Η πρώτη μου επαφή με τις εικαστικές τέχνες ήταν τα εικονογραφημένα παραμύθια και τα κόμικς που διάβαζα μικρός. Παραμύθια με νεράϊδες, Μίκυ Μάους και Σκρούτζ Μακ Ντακ, Μπλεκ, Αστερίξ και Κόναν ο βάρβαρος.Ήδη από τότε, εκτός από τους χαρακτήρες των ηρώων έδινα μεγάλη σημασία στο σκηνικό και στις λεπτομέρειες του περίγυρου. Αυτή η προσοχή στις λεπτομέρειες ήταν που με οδήγησε από τα πρώτα κόμικς του Κόναν στον σχεδιαστή τους Barry Smith και στη συνέχεια από τον Barry Smith σε έναν ολόκληρο κόσμο παραγνωρισμένων ζωγράφων.
Τους αποκαλούσαν υποτιμητικά σκιτσογράφους και εικονογράφους, όμως αυτοί επέμεναν να επιβιώνουν στις παρυφές των καλών τεχνών. Η σκληρή καθημερινότητα αγνοούσε τις καλλιτεχνικές τους φιλοδοξίες και η «πολιτικά ορθή» έκφραση τους θεωρούσε παρείσακτους. Κάποιοι όμως από αυτούς ήταν αριστοτέχνες, που μόνον αργότερα, όταν είχα πιά μιά βαθύτερη γνώση της εξέλιξης της ευρωπαϊκής ζωγραφικής μπόρεσα να αποτιμήσω την πραγματική τους αξία.
Ανάμεσά τους, ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η καλλιτεχνική παρέα του Studio.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, κάπου στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, τέσσερις νεαροί ζωγράφοι μοιράζονται ένα καλλιτεχνικό εργαστήρι. Ο κοινός χώρος είναι χωρισμένο νοητά στα τέσσερα και ο καθένας τους έχει δημιουργήσει τον προσωπικό του κόσμο στο δικό του τεταρτημόριο. Η έμπνευση γιά την εσωτερική διαμόρφωση έρχεται απευθείας από την αισθητική του 19ου αιώνα. Πρότυπο είναι το στούντιο του Alphonse Mucha και στην ατμόσφαιρα πλανώνται τα πνεύματα του Rossetti, του Klimt, του Dore και του Whistler.
Αγάλματα και αντίγραφα έργων μεγάλων ζωγράφων, κιθάρες και παλιά βιβλία, φυτά εσωτερικού χώρου και χρηστικά έπιπλα, κηροπήγια και νεκροκεφαλές δημιουργούν ένα ιδιόμορφο περιβάλλον. Κι ακόμη πινέλλα, μπογιές, καμβάδες με ημιτελή έργα τους και στους τοίχους τελειωμένοι πίνακες που τα επόμενα χρόνια θα γίνουν εμβλήματα του νέου φαντασιακού.
Οι τέσσερις ζωγράφοι είναι ο Barry Windsor-Smith, ο Michael William Kaluta, ο Jeffrey Jones και ο Berni Wrightson. Όλοι τους, ο καθένας με τον τρόπο του, θα επηρεάσουν τον τρόπο έκφρασης των τελευταίων σαράντα χρόνων ενάντια στο κύριο ρεύμα της Pop Art και τις επιταγές της μοντέρνας τέχνης. Παρά τις σαφείς διαφορές τους θα συνδεθούν γιά τρία χρόνια στο στούντιο και θα προκαλέσουν συνειρμούς και υπόνοιες σύστασης μιάς νέας προραφαηλιτικής αδελφότητας. Με το πέρασμα του χρόνου, το στούντιο αυτό θα γίνει νεορομαντικός θρύλος αντίστασης στην κατεστημένη τέχνη του ασυνείδητου.
Η ζωγραφική μετά τον Ντεκαντεντισμό, τους Ιμπρεσιονιστές και το τέλος της Art Nouveau, κατάντησε τέχνη ανίκανων και απατεώνων. H μοντέρνα τέχνη ως αποτύπωση της σαπίλας του 20ου αιώνα, παραβίασε όλους τους αισθητικούς κανόνες και αντί γιά πρωτοποριακή πρόκληση με νόημα, αποδείχτηκε ακατάληπτο όραμα γιά παρανοϊκούς. Ένα απίθανο τσίρκο άμορφων τεράτων του ασυνείδητου με πολλά παρακλάδια - Εξπρεσιονισμός, Φουτουρισμός, Ντανταϊσμός, Υπερρεαλισμός, Κυβισμός, Αφηρημένη Τέχνη - κήρυξε καθολικό πόλεμο στην αισθητική, την ευαισθησία και την συνειδητή δημιουργία. Και δεν είναι περίεργο που επικράτησαν σε έναν κόσμο που ήδη οι βασικές αξίες είχαν ξεχαστεί και κυριαρχούσε η οικονομία των καταναλωτών και η δημοκρατία των βλακών.
Ενάντια στη μοντέρνα τέχνη η νεορομαντική αδελφότητα θα γίνει πόλος έλξης γιά φιλότεχνους με παραδοσιακά πρότυπα. Γιατί μπορεί στα επίσημα κέντρα των τεχνών διαταραγμένοι τεχνοκριτικοί να εκθείαζαν εκτρώματα, όμως στις υποτιμημένες σχολές των εικονογράφων η αληθινή ζωγραφική διατηρούσε ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρέπειας και έτρεφε κρυφούς θαυμαστές. Έτσι ή αλλοιώς, η εξέλιξη της λαθραίας ένατης τέχνης και τα εξώφυλλα μυθιστορημάτων φαντασίας προσέφεραν καταφύγιο και συντηρούσαν δεξιοτέχνες του είδους.
Ήταν σχεδόν συνομήλικοι (γεν. 1949, 1947, 1944, 1948 αντίστοιχα), γνωρίζονταν από την κοινή πορεία τους στα κόμικς (Conan the Barbarian, The Shadow, Idyl, Swamp Thing) και όλοι τους προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τις προθεσμίες και την εμπορευματοποίηση των περιοδικών εκδόσεων. Δεν ήταν εύκολο να συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο. Σπάνια ζωγράφιζαν μαζί, όμως αντάλλασαν ιδέες, συζητούσαν κοινά προβλήματα και εμπνέονταν ο ένας από τον άλλο. Έβλεπαν τα έργα τους σε εξέλιξη κι αυτό ενίσχυε την ευγενή άμιλλα και την δημιουργική τους διάθεση. Βέβαια ο διαφορετικός τους χαρακτήρας θα οδηγούσε σύντομα στο τέλος του στούντιο, όχι όμως πριν προλάβουν να διαδόσουν μιά νέα ρομαντική φιλολογία.
Η ομορφιά δημιουργεί αλήθεια και η εικόνα της Μέδουσας επανέρχεται στο προσκήνιο. Ενεργοποιούνται ξανά βασικές αρχές και κανόνες, ιδιόρρυθμα, μακάβρια και γκροτέσκα στοιχεία και επίσης επικά και σκοτεινά θέματα: Συμβολισμός και αναχρονισμοί, μαγική δράση, αδιαφορία γιά τον πραγματικό κόσμο και μιά νέα προσέγγιση στη μυθολογία. Επίσης μυστήριο, μεταφυσική, θρησκεία, ερωτισμός, απαισιοδοξία, ομορφιά της παρακμής, απατηλοί πόθοι και μελαγχολία.
Όλα αυτά θα αποτυπωθούν στο ομαδικό τους βιβλίο τέχνης, που θα συλλάβει το πνεύμα της εποχής και θα εκδοθεί με το κλείσιμο του στούντιο.
Οι τέσσερις συγκάτοικοι τελικά θα χωρίσουν και ο καθένας θα χαράξει την δική του πορεία. Κατά την προσωπική μου άποψη, οι τρείς από αυτούς (ο Jeffrey Jones, ο Barry Smith και ο Michael Kaluta) συγκαταλέγονται μεταξύ των σημαντικότερων ζωγράφων του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, αμέσως μετά τον πρώτο, τον μεγάλο Frank Frazetta.
Χρωστάω πολλά στο στούντιο και στις περίεργες συγγένειες των νέων ρομαντικών. Αν μη τι άλλο μπορώ πιά να συνδυάζω ενσυνείδητα τον βάρβαρο Κιμμέριο με τις αγγελικές ντάμες των Προραφαηλιτών και να χαίρομαι γιά την κοινή τους προέλευση.
Το ομώνυμο βιβλίο THE STUDIO: Kυκλοφόρησε το 1979 από την Dragon’s Dream. Σαν συλλέκτης έχω βέβαια στην κατοχή μου ένα σπάνιο αντίτυπο, υπογεγραμμένο από τον Jeffrey Jones.
Οι τρείς εικόνες:
Το σήμα του στούντιο.
Φωτογραφία των τεσσάρων την εποχή του στούντιο, με ύφος και εμφάνιση Rock μπάντας της εποχής.
Το εξώφυλλο του βιβλίου.
Τα τέσσερα έργα:
Sibyl του Barry Smith,
The Hold του Jeffrey Jones,
Children of the Twilight του Michael Kaluta,
You’re new around here, aren’t you ? του Berni Wrightson.
Κρίμα!: Που ο Jeffrey Jones πριν μερικά χρόνια προσπάθησε αποτυχημένα να αλλάξει φύλο...!
14 σχόλια:
συγκέντρωσε την προσοχή σου σ΄αυτό που αγαπάς (studio) και μην ασχολείσαι μ΄αυτό που δεν καταλαβαίνεις (modern art)...
Αντιλαμβάνομαι, μια ευχάριστη αλλαγή ύφους όπως θα έλεγε και ο aerostatik. Κείμενο ολοκληρωμένο, με δοκιμιακό χαρακτήρα, (όπως μου αρέσουν), άσχετα αν δεν συμφωνώ με τις εκτιμήσεις σου για την μοντερνιστική τέχνη, εκτιμήσεις κυρίως με φόρτιση συναισθηματική και όχι από ανάλυση.
Πολύ καλό και καλογραμμένο. Συμφωνώ με τον αεροστάτικ - με την επιπλέον παρατήρηση ότι όταν μιλάς για τα πράγματα που αγαπάς τελικά μιλούν αυτά αντί για σένα - κι αυτό είναι το ζητούμενο, ενώ στην άλλη περίπτωση απλώς επιβεβαιώνεται η ταυτοπροσωπία.
Μπράβο! πραγματικά πολύ καλό..
Η τέχνη (ζωγραφική, γλυπτική) πέθανε στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα. Η ποίηση άντεξε λίγο περισσότερο.
Περί μοντέρνας τέχνης (αφορά όλες τις εκφάνσεις της) αξίζει να αναπαράγω τα λόγια του Fred Ross:
"The sheer glaring reality is that nothing could be more imprisoning, binding, restricting, chaining and shackling than the impossible limitations of modernism and post-modernism, that remove from the would-be artist every tool (including training) that could give him or her the ability to create great works of art. The simple truth is that each and every one of us (and I mean nearly every human being), is capable of thinking of something that has never been done before. Does that make it worth doing and the work of genius?
For example:
I could carefully (with enough money) dig up an old bombed out tenement building in the Bronx, and have it transported to a special slab built for it in Central Park. Rope off the structure and aim lights at it at night and give it a title, and with enough pomp and circumstance think of twenty reasons why this is sheer brilliance and genius.
I could boil the entrails of several different animals and then preserve them by imbedding them in clear plastic. I could then hang them from a mobile with similarly preserved body parts of cadavers, and have critics claim that this is the greatest artistic statement about the horrors of war since Guernica.
I could imbed into the walls, ceiling and floors of a small room, pieces of neon lights, parts from broken machines and engines, and broken pieces of structural building materials like bricks, beams and cinder blocks. Then I could glue between everything millions of nails, nuts and bolts, and have clever writers and critics point out how this room (which could be installed at MOMA or the Guggenheim) is the quintessential statement of the effects of the industrial age on human psychology.
Well, those three ideas took all of 3 minutes to think of. MY GOD! This must mean I'm three geniuses rolled into one. Why, at this rate I could come up with more brilliant ideas for Modernism than all of the modernist geniuses put together, if I just would put aside a week or two...."
Απόσπασμα από:
ART RENEWAL
Ιππότη, νομίζω ότι θα πρέπει να μπεί σαν μόνιμο link στο blog σου...
Όπως και το καταπληκτικό The Beguilling (Barry Smith) το οποίο θεωρώ αποκορύφωμα της τέχνης και της ποίησης αντάξιο του D.G.Rossetti, ως προς την θεματολογία, την εικόνα και τον λόγο. Ανεπανάληπτο.
Αερόστατε: Υπονοείς πως δεν καταλαβαίνω αυτά που προφανώς εσύ καταλαβαίνεις.
Θα σου απαντήσω πως εσείς οι θαυμαστές της κακοτεχνίας ανήκετε σε τρείς υποκατηγορίες:
α) αγαθοί και καλοπροαίρετοι που απλώς έχουν επηρεαστεί από την κρατούσα άποψη, β) εξυπνάκηδες που παριστάνουν τους ειδικούς γιά να εντυπωσιάσουν τους άσχετους, γ) προβληματικοί με διαταραγμένη προσωπικότητα που θα έπρεπε να βρίσκονται σε ψυχιατρείο.
Επειδή είσαι φίλος, παραβλέπω και το θράσος σου να μου κάνεις υποδείξεις και την ψευδαίσθηση που τρέφεις γιά τον εαυτό σου. Άλλωστε ξέρουμε και οι δυό μας την υποκατηγορία που ανήκεις...
Cynical: Στα κείμενά μου γράφω αυτά που θέλω να γράψω, όχι αυτά που θέλετε να διαβάσετε. Διατηρώ τις απόψεις μου χωρίς να νοιώθω την ανάγκη αναλύσεων σε θέματα που γιά μένα είναι προφανή. Αν εγώ δεν καταλαβαίνω ένα έργο τέχνης, τότε αυτό είναι όντως ακατανόητο. Γιά την μοντέρνα τέχνη υπάρχουν βέβαια διιστάμενες απόψεις και ανάλογη τεκμηρίωση που μπορείς να αναζητήσεις σε σχετική βιβλιογραφία...
Ανώνυμοι: Η επιδοκιμασία είναι πάντα ευχάριστη...
νευράκια, νευράκια ...
Ευχαριστώ, νομίζω μαντεύεις το γιατί...
!!!! Καληνύχτα και θα επανέλθω!
Διαφωνώ με την άποψή σου για την σύγχρονη ζωγραφική.
Μελέτησε λίγο μερικούς πιό σύγχρονους ζωγράφους όπως
- FRANZ MARC , AUGUST MACKE ,O'KEEFFE , MAGRITTE , HOPPER .
(POUARO'S ..)
ΑΠΟ HammerhearT
Hail sun knight!
Είναι προφανές ότι ο Κόναν ο Έλρικ ο Κόρουμ ο Γκεντ ο Γκάνελον και τόσοι άλλοι ήρωες για μερικούς λένε τα πάντα και για άλλους τίποτα.
Σίγουρα δεν μπορεί να εκτιμήσει κάποιος ένα πίνακα του John Howe ή του Frazetta ή του Ken Kelly αν δεν έχει μυηθεί στο φαντασιακό στοιχείο.
Η μύηση έχει βιωματικό χαρακτήρα και δεν γίνεται από ότι διαπιστώνω εκούσια.
Το τι ένιωσα όταν πρωτοείδα τον πίνακα του deliver us όπως και άλλων fantasy κόμιξ ή metal εξωφύλλων δεν περιγράφεται με λόγια ...
Σ1.Χαίρομαι που ο ιππότης δεν άλλαξε. Θυμήθηκα σημαίες των 90΄s με ανάλογα σχόλια χε χε...
Σ2. Το επικό heavy metal είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την υπεράσπιση του ευρωπαικού πολιτισμού. Αναμένω...
Σ3. Στο διαδίκτυο όπως εύκολα σε εντόπισα όπως και άλλοι πιστοί του παρελθόντος έτσι μπορούν νε σε παρακολουθούν και να σε προσεγγίζουν και άσχετοι με το πνεύμα της σημαίας...δυστυχώς...
ΣΤΕΙΛΕ ΜΟΥ ΜΑΙΛ ΕΔΩ yvonni_love@yahoo.gr να σου στειλω ενα κωδικο για να διαβαζεις τα ποστ στη σελιδα μου
Pegasus: Έχεις δίκιο. Το The Beguilling μαζί με το La Belle Dame Sans Merci...
Surrealist:...
Ανώνυμη (Pouaro's wife): υπάγεσαι στην πρώτη υποκατηγορία - αγαθών και καλοπροαίρετων - πλανημένων...
Hammerheart:Προηγείται το προφανές και η μύηση έρχεται αργότερα. Παραμένω σκληροπυρηνικός. Ποιός τους ...... τους άσχετους. Hail...
Υβόννη: love...
Ασχετούλη αεροστατικ ασχολήσου εσύ με την τέχνη που καταλαβαίνεις και άσε αυτήν που δεν χρειάζεται κατανόηση για άλλους.
Αγαπητέ Sun Knight,
επειδή έχω την ατυχία να έχω γεννηθεί αργά (born too late) και επειδή αντίτυπο του βιβλίου αυτού δεν υπάρχει ούτε για δείγμα πια,υπάρχει περίπτωση να το περνούσατε από σαρωτή(ελληνιστί να το scann-άρετε)και να το ανεβάσετε κάπου ώστε να μπορέσουμε κι εμείς οι νέοι να δούμε αυτά τα υπέροχα σχέδια,έστω και μέσω υπολογιστή;
Αναμένω απάντησή σας στο by_tor87@yahoo.gr.
με εκτίμηση(ιδιαίτερη),
Απόστολος
Δημοσίευση σχολίου