αποτυχημένες εξερευνητικές αποστολές στοίχειωναν τη φαντασία των ρομαντικών. Το παγωμένο Πέρασμα συμβόλιζε το απόκοσμο σκηνικό όπου διεξάγεται αέναα ο υπεράνθρωπος αγώνας ενάντια στα τιτανικά στοιχεία της Φύσης.
 

Ο Μιλέι με πατριωτική πρόθεση να εξυμνήσει την αγγλική κυριαρχία στη θάλασσα, ζήτησε από τον Τρελώνη να ποζάρει ως γέροντας θαλασσόλυκος που συλλογίζεται το αδιάβατο πέρασμα. Ωστόσο, όταν ο Τρελώνη είδε τελειωμένο τον πίνακα, θύμωσε τόσο πολύ που προκάλεσε τον ζωγράφο σε μονομαχία... Ίσως γιατί σαν φανατικός αντιαλκοολικός προσβλήθηκε από το περίοπτο ποτήρι γκρογκ, ίσως γιατί αντίκρισε τον αντάρτη εαυτό του επιλεκτικά σκηνοθετημένο ανάμεσα στα σύμβολα του κατεστημένου.
 

Το Βορειοδυτικό Πέρασμα είναι ένα έργο τέχνης ενταγμένο στην ευρύτερη προραφαηλιτική παράδοση μίξης ρεαλισμού και συμβολισμού. Αιχμαλωτίζει το βλέμμα του θεατή εξαιτίας της δύναμης του θέματος, της τεχνικής του δημιουργού και της προσωπικότητας του πρωταγωνιστή του.

Εκατόν σαράντα χρόνια μετά, ατενίζω στοχαστικά τον υπονοούμενο κόσμο πίσω από τον καμβά. Αναζητώ κι εγώ το ιδανικό εκείνο Πέρασμα, που μπορώ και πρέπει να το πάρω!

Ο πίνακας: The North-West Passage (Oil paint on canvas, 1874). Στον πίνακα απεικονίζεται ο Τρελώνη σε ηλικία 82 ετών με την κόρη του Laetitia. Ζοφερό βλέμμα και σφιγμένες γροθιές...
Ο ζωγράφος: Sir John Everett Millais (1829 - 1896).

Ο επαναστάτης: Edward John Trelawny (1792 - 1881). Θαυμάζω πολλούς πίνακες του ζωγράφου αλλά κυρίως με συναρπάζουν οι περιπέτειες του τυχοδιώκτη. Ζηλεύω τους φίλους και τις γυναίκες, τα ταξίδια και τους πολέμους του.

Η φράση της εισαγωγής: Από τις πρώτες σελίδες της αυτοβιογραφίας του Τρελώνη, Adventures of a Younger Son (1831).

ΜΙΚΡΟΣ ΙΠΠΟΤΗΣ

Στο αδυσώπητο πέρασμα των χρόνων, ελάχιστα συμβάντα της γκρίζας καθημερινότητας καταφέρνουν να χαραχτούν ανεξίτηλα στη μνήμη μας υπερβαίνοντας την κανονιστική λειτουργία της εγκεφαλικής βιοχημείας. Ένα τέτοιο, σπάνιο περιστατικό έλαβε χώρα στα μέσα της ανέμελης δεκαετίας του ’70 με πρωταγωνιστή τον αδερφό της μητέρας μου.

 

Ο θείος μας επισκέφτηκε απρόσμενα στο εξοχικό σπίτι των καλοκαιρινών διακοπών, κάποιο ράθυμο απομεσήμερο του Αυγούστου. Ο ίδιος δεν είχε ακόμη τότε δικά του παιδιά και η σχέση του μ’ εμένα και τον μικρότερο αδερφό μου - τα μοναδικά του ανήψια - ήταν αληθινά ιδανική. Εμφανίστηκε όπως πάντα χαρούμενος και γελαστός, φορτωμένος με ένα γεμάτο σακίδιο, που με ταχυδακτυλουργική επιδεξιότητα άδειασε ξαφνικά μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας.

 

Θυμούμαι ακόμη και σήμερα με απέραντη νοσταλγία εκείνη την μαγική αίσθηση που ένιωσα στη θέα του δελεαστικού περιεχομένου της προσφοράς του: Ζαγκόρ, Μπλεκ, Όμπραξ, Σεραφίνο, Ποπαϋ, Τιραμόλα, Λάκυ, Δίκαιος, Αγόρι, Μίκυ Μάους, Λούκυ Λούκ, Τομ Μπέρρυ, Πινόκιο, Φάντομ, Ταρζάν... Ο αγαπημένος θείος έχοντας πρόθεση να μας μυήσει στον θαυμαστό κόσμο των χάρτινων ηρώων, είχε προμηθευτεί τεύχη από σχεδόν κάθε έκδοση που κυκλοφορούσε εκείνη την περίοδο στα περίπτερα των Αθηνών.

 

Ω! Τι μοναδική πανδαισία εικόνων ήταν αυτή! Τα πολύχρωμα εξώφυλλα με προσκαλούσαν επιτακτικά να εξερευνήσω, να συγκρίνω και να επιλέξω τις ιστορίες και τους πρωταγωνιστές, που στο καθρέφτισμά τους θα αντιπαρέβαλα την προσωπική μου ιδιοσυγκρασία με το συλλογικό πνεύμα της εποχής. Είχα μόλις λάβει ως δώρο ένα βασικό κλειδί απελευθέρωσης των ζωογόνων δυνάμεων της φαντασίας, που πολύ αργότερα θα συνειδητοποιούσα την σημασία του.

 

Αναζήτηση του απωθημένου εαυτού, μνήμη και τέχνη. Τα ελληνικά κόμικς εκείνης της περιόδου θα μείνουν άρρηκτα συνδεδεμένα με τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας αλλά και με την ενεργοποίηση του υποσυνείδητου μηχανισμού που εν καιρώ επιτρέπει στον δεκτικό θεατή την κατανόηση της μεγάλης ζωγραφικής. Γιατί είναι γνωστό πως η μνήμη βρίσκεται στην αφετηρία της επίπονης διαδικασίας που οδηγεί στην αυτογνωσία, αλλά μόνον η τέχνη μπορεί να μας σώσει στο τέλος του δρόμου...

 

 

 

Η εικόνα: Ο ΓΕΝΝΑΙΟΣ ΙΠΠΟΤΗΣ (Κλασικά Ντίσνεϋ 18, Οκτώβριος 1973, εξώφυλλο του Giovan Battista Carpi, κεντρική ιστορία Paperin De Paperac με σχέδια του Luciano Bottaro). Η ναυαρχίδα της συλλογής μου!

Ελληνικά κόμικς: Μεταφρασμένα αμερικανικά, γαλλικά, βελγικά, ισπανικά, αγγλικά και κυρίως ιταλικά κόμικς. Περίοδος μετάβασης 1971-1981. Επανέκαμψα στη διακριτική γοητεία τους το καλοκαίρι του 1988 με την πρωτοποριακή κυκλοφορία του ΚΟΜΙΞ. Η παρούσα ανάρτηση δεν συμπίπτει τυχαία με την ανέλπιστη επανέκδοσή του!

Ο θείος μου: Ο Μεγάλος ΓΕΠ. Εξαιτίας του ανακάλυψα σε μικρή ηλικία όχι μόνον τα κόμικς αλλά και την Επιστημονική Φαντασία και κυρίως ένα ισχυρό πρότυπο συμπεριφοράς...

HY-BRASIL

Το ποδόσφαιρο είναι παγκοσμίως το δημοφιλέστερο σπορ για δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι πως ξεδιπλώνει ελεύθερα τον διαφορετικό χαρακτήρα των λαών. Ο δεύτερος πως εκπληρώνει δι’ αντιπροσώπων και αναίμακτα την βασική ανάγκη της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης για βίαιη επίλυση των διαφορών. Το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι οικουμενική πολεμική προσομοίωση. Οι ομάδες απαρτίζονται από τους επίλεκτους αντιπροσώπους της σύγκρουσης και τα γήπεδα είναι υποκατάστατα πεδίων μάχης των εθνών.

 

Από αυτή την άποψη, είναι ειρωνεία της τύχης πως η αρχετυπική ομάδα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου εκπροσωπεί ένα απόλεμο έθνος. Οι Βραζιλιάνοι ανήκουν σ’ αυτούς τους άτυχους λαούς που η συλλογική τους συνείδηση δεν σφυρηλατήθηκε στα αληθινά πεδία των μαχών. Ωστόσο, αυτή τους η ανεπάρκεια ξεπεράστηκε με έμμεσο τρόπο όταν τους σφράγισε επώδυνα η απρόσμενη ήττα μέσα στο μεγαλύτερο στάδιο του κόσμου, το θρυλικό Μαρακανά.

 

Το ποδόσφαιρο στη Βραζιλία έχει χαρακτηριστικά θρησκείας. Το Μαρακανά είναι η έδρα της Σελεσάο, ο καθεδρικός ναός του ποδοσφαίρου. Κατασκευάστηκε για να φιλοξενήσει το τέταρτο Παγκόσμιο Κυπέλλο και ταυτόχρονα να υποστηρίξει το όραμα της Βραζιλίας για μια περίοπτη θέση στον σύγχρονο κόσμο. Τα εγκαίνια τελέστηκαν τον Ιούνιο του 1950, όμως η ουσιαστική του θεμελίωση έγινε στις 16 Ιουλίου, με την τελετουργική θυσία της εθνικής υπερηφάνιας των Βραζιλιάνων στον τελευταίο αγώνα του Μουντιάλ.

 

Η ταπεινωτική διάψευση των προσδοκιών στον τελικό του Μαρακανά στοίχειωσε το συλλογικό ασυνείδητο της Βραζιλίας. Έκτοτε, η υλική υπόσταση του σταδίου αποτελεί το ορατό μόνον τμήμα της μεταφυσικής έδρας του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Γύρω του περιστρέφεται ο βραζιλιάνικος τρόπος, η ανόθευτη χαρά του παιχνιδιού που όμως σκιάζεται από τον αβάστακτο φόβο της ήττας, οι ντρίπλες, οι προσποιήσεις, η επιτήδευση, η φαντασμαγορία, η ατομική επίδειξη, η ανώτερη τεχνική.

 

 

Αναρωτιέμαι μερικές φορές, που οφείλεται πραγματικά το πάθος μου για τη Σελεσάο. Με εξαπατούν απλώς οι αναμνήσεις της υπερομάδας στο Κύπελλο του 1982 ή μήπως ως υπέρμαχος της Τάξης και του Πολιτισμού κατανοώ καλύτερα την σημασία της ισορροπίας αντικρίζοντας την άλλη πλευρά του νομίσματος;

Η Βραζιλία εκπροσωπεί το Διονυσιακό πνεύμα σε διεθνή κλίμακα. Ο Σώκρατες, αρχηγός της ομάδας του 1982, δίνει τις απαραίτητες εξηγήσεις για την πατρίδα του, τα χαμένα ένστικτα της ανθρωπότητας και την κουλτούρα της ευτυχίας:

 

«Η βραζιλιάνικη κουλτούρα – αυτό το μείγμα φυλών, αυτός ο τρόπος να βλέπεις τον κόσμο και τη ζωή – αποτελεί ίσως τον σπουδαιότερο φυσικό μας πόρο. Επειδή πρόκειται για κουλτούρα ευτυχίας, δεν βασίζεται στις διακρίσεις, είναι ελεύθερη... Εδώ που τα λέμε, σαν απέραντο τοπίο μετά την καταστροφή είναι, αλλά σ’ αυτό έγκειται η ουσία του να είσαι άνθρωπος. Έτσι χάθηκαν τα βασικά χαρακτηριστικά της ανθρωπότητας, τα ένστικτά της, οι ηδονές της – επειδή παραοργανώθηκε. Νομίζω ότι αυτό είναι το καλύτερο που έχουμε και γι’ αυτό είμαι τόσο βαθιά ερωτευμένος με τη Βραζιλία.»

Δεν συμφωνώ απόλυτα αλλά αποδέχομαι το βασικό πλαίσιο των επιχειρημάτων. Και κάθε τέσσερα χρόνια εξακολουθώ να αποθεώνω εθιμοτυπικά τη μαγική τετράδα των Σώκρατες, Ζίκο, Έντερ και Φαλκάο. Παραμένουν για μένα αμετακίνητοι θεματοφύλακες της μνήμης, χορευτές μέσα στη μάχη, ήρωες της φαντασίας. Συνδέομαι συμβολικά μαζί τους φορώντας την χρυσοκίτρινη φανέλα και κλέβω λίγη από τη δόξα τους κάνοντας απολογισμό επιτευγμάτων και ευκαιριών.

Λυπούμαι μόνον για την υπόσχεση στον έφηβο εαυτό μου που δεν κατάφερα να εκπληρώσω... να παρακολουθήσω τη Βραζιλία να ξορκίζει τα φαντάσματα του παρελθόντος στον τελικό του Μουντιάλ, όρθιος και με τα χέρια υψωμένα στις εξέδρες του Μαρακανά!

 

 

 

Hy-Brasil: Η νήσος της ευτυχίας των κελτικών μύθων. Λογοπαίγνιο για το θέμα του κειμένου.

Estádio do Maracanã: Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία. Η κατασκευή του άρχισε τον Αύγουστο του 1948. Κάποτε μπορούσε να φιλοξενήσει 200.000 θεατές και ήταν πραγματικά το μεγαλύτερο στάδιο του κόσμου. Μετά την πρόσφατη ανακατασκευή του, έχει πλέον χωρητικότητα μόνον 78.448 θέσεων.

Ο τελικός του 1950: Βραζιλία – Ουρουγουάη:1-2. Η Βραζιλία θα έπαιρνε το κύπελλο ακόμη και με ισοπαλία.

Η φωτογραφία: Sócrates Brasileiro Sampaio de Souza Vieira de Oliveira (1954-2011). Διανοούμενος, γιατρός, επαναστάτης, αντιδραστικός. Ο Σώκρατες εφορμά...

Τα λόγια του Σώκρατες: Από συνέντευξη στον Άλεξ Μπέλος (FUTEBOL, Ο βραζιλιάνικος τρόπος ζωής).

Ο εφιάλτης του ημιτελικού: Βραζιλία - Γερμανία: 1-7. Αβάστακτη συντριβή. Τα αίτια πρέπει να αναζητηθούν κυρίως στη σφαίρα της μεταφυσικής...

THE BARBARIAN ICON

«The desert shimmered in the heat waves. Conan the Cimmerian stared out over the aching desolation and involuntarily drew the back of his powerful hand over his blackened lips. He stood like a bronze image in the sand, apparently impervious to the murderous sun, though his only garment was a silk loin-cloth, girdled by a wide gold-buckled belt from which hung a saber and a broad-bladed poniard. On his clean-cut limbs were evidences of scarcely healed wounds.

   At his feet rested a girl, one white arm clasping his knee, against which her blond head drooped. Her white skin contrasted with his hard bronzed limbs; her short silken tunic, lownecked and sleeveless, girdled at the waist, emphasized rather than concealed her lithe figure.»
 

Οι παραπάνω παράγραφοι του διηγήματος THE SLITHERING SHADOW του Robert E. Howard, αποτελούν πιθανότατα την πηγή έμπνευσης του ζωγραφικού πίνακα, που άλλαξε με δραματικό τρόπο την εικονογράφηση των ιστοριών Μαγείας και Ξίφους. Ο Κόναν σκιαγραφείται μέσα σε λίγες γραμμές σαν αγέρωχος πολεμιστής με εμφανείς τις ουλές των πληγών της μάχης στο μπρούτζινο κορμί του. Μια λευκόδερμη γυναίκα, γαντζωμένη στα πόδια του, υπογραμμίζει την κομπαστική ανδροπρέπεια της εικόνας.

Ο Frazetta επηρεάστηκε ελεύθερα από το κείμενο καταφέρνοντας με τον χρωστήρα να μεταφέρει τη σκηνή στον πρότυπο τόπο των ιδεών. «Ο Κόναν ήρθε σε μένα την κατάλληλη στιγμή. Η χρονική σύμπτωση ήταν ιδανική. Είχα κάτι να αποδείξω...».

Στον πίνακα THE BARBARIAN, ο Κιμέριος στέκεται όρθιος στην κορυφή μιας βλεδυρής μάζας από σφαγιασμένους εχθρούς ενώ πίσω του μαίνονται φωτιές της κόλασης και δεσπόζουν δαιμονικές νεκροκεφαλές. Γυμνός, όπως αρμόζει στον μνημειακό ρεαλισμό, ο μακρυμάλλης βάρβαρος βρίθει εντούτοις από στολίδια: σκουλαρίκια και στα δύο αυτιά, περιδέραιο στο λαιμό, δακτυλίδι στον δεξιό βραχίονα, βραχιόλι στον αριστερό καρπό, στη μέση ζώνες με αγκράφες και επιθέματα, κρεμαστή αλυσίδα και περίτεχνα όπλα, μαχαίρι και σπαθί.

Πριν από μισό αιώνα, ο Frazetta υποβάλλοντας την αισθητική πρόταση της άξεστης ομορφιάς ενός βάρβαρου πολεμιστή, εγκαινίασε μια νέα εποχή επικής φαντασίας, που διαρκεί μέχρι σήμερα.
 

Ο πίνακας έγινε για το εξώφυλλο του CONAN THE ADVENTURER, πρώτο βιβλίο της επανέκδοσης των ιστοριών του Conan από τον εκδοτικό οίκο Lancer. Ο τόμος κυκλοφόρησε το 1966 και περιλάμβανε τρείς αυθεντικές ιστορίες (THE PEOPLE OF THE BLACK CIRCLE, THE SLITHERING SHADOW, THE POOL OF THE BLACK ONE) του Howard και μια τέταρτη (DRUMS OF TOMBALKU), που βασιζόταν σε ατιτλοφόρητο προσχέδιό του αλλά είχε ολοκληρωθεί από τον συγγραφέα και επιμελητή L. Sprague de Camp.

Στο χρονικό διάστημα 1966-1971 κυκλοφόρησαν οκτώ συνολικά Conan τόμοι με εξώφυλλα έργων του Frazetta. Φωτιά και πάγος εναλλάσσονταν θριαμβευτικά πάνω στον ανελέητο καμβά της σφαγής και της δόξας: The Barbarian, Indomitable, Berserker, Chained, Man-Ape, Sacrifice, The Snow Giants, Destroyer.

Οι ευπατρίδες ήρωες της Ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας και οι ευγενικοί ιππότες του Μεσαίωνα που μονοπωλούσαν έως τότε το ύφος της λαϊκής, ιστορικής περιπέτειας, πέρασαν στο παρασκήνιο. Στους παράλληλους κόσμους του Fantazy θα κυριαρχούσαν πλέον οι λευκοί βάρβαροι του Frazetta, οι «Βίκινγκς» που θα γεννιόνταν στο εργαστήριό του αναμειγνύοντας με μοναδική ικανότητα πραγματικότητα και φαντασία και το πνεύμα του Howard.

 

Ο ζωγράφος έδωσε σε αυτούς τους πίνακες τον καλύτερο εαυτό του για πολλούς λόγους: του άρεσαν και του ταίριαζαν βέβαια οι ιστορίες του REH αλλά επίσης, αντίθετα με τα προγενέστερα συμβόλαια, πληρωνόταν πολύ καλύτερα για την εργασία του και μπορούσε να κρατήσει στην ιδιοκτησία του τα πρωτότυπα έργα.

Ο Frazetta είχε δηλώσει πως όχι μόνον ήταν κατά την περίοδο αυτών των εξωφύλλων που ο ίδιος συνειδητοποίησε τη δύναμη της τέχνης του, αλλά και πως θα ήθελε στο μέλλον να τον θυμούνται ως τον σημαντικότερο εικονογράφο του REH και του Conan. Στην προσδοκία του αυτή, ο σκηνοθέτης John Milius τον επιβεβαιώνει απερίφραστα, αναγορεύοντάς τον σε αρχιερέα του Κιμμέριου. Άλλωστε, μια αντικειμενική θεώρηση της δημοφιλίας του REH ήδη από τις πρώτες επανεκδόσεις των έργων του, δείχνει ξεκάθαρα πως πριν τα κόμικς και τις ταινίες, τα εξώφυλλα του Frazetta ήταν ο καταλύτης ανάδειξης του Κόναν σε παγκόσμιο είδωλο.
 

Στην πραγματικότητα, ο Frazetta με τον πίνακα THE BARBARIAN, όχι μόνον συνδέθηκε άρρηκτα με τον Howard,  αλλά πρωτίστως θεμελίωσε εικαστικά το απόλυτο όραμα της ηρωικής φαντασίας.

 
 

 

 

Ο πίνακας: THE BARBARIAN (Oil on canvas, 1965).

Το βιβλίο: CONAN THE ADVENTURER, Lancer Books (1966). Κυκλοφόρησε στην Ελλάδα είκοσι χρόνια αργότερα με τίτλο ΚΟΝΑΝ Ο ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΗΣ (εκδόσεις SPACE/COSMOS, 1986), δίχως όμως το εμβληματικό εξώφυλλο του Frazetta.

Το κείμενο της εισαγωγής: Οι πρώτες παράγραφοι από την ιστορία του Howard, THE SLITHERING SHADOW (XUTHAL OF THE DUSK). Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό WEIRD TALES (Σεπτέμβριος 1933).

Κύριες επιρροές: Ο Frazetta άντλησε ιδέες για τους πίνακες του Κόναν από την ταινία εποχής The Vikings (1958) και από την μακροχρόνια και επαναλαμβανόμενη απεικόνιση των Σαξόνων και των λοιπών βαρβάρων στον κλασικό Prince Valiant του Harold R. Foster.

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Η εξέλιξη των βασικών δομών στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι στενά συνδεδεμένη με την κατεύθυνση των ιδεών μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι. Μετά τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο, η παγκόσμια ιστορία κατευθύνεται από τις χαοτικές δυνάμεις της εντροπίας προς την ομογενοποίηση και την σύμμειξη των πολιτισμών. Ωστόσο, σε πείσμα των πονηρών καιρών και παρά τα μεγάλα προβλήματα που τον ταλανίζουν, ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός παραμένει ακόμη ανώτερος και ξεχωριστός. Τελευταία και μοναδική ελπίδα διάσωσής του ενάντια στην καλπάζουσα παγκοσμιοποίηση είναι ο σκληροπυρηνικός ευρωκεντρισμός.

  

Έχοντας πλήρη επίγνωση της απεχθούς οικονομοκρατίας που κυριαρχεί στις εμπορικές και καταναλωτικές κοινωνίες μας, παραθέτω παρακάτω επιγραμματικά το βασικό σχεδιάγραμμα ενός διαφορετικού κοινωνικού και πολιτικού συμβολαίου για την επανίδρυση της Ευρώπης, επάνω όχι πλέον στα σαθρά θεμέλια του χρήματος αλλά στους συμπαγείς πυλώνες του κοινού μας πολιτισμού:

1) Φυλή και Πατρίδα

Πολιτική ένωση των συγγενών εθνών της ηπείρου σε ένα υπερκράτος. Διεύρυνση των συνόρων με ενσωμάτωση των Ρώσων και όλων των λοιπών Σλάβων στη νέα Ευρωπαϊκή ένωση. Ανάδειξη των ανεξάρτητων αλλά επικαλυπτόμενων πολιτισμικών κύκλων, που καθορίζουν τα όρια της Ευρωπαϊκής ομοεθνίας. Προστασία της ποικιλότητας της εθνόσφαιρας, που εγγυάται την περιοδικότητα της εναλλαγής ισχύος μέσα στον ευρύτερο Ευρωπαϊκό πολιτισμό. Προτεραιότητα στην καταπολέμηση της υπογεννητικότητας της φυλής, με έμφαση τόσο στην αύξηση του γηγενούς πληθυσμού όσο και στην ευγονική. Απομάκρυνση των ξένων μεταναστών με υποχρεωτική επαναπροώθηση στις χώρες προέλευσης. Επιστροφή στις κλασσικές αξίες της Ελληνορωμαϊκής Αυτοκρατορίας με ανάσχεση της υπερβολικής επιρροής των προτεσταντικών, Γερμανικών λαών και του συνδρόμου του Καρλομάγνου. Απεξάρτηση από την κηδεμονία των Αμερικανών, που δυστυχώς σταθερά απομακρύνονται από τον δυτικό πολιτισμό.

2) Θρησκεία της Ευρώπης

Επανεύρεση των ζωογόνων δυνάμεων της πνευματικής σύστασης της φυλής μας. Αγνωστικισμός, ποιητικός πανθεϊσμός, επανιεροποίηση της φύσης, ανεξιθρησκεία, προτεραιότητα στην αισθητική των συμβόλων έναντι της υπερφυσικής θρησκευτικότητας. Διατήρηση της Χριστιανοσύνης της Καινής Διαθήκης στα πλαίσια της ιστορικής παράδοσης με παράλληλη ανάδειξη της πνευματικής συνέχειας του ύστερου φιλοσοφικού παγανισμού υπό την σκέπη του Ανίκητου Ήλιου. Αποδόμηση κάθε είδους θεοκρατίας. Λατρεία των Θεών μόνον ως εξιδανικευμένων προτύπων του ανθρωπίνου γένους και κέντρων προβολής των συλλογικών αξιών της κοινότητας. Θεολογία του Υπερανθρώπου. Επίκληση στον άγιο και τον ήρωα, που υπερβαίνοντας τον εαυτό τους πλησιάζουν τους θεούς και προετοιμάζουν την έλευση του Υπερανθρώπου.

3) Πολίτευμα, Στρατός, Παιδεία

Τάξη, ιεραρχία, ανεκτικότητα. Ελευθερία και δικαιοσύνη. Δημοκρατία των επιλέκτων. Αναθεώρηση και αναβάθμιση της Πολιτικής Δημοκρατίας με δραστικό περιορισμό του αριθμού των ικανών να εκλέγουν και να εκλέγονται πολιτών. Αντικειμενική εφαρμογή αυστηρών κριτηρίων ηλικίας, παιδείας, κοινωνικής προσφοράς και υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας. Ριζοσπαστική διασύνδεση της Δημοκρατίας με την συγκρότηση του νέου Ευρωπαϊκού Στρατού. Πολίτες οπλίτες ενταγμένοι σε ιστορικές κοινότητες κοινής καταγωγής, που θα εκπαιδεύονται με τις αρχές ενός συνδυαστικού προγράμματος ανθρωπιστικών σπουδών και στρατιωτικής αγωγής. Στρατός άμυνας και κυριαρχίας, φρουρά του πολιτισμού.

Φιλοσοφικό ιδεώδες του εντελούς ανθρώπου. Αισθητικό ιδεώδες της κλασσικής Ελλάδας. Αναζήτηση της αλήθειας. Κλασσικές σπουδές και αθλητισμός. Παιδεία που στοχεύει σε ρωμαλέα και στοχαστικά άτομα, στην αρμονική σύνθεση σώματος και πνεύματος, στη διανοητική και σωματική ισορροπία. Εμπέδωση της κοινής ιστορικής συνείδησης και μεθοδική καλλιέργεια του σεβασμού προς την κοινή Ευρωπαϊκή πατρίδα. Περιήγηση προσκυνήματος και περισυλλογής στους αναρίθμητους τόπους μεγαλείου του γιγαντιαίου μουσείου τέχνης και ιστορίας, που είναι η ίδια η Ευρωπαϊκή ήπειρος.

4) Εργασία, Οικονομία, Τεχνολογία

Προσανατολισμός της κοινωνίας προς τα ιδεαλιστικά πρότυπα της αλληλεγγύης και της δόξας, ενάντια στον υλισμό της κατανάλωσης και της συσσώρευσης. Υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που θα εξισορροπεί τον ατομικισμό με τον κοινοτισμό, τα δικαιώματα της ιδιωτικής ζωής με τις υποχρεώσεις προς την Πολιτεία. Διάκριση των λειτουργιών. Οικονομία που θα παράγει και θα εκτελεί σύμφωνα με τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό της κυβερνητικής πολιτικής. Εντατική αξιοποίηση των μηχανών και της τεχνολογίας των αυτομάτων ώστε να απαιτείται λιγότερη εργασία από τον καθένα αλλά να προσφέρεται δημιουργική εργασία για όλους. Εξασφάλιση αυτάρκειας με εγχώρια παραγωγή όλων των αγαθών. Επαγγελματική εκπαίδευση και καταμερισμός σύμφωνα με τις ανάγκες και τις δεξιότητες. Ελεύθερη αγορά μέσα σε ελεγχόμενα πλαίσια. Θέσπιση ορίων τόσο στο ελάχιστο εισόδημα όσο και στον υπερβολικό πλουτισμό με σκοπό την διαμόρφωση μιας εύρωστης και πολυπληθούς, μεσαίας οικονομικής τάξης. Επανοικοδόμηση του Δημόσιου χώρου μέσω μιας μνημειακής, κρατικής αρχιτεκτονικής, που θα μετατρέψει τα δημόσια κτίρια σε κύρια πολιτιστικά σύμβολα της κοινότητας. Ανάπτυξη με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και βιώσιμη εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Απόλυτη προτεραιότητα στη ρομποτική τεχνολογία και την κατάκτηση του Διαστήματος.

Διεστραμμένο τέκνο του δυτικού πολιτισμού, ο ισοπεδωτικός ολοκληρωτισμός δηλητηριάζει με ανυπόστατες προλήψεις τον βασικό ορίζοντα των ιδεών. Για να τον σταματήσουμε πρέπει να αναζητήσουμε τα δραστικά αντίδοτα στην καθαρότητα των πηγών, φτάνοντας πίσω στις απαρχές του χρόνου, στις πρωταρχικές, αρρενωπές αξίες του πολιτισμού που περιγράφεται στο ιερό βιβλίο της Ιλιάδας.
 

Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της Ευρώπης είναι τόσο παλιός όσο η αντίθεση των ελεύθερων Αρχαίων Ελλήνων προς τον δεσποτισμό της Ανατολής αλλά η τελική συγκρότησή της δεν έχει ακόμη αποκρυσταλλωθεί. Ελλάς και Ρώμη, Βυζάντιο και Καρλομάγνος, ενωμένη και διασπασμένη Χριστιανοσύνη, Σταυροφορίες, Αναγέννηση, Μεταρρύθμιση, εξάπλωση στις άλλες ηπείρους και αποικιοκρατία, επιστημονική επανάσταση και ορθολογισμός, Διαφωτισμός και Γαλλική Επανάσταση, εποχή του Βοναπάρτη, Ρομαντισμός, Έθνη και Αυτοκρατορία, Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, Φασισμός και Κομμουνισμός, τεχνολογία και μαζικός πολιτισμός... Η ενότητα της Ευρώπης σφυρηλατείται μέσα στο ανελέητο καμίνι της διαλεκτικής και δεν είναι απλώς διανοητική κατασκευή. Ως κληρονόμοι της, οφείλουμε να διατηρήσουμε αλλά και να ανανεώσουμε την παράδοσή της, γιατί αυτή είναι η μοναδική ελπίδα της ανθρωπότητας για παγκόσμια τάξη, ευημερία και επέκταση του ανθρώπινου ζωτικού χώρου στους κόσμους του μέλλοντος.

Κάποτε, πάνω στα θεμέλια της, εμείς οι αντιδραστικοί ονειροπόλοι θα οικοδομήσουμε έναν νέο Ηρωϊκό και Αριστοκρατικό πολιτισμό δικαιοσύνης και ελευθερίας. Προς το παρόν δεν έχουμε περιθώρια επιλογής πέρα από την αυτονόητη αυτοσυντήρηση. Είτε ενεργά θα περιφρουρήσουμε την κοινή μας Ευρωπαϊκή ταυτότητα, είτε άπραγοι θα χαθούμε μέσα στην επερχόμενη πολυπολιτισμική πλημμυρίδα.

 

Η εικόνα: Χρυσό νόμισμα (313) του Μεγάλου Κωνσταντίνου. INVICTUS CONSTANTINUS. Απεικονίζεται ο Κωνσταντίνος ως συμπολεμιστής του Ανίκητου Ήλιου.

I LIVED IN MAGIC SOLITUDE

Life is empty, can't remember any time before,
On a plain lit cold December, see it evermore,
Gliding through this life, and another is a child,
And we're doing games, and losing things,
Always playing gigs.
Somewhere in the sky, where the moon the stars shine bright,
Where the sun is shining, in the night.
I am in disgrace, yet I see a smiling face,
And I hope you let me, share your place.
I don't live today.

Rain in the sky, make the world fly,
Into time, beg me your time.
Sun in the sky, make the world fly,
Into time, beg me your time.

 

Παρακολουθώ με ανάμεικτα συναισθήματα τον εξηντάχρονο με τα μακρυά, άσπρα μαλλιά και τη χίπικη κορδέλα καθώς εκτελεί με δεξιοτεχνία τις συνθέσεις του πάνω στη μικρή σκηνή.

Χαίρομαι για την ευκαιρία της αυτοπρόσωπης παράστασης ενός γίγαντα της ηλεκτρικής κιθάρας, ενός θρύλου της σκληρής μουσικής. Και ταυτόχρονα με κυριεύει ανυπόφορη μελαγχολία. Σκιές από το παρελθόν χορεύουν μπροστά στα μάτια μου... πρόσωπα και γεγονότα, χαρές και λύπες, ελπίδες και υποσχέσεις. Αναλογίζομαι με θλίψη τα νεανικά χρόνια που πέρασαν, τη μονότονη ζωή μου που κυλάει και χάνεται...

Και τότε οι μαγικές μελωδίες του γέρου σαμάνου κιθαριστή μετατρέπουν τη θλίψη σε μέθη μέσα στη μουσική. Οι ακτίνες του ήλιου ξηλώνουν τα μαύρα πέπλα της νύχτας και φωτίζουν τα χρυσά δέντρα της Ατλαντίδας. Σκαρφαλώνω στα συννεφιασμένα βουνά, ίπταμαι στον πράσινο ουρανό, βυθίζομαι στην κρυσταλλένια λίμνη, ζωγραφίζω στα σύνορα του διαστήματος τα παράξενα σύμβολα που ξεκλειδώνουν τις πύλες των διαστάσεων. Και τρέχω να ξεφύγω γιατί δεν ζω στο σήμερα μα προσδοκώ ανώτερη ζωή...

Αλίμονο σε μας που κάποτε γευτήκαμε τους απαγορευμένους καρπούς! Όχι μόνον μας άφησαν μόνιμα στο στόμα γεύση πικρή αλλά εξαιτίας τους, σαν φαντάσματα, θα τριγυρνάμε πάντα ξένοι σε ξένη γη...

I lived in magic solitude,
With cloudy looking mountains,
The lake made out of crystal raindrops.
Run through space, 2000 years ago,
I've seen the giant city of Αtlantis,
Sinking into an eternal wave of darkness.

Somewhere in the blue distance,
Are those long forgotten trees of gold
Broken lives hidden down in the sand
Darkness everywhere, nothing
Symbols, strange symbols on a cold leaf
Painting torrid colors all sky green.
Candle painted white like the moon,
Faraway children bleed, God save them.
Drifting garish ghosts like shadows.
Save break to catch and kill time.
Echoes one round endless meadow.
Sublime.

 

Fly to the Rainbow: Στίχοι του Ulrich Roth για την εμβληματική μουσική σύνθεση του Michael Schenker από το ομώνυμο άλμπουμ των SCORPIONS (1974). Στο δεύτερο μέρος ο Ulrich Roth απαγγέλει ο ίδιος το ποίημά του, εξαπολύοντας παράλληλα μια ηλεκτρική καταιγίδα.

The Legend of the SKY guitar: Phoenix and Dragon.

Η φωτογραφία: Live ο ULI JON ROTH στο ΚΥΤΤΑΡΟ, στις 11 Μαρτίου 2014 (αφορμή για το κείμενο).

Ο ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ

Ο κόσμος είναι το αποτέλεσμα των ιστορικών συγκρούσεων των αντιθετικών δυνάμεων της ανθρωπότητας. Έθνη και φυλές, πολιτικές και οικονομικές θεωρίες, θρησκείες και ιδεολογίες αντιμάχονται στο διηνεκές για τον έλεγχο του ορίζοντα των ιδεών. Με το πέρασμα του χρόνου, αναπόφευκτα οι απόψεις των νικητών παγιώνονται σε μια νέα δογματική τάξη πραγμάτων, που παρά την επιφανειακή ελευθερία δεν ανέχεται αμφισβήτηση της πυρηνικής της δομής. Ο ελεγχόμενος ορίζοντας των ιδεών παράγει το νέο καθεστώς και υποστηρίζει την εξουσία του.

 

Το κέντρο εξουσίας του σύγχρονου κόσμου δεν διαφέρει από όσα προηγήθηκαν παρά μόνον ως προς την τεράστια δύναμη των μέσων επιβολής που διαθέτει για την αναπαραγωγή των ιδεών του. Χρησιμοποιώντας καταχρηστικά τα κύρια όργανα προπαγάνδας που ελέγχει, δηλαδή το υποχρεωτικό εκπαιδευτικό σύστημα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καλλιεργεί την γενική εντύπωση πως η επικρατούσα αντίληψη ζωής είναι η μόνη δυνατή και διαπλάθει κατά βούληση την ορθότητα των βασικών εννοιών.
 

 

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, νομοθεσία, θεσμοί, κοινωνικές συμβάσεις και ηθικές επιταγές δημιουργούν την ψευδαίσθηση μιας έγκυρης και φαινομενικά ακαταμάχητης τάξης πραγμάτων η οποία εκφράζει την συλλογική συνείδηση και τα τυπικά χαρακτηριστικά της λαϊκής κουλτούρας. Με αυτόν τον τρόπο και παρά την οικονομικοταξική διάρθρωση της κοινωνίας, συντηρείται μια αδιόρατη πολιτισμική ενότητα που διαπερνά υποδόρια και δίχως διάκριση όλα τα κοινωνικά στρώματα.

 

Η αλήθεια όμως είναι πως οι άνθρωποι της φυλής μας κάποτε πίστευαν σε διαφορετικά κοσμοείδωλα, σκέφτονταν αλλιώς, είχαν διαφορετική ηθική και θρησκεία, πολιτικές ιδέες και πολίτευμα, νόμους του κράτους και άγραφους νόμους αξιοπρέπειας και τιμής. Στις κοινωνίες του παρελθόντος, θεωρίες που σήμερα φαντάζουν προφανείς και συνηθισμένες, αντιμετωπίζονταν σαν περίεργες και εκκεντρικές. Κατά συνέπεια, για εμάς που προσδοκούμε το παρελθόν μέσα στο μέλλον, η επανεύρεση των βασικών εννοιών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επαναφορά του εκτροχιασμένου κόσμου μας στο βασικό ρεύμα του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού.

 

Ευτυχώς υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που παραμένουν διαφορετικοί και εξακολουθούν να αναρωτιούνται για την αλήθεια του κόσμου, που αναζητούν την ωραιότερη λύση στο αίνιγμα της ζωής όντας σε διαρκή σύγκρουση με τον χρόνο και τον θάνατο. Η μεγαλύτερη απειλή γι’ αυτήν την επίλυση είναι το σύγχρονο δόγμα του ισοπεδωτισμού. Οι κατεστημένες δυνάμεις του δεν αντιμετωπίζονται με την πολιτική δράση. Αυτό που πρέπει να προηγηθεί είναι η αποκαθήλωσή του στο πολιτιστικό υποσυνείδητο, στην Αισθητική και στη Μεταφυσική των λαών.

Ενάντια στην καταθλιπτική προοπτική καθολικής ομογενοποίησης της ανθρωπότητας οφείλουμε να αντιπαρατάξουμε την διαφοροποίηση, την ετερογένεια και την ποικιλία του κόσμου ως το κεντρικό σημείο επαναδιεκδίκησης του ορίζοντα των ιδεών.

 

 

Η εικόνα: Άγγελος Όρθιος Μέσα στον Ήλιο (1846). Πίνακας του Άγγλου ζωγράφου Τζόζεφ Μάλορντ Γουίλιαμ Τέρνερ.

EΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΝΤΡΟΠΙΑΣ, ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ!

«Ο Πολιτισμός είναι το αποτέλεσμα της ανθρώπινης επιβολής τάξης μέσα σ’ ένα σύμπαν αυξανόμενης αταξίας». Με αυτήν την πρόταση άρχιζα να γράφω πριν από δεκαοκτώ χρόνια ένα κείμενο, που ξεκαθάριζε τις νεφελώδεις ιδέες μου και αποτύπωνε σε αδρές γραμμές την οριστική μου άποψη για τον Ηλιακό Ήρωα και τον αγώνα του... εναντίον της εντροπίας, εναντίον της παρακμής!
 

Το κείμενο υπήρξε ορόσημο στην προσωπική μου μυθολογία. Προσπαθώντας να συνταιριάξω σε μια λογική ενότητα τις αιρετικές θεωρίες που κυριαρχούσαν στη σκέψη μου, συνέδεσα με νοηματικές γέφυρες θεμελιώδη στοιχεία από σπουδαία έργα μεγάλων διανοητών. Όμηρος και Ηράκλειτος, Evola και Νietzsche, Campbell και Jung, Howard και Heinlein ξεπρόβαλαν αιφνίδια ανάμεσα στις γραμμές εκπροσωπώντας την υψηλή κλάση των αθανάτων, που ούτως ή άλλως επιλεκτικά τροφοδοτούσαν το θεωρητικό μου οπλοστάσιο... εναντίον της εντροπίας, εναντίον της παρακμής!
 

 

 

Μέσα σε λίγες σελίδες εναλλάσσονταν και συμπλέκονταν σχεδόν όλα τα θέματα που με συγκινούσαν: η επιβολή της τάξης ενάντια στο χάος, η αρχή της εξατομίκευσης στα πλαίσια της κοινότητας, η δικαίωση του κόσμου ως αισθητικό φαινόμενο, η κάθαρση της φύσης, το τραγούδι του πολέμου, η περιπλάνηση των θλιμένων ψυχών στο βασίλειο του Άδη, η ηθική του πολεμιστή, η εσωτερική μάχη με το ασυνείδητο και τα ένστικτα, η επιδίωξη των ανώτερων σχημάτων ζωής και τα ηλιακά πρότυπα... εναντίον της εντροπίας, εναντίον της παρακμής!

 

Αντί επιλόγου, αντέγραψα την περίφημη έκκληση του Τελαμώνιου Αία για αναπόφευκτο χαμό των ηρώων μέσα στο φως. Ολοκληρώνοντας την έκθεση, όχι μόνον είχα ο ίδιος κατανοήσει καλύτερα την εσωτερική συνάφεια των διαφόρων εννοιών που χρησιμοποιούσα, αλλά επίσης όλα τα επιμέρους ζητήματα ήταν πλέον συγκεντρωμένα σε ένα προσωπικό μανιφέστο... εναντίον της εντροπίας, εναντίον της παρακμής!

 

Μετά από τόσα χρόνια, το σκοτάδι βασιλεύει και οι ήρωες πρωταγωνιστούν μόνον στα κόμικς και στο σινεμά.
Ο βασικός λόγος που έγραψα τότε το κείμενο ήταν η προσωπική μου ικανοποίηση μα δεν αρνούμαι πως ευελπιστούσα και στην θετική του επίδραση στους λιγοστούς αναγνώστες μου. Τα παιδιά της Φοιτητικής Λέσχης Φανταστικής Λογοτεχνίας, επίγονοι της Πολεμικής Σημαίας και νεότεροι αδελφοί του Σπαθιού, αναδημοσίευσαν πρόσφατα στο ρομαντικό τους έντυπο τον Ηλιακό μου Ήρωα. Συμβολική υπόμνηση για τη νέα εμπροσθοφυλακή που συγκροτείται... εναντίον της εντροπίας, εναντίον της παρακμής!

 

 

 

ΗΛΙΟΣ, ΗΡΩΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΡΟΠΙΑ: Βασικό κείμενο της Σημαίας (War Flag of the Sun No 22,  ΜΗ/ΗΜ Nο 141, Οκτώβριος 1996).

Λόγος και Εικόνα: Για την εικονογράφηση του κειμένου συνδύασα ένα μνημειακό γλυπτό - σύμβολο συλλογικής προσπάθειας με τον πίνακα ενός μοναχικού ιππότη - σύμβολο προσωπικής ευθύνης: α) Monument to Work - Έργο του Αυστριακού Nεοκλασσικιστή γλύπτη Josef Thorak. β) North Watch - Έργο του Αμερικανού Fantasy ζωγράφου Ken Kelly.

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Το εξώφυλλο του 13^ου τεύχους. Συνάντηση του Siegfried με τις παρθένες του Ρήνου. Από την εικονογράφηση (1911-12) του Arthur Rackham για την Τετραλογία του Δαχτυλιδιού.

Ο Δαίμων του τυπογραφείου: Στην αναδημοσίευση του κειμένου, τυπώθηκαν εκ παραδρομής τα παρακάτω λάθη: Στην 2^η παράγραφο γράφτηκε «σύστημα» αντί «φυσικό σύστημα», στην 6^η παράγραφο «ουσιαστικό ένα νόημα» αντί «ένα ουσιαστικό νόημα», στην 8^η παράγραφο «αποδέσμευση δυνάμεων που απελευθερώνονται» αντί «απελευθέρωση δυνάμεων που εκδηλώνονται», στην 13^η παράγραφο «Ηλιακός Απόλλων» αντί «Ήλιος-Απόλλων», στην 17^η παράγραφο «λευκοί θεοί αγωνίζονται» αντί «λευκοί θεοί ακόμη αγωνίζονται» και στην ίδια παράγραφο «φρουροί της Τάξης με το ξίφος μάχονται για να αποκαταστήσουν ότι διασαλεύουν» αντί «φρουροί της Ολύμπιας Τάξης με το ξίφος μάχονται για ν’ αποκαταστήσουν την τάξη που διασαλεύουν».

SUBMARINO LOST

Το υποβρύχιο ήταν το πιο ξεχωριστό παιχνίδι των παιδικών μου χρόνων. Λειτουργούσε με μπαταρίες που έδιναν κίνηση στην πολύστροφη προπέλα της πρύμνης και διέθετε εμπρόσθια πτερύγια πορείας και περισκόπιο στην κορυφή. Το θαύμαζα αγκυροβολημένο μέσα στο όμορφο κουτί του δίχως να ξεχνώ πως είχε τη δυνατότητα να κινείται επί και υπό την επιφάνεια της θάλασσας, σαν  αληθινό.

 

Προς μεγάλη μου απογοήτευση το έχασα κάποια ηλιόλουστη μέρα ενός μεγάλου καλοκαιριού, την πρώτη κιόλας φορά που το βύθισα στο νερό. Παρασυρμένος από πρωτόγνωρο ενθουσιασμό, υπερεκτίμησα τη «ναυτοσύνη» μου και άφησα το μικρό υποβρύχιο να καταδυθεί στο παρθενικό του ταξίδι, ακυβέρνητο στο βυθό.

Η αλήθεια είναι πως δεν θυμούμαι πιά ούτε το σχήμα του, ούτε το χρώμα, ούτε το υλικό κατασκευής. Διατηρώ μόνον την αίσθηση της απώλειας και την εικόνα της γαλάζιας απεραντότητας προς την κατεύθυνση του χαμού. Στη μνήμη μου το υποβρύχιο έχει εξαϋλωθεί. Έχοντας διασχίσει τον ιδεατό ορίζοντα των αμετάβλητων προτύπων, συγκεντρώνει στην νέα του σύσταση τον παγωμένο χρόνο: τις εικόνες και τους ήχους εκείνης της συγκεκριμένης στιγμής.

Ποιός ξέρει άραγε αν στα βάθη της θάλασσας ο παιδικός μου Ναυτίλος ακόμη ταξιδεύει ή αν παραχωμένος στην άμμο του πυθμένα έχει μετατραπεί σε καταφύγιο κοραλλιών. Ίσως μετά από τόσα χρόνια, παρασυρμένος από τα ωκεάνια ρεύματα να έχει ήδη φτάσει στην ανεξερεύνητη Τάφρο των Μαριανών!

Μάταια αγοράζω σήμερα συλλεκτικά υποκατάστατα, ρέπλικες ή αυθεντικά πρωτότυπα σε ακριβές τιμές. Γιατί έχω βάσιμες υποψίες πως δεν είναι το υποβρύχιο που αναζητώ αλλά ο φωτεινός κόσμος που κάποτε ανοιγόταν γύρω του… τα αγαπημένα πρόσωπα και η χαμένη αθωότητα μιας ξέγνοιαστης εποχής...

 

 

Οι φωτογραφίες: Schuco Elektro-«Submarino» 5552 (1963-1975).

Ο χρόνος μετάβασης: 1973-1977.

Οι τελετές θύμησης: Στο Μυστικό Δωμάτιο.