ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ

«Έτυχε ποτέ να δεις μια πόλη που να μοιάζει με αυτή;» ρωτούσε ο Κουμπλάι Χαν τον Μάρκο Πόλο βγάζοντας το γεμάτο δαχτυλίδια χέρι έξω από το μεταξωτό κουβούκλιο του αυτοκρατορικού βουκένταυρου για να δείξει τις γέφυρες που κυρτώνουν πάνω από τα κανάλια, τα πριγκιπικά παλάτια με τα μαρμάρινα κατώφλια που βυθίζονται στο νερό, το πηγαινέλα των ελαφρών πλεούμενων που σεργιανάνε σε τεθλασμένες γραμμές σπρωγμένα από μακριά κουπιά, τις φορτηγίδες που ξεφορτώνουν καλάθια με ζαρζαβατικά στις πλατείες των αγορών, τα μπαλκόνια, τις αλτάνες, τους τρούλους, τα καμπαναριά, τους κήπους των νησιών που πρασινίζουν στο γκρίζο της λιμνοθάλασσας.

...

«Όχι, κύριε», απάντησε ο Μάρκο, «ποτέ δεν θα φανταζόμουνα ότι υπάρχει μια πόλη σαν κι αυτή».

Με μοναδικό σκοπό την σωτηρία της ψυχής μου, τον περασμένο Αύγουστο επισκέφτηκα ξανά τη Βενετία. Προσδοκώντας συγχώρεση από τους παγανιστικούς θεούς της παράδοξης θρησκείας μου, για τρίτη φορά αναζήτησα σημεία και σύμβολα στον μοναδικό εγκόσμιο τόπο όπου επιτελείται η μυσταγωγική σύντηξη του ιερού με το αισθητικό κι όπου η δόξα του παρελθόντος διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία από το ανούσιο παρόν.

Η Βενετία είναι η ωραιότερη πόλη της Ευρώπης, ένα απέραντο υπαίθριο μουσείο με πλήθος αριστουργημάτων, σπάνιο χωνευτήρι των τεχνοτροπιών της βυζαντινής κληρονομιάς, της αναγέννησης, του μπαρόκ και, κυρίως, της αρχιτεκτονικής του γοτθικού ρυθμού. Ως μοναδικό θησαυροφυλάκιο της τέχνης, αποτελεί για τους αιρετικούς ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια απόδρασης από τον σύγχρονο κόσμο.

Κι εγώ, καθώς με δυσκολία ανέχομαι πλέον την αθλιότητα που με περιβάλλει, χρειάζομαι όλο και περισσότερο σημάδια επιβεβαίωσης πως παραμένω με το μέρος του δίκαιου και του ιδανικού. Σημάδια, που βρίσκονται ακόμη διάσπαρτα στη Βενετία, ορατά μόνο σε εκείνους που μπορούν να τα διακρίνουν ανάμεσα στο ανυπόφορο πλήθος των ανυποψίαστων τουριστών που μαζικά συρρέουν στην πόλη. Σημάδια κρυμμένα στους ναούς και στα palazzo, στα κανάλια και στις αποβάθρες, στους δρόμους και στις πλατείες, στις εσωτερικές αυλές και στις σοφίτες, στα κιονόκρανα και στις υδρορροές, στους τρούλους, στα αετώματα, στα εμβλήματα...

 

Ξετυλίγοντας τον μίτο ανάμεσα στα κανάλια, συμπεριφέρομαι σαν επίδοξος τοπιογράφος που μελετάει την χωροταξία, τους όγκους των κτιρίων, τις φωτοσκιάσεις, την προοπτική και τα σημεία φυγής. Διαλέγω οπτικές γωνίες, προσέχω τη λάμψη των χρωμάτων, εξαντλώ τις εικόνες, παρατηρώ για ώρα τις λεπτομέρειες στα αρχιτεκτονικά στοιχεία, τις περίτεχνα διακοσμημένες προσόψεις των κτιρίων, τα οξύκορφα τόξα, τους λαξευμένους στα παράθυρα θόλους σε σχήμα τριφυλλιού, τα συμπλέγματα των κιόνων, ακόμη και τα φύκια στα μάρμαρα, στις γλιστερές σκάλες των παλατιών που κατεβαίνουν στο νερό του Μεγάλου Καναλιού. Αφοσιωμένος στην προσωπική μου μυθολογία, ακολουθώ το αόρατο νήμα που συνδέει τις αναρίθμητες γυναίκες και τον Manfred του Μπάιρον, τα εμμονικά σκαριφήματα και το The Stones of Venice του Ράσκιν, τον θρυλικό Tristan και την νεκρική γόνδολα του Βάγκνερ.

Βιάζομαι, γιατί ο χρόνος είναι δανεικός και πρέπει να συμπληρώσω τις οφειλές μου από τις προηγούμενες διαμονές. Μετακινούμαι με σχέδιο, από το μπαρόκ παλάτι Κα Ρετζονίκο και τον καμπούρη Πουλτσινέλα του Τιέπολο, στην γοτθική εκκλησία Σάντα Μαρία Γκλοριόζα ντέι Φράρι και την γλυκιά Ασούντα του Τιτσιάνο, κι από το μουσείο Κορέρ και την γυμνή Ευρυδίκη του Κανόβα, στην Σκουόλα ντι Σαν Τζόρτζιο ντέλι Σκιαβόνι και τον ξανθό ιππότη με τη μαύρη πανοπλία του Καρπάτσιο. Εκεί, στη μικρή Σκουόλα των Δαλματών, το προσκύνημα καταλήγει σε ιερή ενατένιση μπροστά στον Άγιο Γεώργιο που σκοτώνει το Δράκοντα.

 

Η ακαταμάχητη έλξη μου για τη Βενετία, οφείλεται στην τεράστια σαγήνη που ασκεί στις δυνάμεις της φαντασίας. Η Γαληνοτάτη με επηρεάζει με έναν απαράμιλλο τρόπο που σε κανέναν άλλο τόπο δεν θα ήταν δυνατός.

Το ταξίδι τελειώνει. Πάνω από τις αρχαίες παλίρροιες, αιωρούνται οι δοξασίες των ανώτερων κόσμων. Τα κανάλια είναι θολά, τα παλάτια διάφανα, κι ακούγεται μια απόκοσμη μουσική από σάλπιγγες και τύμπανα. Φεύγοντας ρίχνω μια τελευταία ματιά στην κεντρική Πλατεία. Οι τουρίστες εξαφανίζονται. Μέσα από το φασματικό παραπέτασμα ξεπροβάλλει το Φτερωτό Λιοντάρι με το Ευαγγέλιο και το Σπαθί, και πίσω του η πολυπληθής ακολουθία του από αρσενικά παγώνια σε έξαρση.

«Ταξιδεύεις για να ξαναζήσεις το παρελθόν σου;» ήταν στο σημείο εκείνο η ερώτηση του Χαν, ερώτηση που θα μπορούσε να διατυπωθεί και ως εξής: «Ταξιδεύεις για να ξαναβρείς το μέλλον σου;»

Και η απάντηση του Μάρκο: «Το αλλού είναι ένας αντίστροφος καθρέφτης. Ο ταξιδιώτης αναγνωρίζει το λίγο που είναι δικό του, ανακαλύπτοντας το πολύ που ποτέ δεν είχε και που ποτέ δεν θα έχει».

 

Υπομένω αναγκαστικά την ασυνάρτητη εποχή μας. Και ταξιδεύω αναζητώντας το «λίγο», που είναι πραγματικά δικό μας στην ανεξάντλητη δόξα που πηγάζει από το παρελθόν. Αυτό το πολύτιμο λίγο που απομένει στο πενιχρό παρόν, ίσως εμπεριέχει την μοναδική δυνατή διέξοδο προς ένα ζωογόνο και ισχυρό μέλλον.

              

 

 

Τα κείμενα: Από τους διαλόγους του Μάρκο Πόλο με τον Κουμπλάι Χαν, στο βιβλίο του Ίταλο Καλβίνο, Οι Αόρατες Πόλεις.

Οι φωτογραφίες:

- Πανοπλία ιππότη από το Οπλοστάσιο του Παλατιού των Δόγηδων,

- Όχθη του Μεγάλου Καναλιού,

- St George Slaying the Dragon (Oil on canvas, 141x360 cm) από την Scuola di San Giorgio degli Schiavoni,
- Λέων της Βενετίας, από το Ναυτικό Μουσείο, δίπλα στο Αρσενάλε.

Vittore Carpaccio: Δέκα χρόνια πριν, το δεύτερο ταξίδι στη Βενετία και ιδιαίτερα οι πίνακες του Καρπάτσιο για τον κύκλο της Αγίας Ούρσουλας που βρίσκονται στην Πινακοθήκη της Ακαδημίας, προκάλεσαν κατά κάποιο τρόπο την επιστροφή μου στην Πολεμική Σημαία (βλ. αρχική ανάρτηση WAR FLAG, 12/10/2007, Οι Ούννοι του Carpaccio). Σήμερα, πάλι οι πίνακες του Καρπάτσιο, αυτή τη φορά για τον κύκλο του Αγίου Γεωργίου, στη Σκουόλα των Δαλματών, σηματοδοτούν το τέλος αυτής της περιόδου.

Η τελευταία ανάρτηση: Οι δημοσιεύσεις θα περιοριστούν. Η τελευταία ανάρτηση όμως, ακόμη δεν έχει γραφτεί.

ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΟΧΗ

Οι εποχές αλλάζουν, μεγαλώνουμε, όμως αμετάβλητη παραμένει η νοσταλγία για τα μεγάλα καλοκαίρια των παιδικών μας χρόνων. Όπως εκείνο το μακρινό καλοκαίρι του ΄79, που κάτω από την ήσυχη επιφάνεια των διακοπών, έσφυζε από «περιπέτειες, δράση, ηρωισμούς».

Η τσόχα του Subbuteo εξακολουθούσε να υπερκαλύπτει τα πραγματικά γήπεδα, το Μάστερ Κουνγκ-Φου ξεχώριζε από τα υπόλοιπα «περιοδικά της σκληρής γενιάς!», το Heavy Metal προετοίμαζε την θριαμβική του επέλαση και τα κορίτσια έπαιρναν σιγά-σιγά, τη σειρά τους στη λίστα αναμονής της εφηβείας μας.
 

Το ανήσυχο πνεύμα της περιόδου τροφοδοτούσαν δύο εμβληματικά κόμικς, που είχαν φτάσει στο απόγειο της επιρροής τους και που εξαιτίας του έντονου μεταξύ τους ανταγωνισμού, έμοιαζαν σαν δύο σταγόνες νερό: το ΑΓΟΡΙ και ο ΝΕΟΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΜΠΛΕΚ. Αν εξαιρέσει κανείς τους κεντρικούς χαρακτήρες Ελ Ζαμπάτο και Μπλεκ, όλες οι υπόλοιπες ιστορίες αντλούσαν υλικό από την ίδια βασική θεματολογία και η σαφής διαφοροποίηση των εντύπων ήταν αδύνατη.

 

 

Μέσα στα διαδοχικά καρέ αυτών των δίδυμων περιοδικών, τα ευφάνταστα αγόρια της πεζής καθημερινότητας ζούσαν παράλληλες, ηρωικές ζωές. Συμπρωταγωνιστούσαν σε περιπέτειες που διαδραματίζονταν στον Ρωμαϊκό Κόσμο, στην Άγρια Δύση, στην Αμερική των  εξεγερμένων αποίκων, στα πεδία μάχης του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στα βάθη της θάλασσας και στα σύνορα του διαστήματος... αλλά επίσης σε απλές γειτονιές και πόλεις που θύμιζαν τις δικές μας, όπου οι δεσμοί της οικογένειας, η φιλία, το καθήκον, η αυταπάρνηση, η αγάπη για την πατρίδα, εγκωμιάζονταν δίχως περιστροφές.
 

Εξετάζοντας με κριτική ματιά τις παλιές ιστορίες, εντυπωσιάζομαι ακόμη και σήμερα από τον θεματικό πλούτο τους. Πόλεμος και ποδόσφαιρο, χιούμορ και επιστημονική φαντασία, αγώνες αυτοκινήτων και αερομαχίες, κατασκοπία και Κούνγκ Φου, ποδηλατοδρομίες και επιτραπέζιο ποδοσφαιράκι, ιπτάμενοι δίσκοι και μασκαρεμένοι εξωγήινοι. Ιστορικές ή μελλοντολογικές, αληθοφανείς ή εντελώς φανταστικές, οι εναλλασσόμενες περιπέτειες δημιουργούσαν ένα ευδιάκριτο ψηφιδωτό, χαρακτηριστικό της λαϊκής κουλτούρας στην μεταπολεμική Ευρώπη.

 

ΝΕΟΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΜΠΛΕΚ

(Τεύχος 103, Τετάρτη, 22 Αυγούστου 1979)

ΚΟΜΙΚΣ:

1. UFO (7 σελ)
2. ΜΠΛΕΚ (14 σελ)
3. ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΠΡΑΚΤΩΡ... ΜΟΥΣΤΑΚΙΑΣ! (5 σελ)
4. SUPER BOY (2 σελ)
5. Ο ΠΑΝΙΣΧΥΡΟΣ ΜΟΡΓΚΑΝ (3 σελ)
6. ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (4 σελ)
7. ΟΙ ΛΟΡΔΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΓΚΕΣ (2 σελ)
8. Η ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ ΦΩΝΗ (3 σελ)
9. Ο «ΠΟΔΗΛΑΤΑΚΙΑΣ» (2 σελ)
10. ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΙΑΤΖΗ (3 σελ)
11. ΟΙ ΦΥΓΑΔΕΣ (2 σελ)
12. ΛΟΥΚ ΟΡΙΕΝΤ (3 σελ)
13. Ο «ΩΡΑΙΟΣ» ΕΞΩΓΗΪΝΟΣ! (2 σελ)
14. ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΑΝΘΗΡΑΣ (3 σελ)
15. Η «ΑΚΡΙΔΑ» (3 σελ)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΟ: Προσαρμογή της τηλεοπτικής σειράς Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ.

ΧΑΛΚΟΜΑΝΙΕΣ: Έγχρωμα σιδερότυπα ROCK, JUDO, UFO, HELL DRIVERS, ΜΠΛΕΚ, ΠΑΡΕ ΜΕ ΜΑΖΙ...

 

ΑΓΟΡΙ

(Τεύχος 119, Παρασκευή, 24 Αυγούστου 1979)

ΚΟΜΙΚΣ:

1. ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ (8 σελ)
2. ΣΠΙΝΜΠΩΛ (3 σελ)
3. Η ΖΩΝΤΑΝΗ ΜΠΑΛΛΑ (1 σελ)
4. ΣΤΑΡΚ – Ο ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗΣ (4 σελ)
5. ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΑΚΙ ΤΟΥ ΜΑΪΚ (2 σελ)
6. ΕΛ ΖΑΜΠΑΤΟ (8 σελ)
7. Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ ΝΤΡΕΝΤ (7 σελ)
8. ΤΖΟΝΝΥ ΡΕΝΤ (3 σελ)
9. ΖΟΡΡΟ (2 σελ)
10. Ο ΡΟΫ ΞΑΝΑΓΥΡΙΖΕΙ (3 σελ)
11. ΕΛ ΜΕΣΤΙΤΣΟ (4 σελ)
12. ΝΤΑΝ Ο ΤΟΛΜΗΡΟΣ (4 σελ)
13. ΟΙ ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟΥΧΟΙ (3 σελ)
14. ΑΓΡΙΜΙΑ (3 σελ)      
15. ΤΟ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ ΜΙΝΙ (2 σελ)

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: ΕΙΣΑΙ Ο ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ, 2.000μ.Χ. - Ο «Πατέρας» των πυραύλων, ΟΙ ΜΟΝΟΜΑΧΟΙ - Φρούρια εναντίον κομητών, ΠΕΛΕ - Η ζωή μου και τα καλλίτερα παιγνίδια μου.

ΧΑΛΚΟΜΑΝΙΕΣ: Έγχρωμος, δισέλιδος BRUCE LEE.

ΧΑΡΤΟΚΟΠΤΙΚΗ: Πολεμιστές Landsknechts.

 

Δεν έλειπαν βέβαια τα αρνητικά στερεότυπα των καθιερωμένων «κακών». Οι Ρωμαίοι στον Αρχαίο Κόσμο, οι Γερμανοί στον τελευταίο μεγάλο πόλεμο, οι Άγγλοι στην Αμερικανική Επανάσταση, έπαιζαν αναγκαστικά τον άχαρο ρόλο που τους εξασφάλισε η μοίρα των ηττημένων της ιστορίας. Όμως, τα πρότυπα των ηρώων συχνά ξέφευγαν από τα αναμενόμενα πλαίσια της γενικής αποδοχής. Οι ποδοσφαιριστές - εκτός του Πελέ - ήταν ακόμη όλοι λευκοί και ο Δικαστής Ντρεντ περιέπαιζε κάθε έννοια πολιτικής ορθότητας...

 

Άτεγκτοι εκπρόσωποι του νόμου, αστείοι μυστικοί πράκτορες, χαρισματικοί ποδοσφαιριστές, σκληροί στρατιώτες, ριψοκίνδυνοι τυχοδιώκτες, πρωτοπόροι εξερευνητές, συντηρούσαν τις συλλογικές προσδοκίες μας και καθυστερούσαν την αναπόφευκτη προσαρμογή των υπερβολικών φιλοδοξιών μας στις περιορισμένες μας δυνατότητες. Ήταν απλές χάρτινες φιγούρες, που όμως με τον τρόπο τους, υποκαθιστούσαν τους ανύπαρκτους καθοδηγητές των ξεχασμένων τελετουργιών ενηλικίωσης στις εκφυλισμένες κοινωνίες της Δύσης.

 

Μαζί τους, τα ανυποψίαστα αγόρια της γενιάς μου, υπερβαίνοντας την απλή χαρά της διασκέδασης, ξεκίνησαν την κρίσιμη αναζήτηση για το ανέφικτο ιδεώδες του ανδρισμού στην τελευταία εποχή της Πατριαρχίας...                                                  

 

 

 

 

Τα δίδυμα περιοδικά: Εβδομαδιαία έντυπα, με έγχρωμα εξώφυλλα και οπισθόφυλλα και 64 εσωτερικές σελίδες, από τις οποίες οι μισές ασπρόμαυρες και οι άλλες μισές με πορτοκαλί μονοχρωματισμό. Με νέα αρίθμηση, ο ΝΕΟΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΜΠΛΕΚ αποτελούσε εξέλιξη του παλαιότερου ΜΠΛΕΚ (τεύχος νο 1: 25/06/1969), και το ΑΓΟΡΙ συνέχεια από το ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΑΓΟΡΙ (τεύχος νο 1: 26/07/1975). Κατά τη διάρκεια της πολύχρονης κυκλοφορίας τους, και τα δύο περιοδικά διέδοσαν πληθώρα ευρωπαϊκών κόμικς στη χώρα μας..

Οι φωτογραφίες: Από τη συλλογή μου, τα δύο τεύχη που κυκλοφόρησαν την ίδια εβδομάδα, τον Αύγουστο του 1979. Τα εξώφυλλα, η πρώτη σελίδα της σειράς UFO που ξεκινούσε στο τεύχος 103, Δικαστής Ντρεντ, Πελέ, χαλκομανίες και χαρτοκοπτική...

Οι κορυφαίες ιστορίες: UFO, Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ ΝΤΡΕΝΤ, ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΠΡΑΚΤΩΡ ΜΟΥΣΤΑΚΙΑΣ, ΛΟΥΚ ΟΡΙΕΝΤ, ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΑΚΙ ΤΟΥ ΜΑΪΚ... 

HAGBARD CELINE & THE GODDESS MINDFUCK

Γνώρισα τον Χάγκμπαρντ Σελίν στο ομιχλώδες συνοριακό τοπίο όπου ενίοτε συναντώνται οι αντίπαλοι φύλακες των δυνάμεων της Τάξης και του Χάους. Μου τον σύστησε κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ΄90, ο αναρχικός και bon viveur φίλος μου, Αρχιερέας της Greek Orthodox Church of the Invisible Pink Unicorn. Τον απέφευγα για χρόνια, επηρεασμένος από τις φήμες πως ήταν απεσταλμένος της Θεάς του Χάους και υπέρμαχος της Μητριαρχίας, και μόνον όταν τελικά τον επισκέφτηκα στο χρυσό του υποβρύχιο, διαμόρφωσα προσωπική άποψη και κατάλαβα πως πίσω από το χαοτικό προσωπείο κρυβόταν ένας εν δυνάμει ηλιακός ήρωας.

              

Ο Σελίν ήταν Ιταλονορβηγός, ρωμαλέος μεσήλικας με γερακίσια χαρακτηριστικά και υψηλή νοημοσύνη. Παντογνώστης και καλλιεργημένος διανοούμενος, προσπάθησε να με προσηλυτήσει στα μυστικά του σχέδια επιβολής του Τεχνο-αναρχο-καπιταλισμού και γι’ αυτό μου εξήγησε αναλυτικά τις αιτίες και τα αποτελέσματα της διαρκούς σύγκρουσης ανάμεσα στους Ιλουμινάτους και τους Ντισκορντιανούς.

Μου έδωσε χρήσιμες αν και αντιφατικές πληροφορίες για την Έριδα, τον Γιογκ Σοθόθ και τον Λεβιάθαν, για τους Χίπις, τους Ασασίνους, τους Μασόνους και τους Ναζί, για τις ψυχότροπες ουσίες, τη δύναμη των Λουλουδιών, την Σεξουαλική Επανάσταση και την επίδραση της ροκ μουσικής στη νεολαία, για την Ατλαντίδα και τη Μου, για τους νεόφιλους και τους νεόφοβους, για την Αίρεση του Κίτρινου Συμβόλου και τους Λόιγκορ, για το παρασκήνιο των πολιτικών δολοφονιών και τους γκάνγκστερ, για τα ανδρείκελα του Λευκού Οίκου και του Κρεμλίνου, για την Ανεριστική Αυταπάτη, τις συνεχείς εναλλαγές ρόλων, τους μηχανισμούς αυτορύθμισης του σύμπαντος, τα πέντε στάδια εξέλιξης των κοινωνιών, τη θρησκεία, την πολιτική, την εξουσία, την επανάσταση, την υποταγή, τους μηχανισμούς χειραγώγησης των μαζών.
Στο τέλος μου αποκάλυψε πως μπορεί κανείς να είναι Ιλουμινάτος και ταυτόχρονα Ερισιανός.

 

 

Στην γέφυρα του υποβρυχίου Λέιφ Έρικσον, στα βάθη της θάλασσας της Βαλούσια, δίπλα στο ακρόπρωρο του κοκκινοπράσινου δράκου με τον μακρύ λαιμό, τα χρυσαφένια μάτια και την αγκαθωτή χαίτη που έμοιαζε με αρχαία πλώρη των Βίκινγκς, άκουσα την κατήχηση με περίσκεψη και υπομονή. Το δικό μου τριπ είχε καταφανώς διαφορετική προέλευση και προοπτική, υπήρχαν όμως κοινά σημεία στη Δύναμη της Θελήσεως και στην Αισθητική. Η χρυσόχρωμη Μπουγκάτι Ρουαγιάλ, που ο Σελίν δεν αποχωριζόταν ούτε μέσα στο υποβρύχιο, ήταν ο κρίσιμος κρίκος που με βοήθησε να συνδεθώ μαζί του και να τον εκτιμήσω, παρά την διάχυτη και διαλυτική παρουσία της Θεάς. Η Μεγάλη Μητέρα, η Λευκή Θεά, η αιώνια θηλυκή δυνατότητα της ανθρώπινης φύσης, τον περιέβαλλε διαρκώς με παραισθησιογόνα ναρκωτικά και πρόθυμες γυναίκες που εξασκούσαν τη λατρεία των γεννητικών οργάνων και τις τελετές της σεξουαλικής μύησης. Δίπλα του, οι γνήσιες ιέρειες της Μητριαρχίας, προσέφεραν αβίαστα την θηλυκή υπερβατική φώτιση που επιτυγχάνεται με την απώλεια του εγώ και τη μετάληψη μέσα στον οργασμό. Χωρίς το συνειδητό ανάχωμα της Μπουγκάτι, ακόμη θα παραμιλούσα για τη σχισμή μέσα στο χρυσό μήλο και τις παρενέργειες της ιδιότροπης εξουσίας που πηγάζει απο το θεϊκό μουνί.

Ο Χάγκμπαρντ Σελίν προσπάθησε να επιβάλλει στον κόσμο το προσωπικό του όνειρο, δίχως ευτυχώς, ως Δεξιός Αναρχικός, να ελέγχεται ολοκληρωτικά από τη Θεά. Για τη σωτηρία της ανθρώπινης φυλής, έδρασε σαν αυθεντική μετεμψύχωση του Πλοιάρχου Νέμο, ετεροχρονισμένος Βίκινγκ, υπερασπιστής των Ινδιάνων του Έθνους των Μοχόκ, μηχανικός και νομικός, δανδής, πειρατής, οπαδός του Προμηθέα και Εωσφοριστής, φορέας της δύναμης του Όχι και της Non Serviam ανυπακοής. Υπό άλλες συνθήκες υπερβατικής Ισορροπίας, θα μπορούσε να ηγείται των δυνάμεων της Τάξης ενάντια στην σταθερή αύξηση του χάους στο σύμπαν.

Προς τιμήν του, μεταγράφω παρακάτω τους ορισμούς που χρησιμοποιούσε για την Ελεύθερη Αγορά και τον Αναρχισμό, συμπληρώνοντας ωστόσο τα άρρητα υπονοούμενα που υποκρύπτουν οι φράσεις του για το Λογόγραμμα, δηλ τον Ορίζοντα των Ιδεών:
«ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ: Η κατάσταση της κοινωνίας στην οποία όλες οι οικονομικές συναλλαγές πραγματοποιούνται ως ακούσια επιλογή, χωρίς καταναγκασμο, με υποσυνείδητη μόνον επιρροή από το λογόγραμμα της εξουσίας.

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ: Μια μορφή οργάνωσης της κοινωνίας στην οποία η Ελεύθερη Αγορά λειτουργεί ελεύθερα, χωρίς φόρους, τόκους, γαιοκτησία, δασμούς, ή άλλες γνωστές μορφές καταναγκασμού ή προνομίων, παρά μόνον με το λογόγραμμα της μητριαρχικής εξουσίας. Οι ΔΕΞΙΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ προβλέπουν ότι στην Ελεύθερη Αγορά οι άνθρωποι θα επιλέξουν εκούσια να ανταγωνίζονται πιο συχνά από όσο να συνεργάζονται, παρά την επιρροή από το λογόγραμμα της μητριαρχικής εξουσίας. Οι ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ προβλέπουν ότι στην Ελεύθερη Αγορά οι άνθρωποι θα επιλέξουν ακούσια να συνεργάζονται και όχι να ανταγωνίζονται, σύμφωνα με το λογόγραμμα της μητριαρχικής εξουσίας».

Ο Χάγκμπαρντ Σελίν αναζήτησε οριστικά το πεπρωμένο του στα άστρα το 1999. Έφυγε με το προσωπικό του διαστημόπλοιο - παίρνοντας και την χρυσαφένια Μπουγκάτι - σε ένα τελευταίο ταξίδι μυστικιστικής αναζήτησης και επιστημονικής φαντασίας, που μακάρι να μπορούσα μαζί του να μοιραστώ.

                                                                         

 

Συνωμοσιολογία: «Η «θεωρία συνωμοσίας» ή «συνωμοσιολογία» («conspiracy theory») είναι η πίστη ότι όλα τα γεγονότα στον κόσμο των ανθρώπων είναι ηθελημένα και προσχεδιασμένα και αποκαλύπτουν κρυφές προθέσεις – κρυφές καθότι κακές. Οι οπαδοί των «θωριών συνωμοσίας» πιστεύουν ότι τον ρου της Ιστορίας ή τη λειτουργία των κοινωνιών εξηγεί η πραγματοποίηση ενός μυστικού σχεδίου από λίγους ισχυρούς και αδίστακτους ανθρώπους (από μια διεθνή υπερ-ελίτ).» Ορισμός από το βιβλίο Θεωρίες Συνωμοσίας, του Pierre-André Taguieff.

ILLUMINATUS! A TRILOGY: Έργο μυθοπλασίας (1975) των Robert Shea και Robert Anton Wilson, που συνδυάζει με χιούμορ την επιστημονική φαντασία, την συνωμοσιολογία και τον δοκιμιακό λόγο πάνω στα κοινωνικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής.

Η εικόνα: Η Λευκή Θεά. Hydra Principal, του αμερικανού ζωγράφου Mike Hoffman.

Hagbard Celine: Κεντρικός ήρωας της τριλογίας, ILLUMINATUS! Δίδασκε πως «Χωρίς προσωπική ιδιοκτησία δεν υπάρχει προσωπική ζωή» και πως «Η επικοινωνία είναι δυνατή μόνον ανάμεσα σε ίσους».
Το Λογόγραμμα: Είναι το σύνολο των εξαρτημένων ανακλαστικών που καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας των ατόμων σε κάθε κοινωνία. Κατασκευάζεται από εκείνους που ασκούν μακροχρόνια την εξουσία.
Eλεύθερη Αγορά και Αναρχισμός: Φιλολογική άσκηση παραποίησης κειμένου πάνω στους ορισμούς του Σελίν, από το βιβλίο του «Ποτέ μη Σφυρίζεις Όταν Κατουράς». Ακολουθεί παρακάτω το αυθεντικό κείμενο, όπως αυτό αναφέρεται στο ILLUMINATUS! A TRILOGY:

«ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ: Η κατάσταση της κοινωνίας στην οποία όλες οι οικονομικές συναλλαγές πραγματοποιούνται ως εκούσια επιλογή χωρίς καταναγκασμό.

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ: Μια μορφή οργάνωσης της κοινωνίας στην οποία η Ελεύθερη Αγορά λειτουργεί ελεύθερα, χωρίς φόρους, τόκους, γαιοκτησία, δασμούς, ή άλλες μορφές καταναγκασμού ή προνομίων. Οι ΔΕΞΙΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ προβλέπουν ότι στην Ελεύθερη Αγορά οι άνθρωποι θα επιλέξουν εκούσια να ανταγωνίζονται πιο συχνά από όσο να συνεργάζονται, οι ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ προβλέπουν ότι στην Ελεύθερη Αγορά οι άνθρωποι θα επιλέξουν εκούσια να συνεργάζονται πιο συχνά από όσο να ανταγωνίζονται.

THE BEGUILING

«All told, this story took an average of 5 weeks per page; not a money making project, I can assure you. I wrote the script as a freeform poem, taking the cadence from a Swinburne work. Or was it Strindberg? I’ve forgotten now. I recently found my original plot scribbled out on a sheet of pencil designs for the cover picture. That version was less personal, but I changed the course of the story after going through a crisis with my lady of that period. In that regard, the story is reflective of its time, and also prophetic.

"The scene of the snakes and fish wriggling out of the stone wall is very strange. I almost cut it out, thinking that it was just too weird, but my editor, Archie Goodwin, convinced me to keep it in. ‘It’s weird,’ he said, ‘but it’s a really good weird.’

"By following his ideal woman, the young knight is submitting to a leap of faith, symbolized by walking through the solid wall as if it were immaterial. His turning to stone implies that the woman is really the Medusa. My Medusa, that is, where behind the facade of her beauty lurks something unknown and unknowable. This is the only time I’ve used the turning to stone thing, yet the woman looks nothing at all like my other Medusa images. We see her the way the knight does, as an angel. Although the man becomes nothing more than a trophy, he continues to have faith in what he believes to be his true love. You know, ‘blissfully unaware.’ It’s not that apparent, and I really should have reworked the scene a bit, but in the last three panels his once- outstretched left arm is broken off, and the ivy has become overgrown, swallowing him up over the long passage of time. Yet still his entire focus is on his imaginal life, and the angelic soul-mate of his dreams. It’s a bitter ending for one so idealistic.»

Σχόλια του BWS για το The Beguiling, από το BWS: OPUS Vol 2.
 

«As mentioned earlier, this marks Barry Windsor-Smith’s return to the comics art format. It also marks his first story done in full process color. Some time after his interview with us in Epic 7, Barry brought a penciled six page story that he’d written himself to us, saying he wanted to edge back into the comics medium with something relatively simple. Nearly a year later, he turned in the completed version expanded to eight pages; each panel rendered almost as lovingly and meticulously as his single piece paintings. In Barry’s terms the story may still be simple, in that it doesn’t involve complex storytelling and large numbers of characters (although this romantic fantasy is deeper and more haunting that it may initially seem), but we have to consider it one of the most dazzlingly beautiful pieces we have run (and that thumping sound you hear is us knocking wood that final engraving and printing do the work justice). But, dazzling as it is, if you look at the rendering of The Beguiling, you’ll be missing one of its most pleasing aspects, the thoughtful page-to-page and panel-to-panel graphic storytelling of an artist who may have been away from the medium but who has lost none of his understanding or flair for it.»

Εισαγωγικό σημείωμα του Archie Goodwin (editorial director) από το Epic No.16 (Overview - notes on stories & contributors).

Η ιστορία The Beguiling αποτελεί ένα από τα εμβληματικά έργα του Barry Windsor-Smith. Με αυτήν, ο δημιουργός επέστρεψε το 1983 θριαμβευτικά στον κόσμο της ένατης τέχνης, τον οποίο είχε πρόωρα εγκαταλείψει για να ακολουθήσει, το 1974, το προσωπικό του όραμα καλλιτεχνικής ελευθερίας με την εκδοτική εταιρεία THE GORBLIMEY PRESS.

Μέσα σε οκτώ μόνον σελίδες αριστοτεχνικής, αφηγηματικής αλληλουχίας εικόνας και λόγου, ο BWS κατάφερε να ενσωματώσει στο The Beguiling όλα τα επιτεύγματα των προηγούμενων χρόνων της καλλιτεχνικής του αναζήτησης, και να μεταμορφώσει τον αρχαίο Κιμμέριο σε ρομαντικό ιππότη μεσαιωνικής μυθιστορίας.

Ο Barry Smith διατηρεί μόνιμα μια επίλεκτη θέση στο ιδιωτικό μου πάνθεον. Πρωτοπόρος στον ακατάπαυστο αγώνα αισθητικοποίησης του κόσμου, επαναπροσδιόρισε τη σημασία των κόμικς και τα συνέδεσε με σημαντικά καλλιτεχνικά κινήματα όπως η αδελφότητα των Προραφαηλιτών, ο Αισθητισμός, ο Συμβολισμός, το κίνημα Arts and Crafts και η Art Nouveau. Πολυσυλεκτικός ως προς τις βασικές πηγές της έμπνευσής του, εναρμόνισε στο φάσμα των επιρροών του ποικίλα αντιθετικά στοιχεία, από τα διακοσμητικά μοτίβα του William Morris έως την επιθετική κινησιολογία του Jack Kirby. Αυθεντικός δημιουργός και ιδιότροπος τελειομανής, συγκρούστηκε επανειλημμένα με το κατεστημένο της μετριότητας και προσπάθησε να διασώσει τον ουσιαστικό ρόλο του καλλιτέχνη μέσα στο τυποποιημένο πλαίσιο εργασίας των σχεδιαστών της μαζικής αμερικανικής παραγωγής.

Πάνω απ’ όλα, ο Conan του Barry Smith, μια εξευγενισμένη εκδοχή του αρχέγονου ήρωα του Robert Howard, παραμένει στο βασικό σύστημα ιδεολογικών αναφορών μου, εικαστικά ταυτισμένος με τον Ευγενή Βάρβαρο που κάποτε θα υποδεχτεί τον αναμενόμενο Υπεράνθρωπο της μάχης, της διανόησης και της αισθητικής.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, τα ίχνη του Barry Windsor-Smith έχουν χαθεί.

Ο ιδεαλιστής και ασυμβίβαστος ζωγράφος, μοιάζει παγιδευμένος στα προκαθορισμένα στεγανά του θλιβερού κόσμου της μοντέρνας τέχνης, όπως ο ρομαντικός ιππότης του, που στην τελευταία σελίδα του The Beguiling, πετρωμένος ανάμεσα στους κισσούς, εξακολουθεί να ατενίζει τη Μέδουσα ως αγγελική γυναίκα.

 

The Beguiling: Barry Windsor-Smith, Story, pen and ink, watercolor, 1982. Δημοσιεύτηκε αρχικά στο περιοδικό Epic Illustrated No.16, τον Φεβρουάριο του 1983. Με μικρές αλλαγές, επαναδημοσιεύτηκε στον τόμο BWS: OPUS Volume 2, τον Οκτώβριο του 2000, μαζί με τον συναφή πίνακα Beguiled.

Το πρώτο καρέ της έκτης σελίδας, αντικαταστάθηκε από τον BWS στην επαναδημοσίευση (βλ. σύνδεσμο), με υποδεέστερη, κατά τη γνώμη μου, εικόνα.

Beguiled: Έργο του BWS  (Pen & Ink, Watercolor, Color Pencil, Gouache, 1982/1995). Σύμφωνα με τον ίδιο: «This was supposed to be the cover to EPIC, the magazine that published "The Beguiling" in 1982. I finished it about, oh, say, twelve years after the initial deadline...»

Οι εικόνες: 1) & 2) Τα εξώφυλλα του EPIC 16 και του OPUS Vol 2 με έργα του BWS (Icarus και Young Knight in the Garden of a Sphinx αντίστοιχα), 3) ο πίνακας BEGUILED, 4) το καρέ που ο ΒWS απέσυρε από την επανέκδοση του 2000 και 5) η τελευταία σελίδα της ιστορίας The Beguiling.

Epic Illustrated: Εξαιρετική, περιοδική έκδοση της Marvel, της δεκαετίας του '80. Κυκλοφόρησαν 34 τεύχη από την Άνοιξη του 1980 έως τον Φεβρουάριο του 1986.

BWS:OPUS: Αυτοβιογραφικά κείμενα και επιλεγμένα έργα του BWS (Vol 1&2, 1999-2000, FANTAGRAPHICS BOOKS).

 

EYES OF THE WORLD

Η αλήθεια είναι πως από την πρώτη στιγμή που αγόρασα το εισιτήριο, αναρωτιόμουν αν έπρεπε να παραστώ στη συναυλία του Graham Bonnet. Το Heavy Metal είναι από τη φύση του συνδεδεμένο με την άγρια νεολαία και εύλογα με βασάνιζε η υποψία της ενδεχόμενης παρωδίας ενός εβδομηντάχρονου διασκεδαστή με τους πενηντάρηδες ακροατές του.

 

Ευτυχώς, το προσωπικό μας φαντασιακό δεν αναγνωρίζει ηλικίες. Παραμένουμε συνεχώς πρωταγωνιστές στην δική μας ιστορία και οι γιορτές μνήμης απλώς συνηγορούν στην δοξολογία του εξιδανικευμένου μας παρελθόντος.

All Night Long, Island in the Sun, Samurai, Desert Song, Since You’ve Been Gone, Lost in Hollywood... Τα θρυλικά τραγούδια με συνεπήραν και η συναυλία έγινε αφορμή για αναπόληση και κριτικές σκέψεις πάνω στις ταραγμένες σχέσεις των γενεών. Η δύναμη της μουσικής παρέμενε αναλλοίωτη, αντίθετα από τους μάλλον τυπικούς μεσήλικες του ακροατηρίου που βρίσκονταν σε έντονη διάσταση με τις ζωντανές αναμνήσεις των Χεβιμεταλλάδων της εποχής μου.

Εκείνα τα ηρωικά χρόνια της εφηβικής αντιπαράθεσης με τα στερεότυπα της τυποποιημένης κοινωνίας, η απειλητική εξωτερική μας εμφάνιση έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο. Θυμάμαι τις αντιδράσεις του πατέρα μου στα μέσα της δεκαετίας του ΄80, όταν επέστρεφα για τις γιορτές στο πατρικό σπίτι. Μου απαγόρευε να τον πλησιάζω στους δημόσιους χώρους της μικρής μας πόλης, γιατί ντρεπόταν για το εξτρεμιστικό παρουσιαστικό μου. Είχε τότε την δική μου σημερινή ηλικία... Μπορούσα εύκολα να κατανοήσω τον επαρχιώτικο καθωσπρεπισμό που του υπαγόρευε την αποδοκιμασία της απόστασης, χρειάστηκαν όμως αρκετά χρόνια για να συνειδητοποιήσω πως οι διαφωνίες μας δεν οφείλονταν στο υποτιθέμενο «χάσμα των γενεών» αλλά σε ουσιαστικές διαφορές αντίληψης του κόσμου και των ιδεών. Σήμερα, όταν κάποιες φορές περπατούμε μαζί στο ίδιο πεζοδρόμιο, του υπενθυμίζω γελώντας την αλλοτινή, στενόμυαλη συμπεριφορά του.
 

Στην πραγματικότητα, οι μικροαστικές απόψεις του πατέρα μου αντικατόπτριζαν τον ευρύτερο κοινωνικό μας περίγυρο. Οι νουθεσίες που οι συγγενείς και οι φίλοι των γονιών μου επαναλάμβαναν μονότονα, συνοψίζονταν στην ρητή προειδοποίηση: «Ανώριμε νεαρέ πετάς στα σύννεφα! κι αν δεν αλλάξεις νοοτροπία, σύντομα θα έρθει η ώρα που θα προσγειωθείς απότομα...». Με άλλα λόγια, η συμβατική κοινωνία θα σε αφομοιώσει ή αλλιώς θα σε συντρίψει...

Δεν προσγειώθηκα βέβαια ποτέ, παρά τους ρόλους που αναγκάστηκα να υποδηθώ - τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που υπαινίσσονταν οι αυτόκλητοι ηθικολόγοι του άθλιου κατεστημένου. Αντιθέτως, τριάντα χρόνια μετά, εξακολουθώ να ειρωνεύομαι και να περιγελώ τους ανίδεους μαζανθρώπους καθώς ίπταμαι αυτάρεσκα πάνω από τα σύννεφα, στην καθαρότητα της στρατόσφαιρας των άναρχων σκεπτικιστών.

 

Επιπλέον, χαίρομαι να ομολογώ πως ο επικός ήχος του Eyes Of The World μου φέρνει ακόμη δάκρυα στα μάτια...

 

                                         

Οι φωτογραφίες: Graham Bonnet live, την Κυριακή 23 Απριλίου, στην Αθήνα. Το κούρεμα και η ενδυματολογική του άποψη ήταν πάντοτε εκτός τόπου και χρόνου της καθιερωμένης Heavy Metal σκηνογραφίας.

ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΑΣΤΡΑΠΗΣ

Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;

Σε ποιο νησί του Ωκεανού, σε ποιάν κορφή ερημική;

Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ’ άδικο φωνάξεις.

Ξέρω, πως θα χεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,

που μες τα βρόχια της οργής ταχιά θενά σπαράξεις. 

Συ θα χεις μάτια γαλανά, θα χεις κορμάκι τρυφερό,

θα σε φυλάω από ματιά κακή κι από κακόν καιρό,

από το πρώτο ξάφνισμα της ξυπνημένης νιότης.

Δεν είσαι συ για μάχητες, δεν είσαι συ για το σταβρό.

Εσύ νοικοκερόπουλο, όχι σκλάβος ή προδότης

Τη νύχτα θα σηκώνομαι κι αγάλια θα νυχοπατώ,

να σκύβω την ανάσα σου ν’ ακώ, πουλάκι μου ζεστό,

να σου τοιμάζω στη φωτιά γάλα και χαμομήλι

κ’ ύστερ’ απ’ το παράθυρο με καρδιοχτύπι θα κοιτώ

που θα πηγαίνεις στο σκολειό με πλάκα και κοντύλι...

Η αρχετυπική σύνδεση της Μεγάλης Μητέρας με τον Θεάνθρωπο Υιό υπήρξε πάντοτε κεντρικό θέμα της ευρωπαϊκής τέχνης. Αστείρευτη πηγή έμπνευσης, η σχέση τους επαναπροσδιορίστηκε  μέσα στα θρησκευτικά πλαίσια του εξελληνισμένου χριστιανισμού. Στην χριστιανική μυθολογία, το τραγικό μέλλον προϋπάρχει στο ευτυχισμένο παρελθόν και τα χαρούμενα παιδικά χρόνια του Σωτήρα, σκοτεινιάζουν από τη γνώση της επερχόμενης δοκιμασίας. Στην προδιαγεγραμμένη εξέλιξη του θείου δράματος, η χρονική ανακολουθία διευκολύνει την υπερβατική πρόσληψη της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Στον πίνακα του Μποτιτσέλι «Madonna del Libro», ο μικρός Χριστός βρίσκεται στην αγκαλιά της μητέρας του, κρατώντας ήδη στα χέρια του τα καρφιά και το ακάνθινο στεφάνι του μελλοντικού μαρτυρίου του. Και η όμορφη, σιωπηλή Παναγία δείχνει βυθισμένη σε δυσοίωνες σκέψεις, σαν κι αυτές που εκφράζονται γλαφυρά στο ποίημα του Βάρναλη «Οι Πόνοι της Παναγιάς». Ακόμη πιό αλλόκοτα, η νεαρή Μαντόνα του Βάρναλη θλίβεται και μοιρολογεί πριν καν γεννήσει τον Λυτρωτή του κόσμου.

Ωστόσο, η μακραίωνη παράδοση του πολιτισμού μας εγγυάται την διαχρονική καταξίωση των σπουδαίων έργων τέχνης ανεξάρτητα από τα όρια της θρησκευτικής πίστης ή τις επιταγές της επικρατούσας κοσμικής ιδεολογίας. Οι καλλιτέχνες έχουν το δικαίωμα και τη δύναμη να αναδιατάσσουν και να επανερμηνεύουν το νόημα των μύθων. Κάτω από το ίδιο χριστιανικό επίχρισμα, ο Μποτιτσέλι ονειρεύεται τις αέρινες νύμφες της Άνοιξης, κι ο Βάρναλης υπαινίσσεται με τους στίχους του την κοινωνική επανάσταση.

Επιπλέον, πέρα ακόμη κι από τις προθέσεις των δημιουργών, τα μεγάλα έργα της ποίησης και της ζωγραφικής, αυτονομούνται και ερμηνεύονται κατά βούληση από τους ανεξάρτητα σκεπτόμενους δέκτες. Αντιδραστικοί και αγνωστικιστές όπως εγώ, μπορούν αβίαστα να προσλαμβάνουν την καθαρή αισθητική τους αξία, δίχως καθόλου πίστη, δίχως συγγενικό φρόνημα ή έστω ηθική αποδοχή.

Κι αν κάποτε τα φρένα σου το Δίκιο, φως της αστραπής,

κ’ η Αλήθεια σου χτυπήσουνε, παιδάκι μου, να μην τα πεις.

Θεριά οι ανθρώποι, δε μπορούν το φως να το σηκώσουν.

Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής.

Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταβρώσουν.

Οι τελευταίοι στίχοι είναι τόσο εντυπωσιακοί όσο και ουσιαστικοί. Ο απαισιόδοξος ποιητής αποκαλεί δηκτικά τους ανθρώπους, ανήμπορα θεριά. Οι άθλιοι που ενεδρεύουν στα σκοτεινά σπήλαια της γης δεν αντέχουν το ουράνιο φως. Μαθημένοι στα καθησυχαστικά ψέματα των πονηρών, αέναα τιμωρούν τους ενοχλητικούς αγγελιοφόρους της Αλήθειας. Όμως ο χρόνος παραμένει κυκλικός. Και η τέχνη μας παρηγορεί στον κόσμο της χρυσής σιωπής, ώσπου να έρθει ο καιρός για το αυστηρό σπαθί του Δίκιου και της Αστραπής...

                                                                                                                                                        

Οι στίχοι: Κώστας Βάρναλης, 4 συνεχόμενες στροφές από το ποίημα Οι Πόνοι της Παναγιάς (1927, Σκλάβοι Πολιορκημένοι, Πρώτο Μέρος).

Ο πίνακας: Sandro Botticelli, Madonna del Libro (ca. 1480).  

THE DIVINE ROSE OF INTELLECTUAL FLAME

«One winter evening an old knight in rusted chain-armour rode slowly along the woody southern slope of Ben Bulben, watching the sun go down in crimson clouds over the sea. His horse was tired, as after a long journey, and he had upon his helmet the crest of no neighbouring lord or king, but a small rose made of rubies that glimmered every moment to a deeper crimson. His white hair fell in thin curls upon his shoulders, and its disorder added to the melancholy of his face, which was the face of one of those who have come but seldom into the world, and always for its trouble, the dreamers who must do what they dream, the doers who must dream what they do.»
 

 

Οι ποιητές γνωρίζουν την αλήθεια. Τούτος ο κόσμος είναι θλιβερός. Καθορίζεται από την ανάγκη, τον χρόνο, τη φθορά. Στο μεσαιωνικό βασίλειο που δεσπότης είναι ο θάνατος, μόνο η μελαγχολία ταιριάζει στους ονειροπόλους ιππότες. Γιατί τίποτα ουσιαστικό δεν ξεχωρίζει τους άθλιους ληστές που κρύβονται στα δάση από τους ελεεινούς χωρικούς που βόσκουν τα γουρούνια. Όλοι τους είναι ένοχοι και δεσμώτες, που μάταια αναζητούν τα χρυσά λύτρα της εξαγοράς της ποινής. Και μόνον τα μικρά παιδιά είναι αθώα, κι εκείνοι οι λίγοι, που υποτιμητικά από τους πονηρούς, αποκαλούνται απλοϊκοί. Η Επίγεια Ιπποσύνη, μόνο αυτούς στον κόσμο των αγροίκων, οφείλει να προστατεύει και να υπηρετεί.

«After gazing a while towards the sun, he let the reins fall upon the neck of his horse, and, stretching out both arms towards the west, he said, 'O Divine Rose of Intellectual Flame, let the gates of thy peace be opened to me at last!'»

Ο Ήλιος είναι ο υπέρτατος Θεός της διανόησης, της ηθικής, της αισθητικής. Και προς Αυτόν απευθύνεται η μυστική προσευχή όσων ανυπόμονα ποθούν τη λύτρωση της τελευταίας μάχης. Γιατί τότε έρχεται η ευλογημένη ώρα, που οι ιππότες με τις σκουριασμένες πανοπλίες διαβαίνουν τις πύλες της διάπυρης σφαίρας. Διασχίζουν πρώτα τον Τέταρτο Ουρανό, των διανοουμένων, έπειτα τον Πέμπτο, των ιερών πολεμιστών, και τέλος τον Ένατο, των αγγελικών ταγμάτων. Στον Εμπυραίο, στην φωτεινή καρδιά του παραδείσου, λαμβάνουν τη θέση τους στην Ουράνια Ιπποσύνη, στην έσχατη Φρουρά των Αθανάτων που υπερασπίζεται το Θεϊκό Ρόδο της Πνευματικής Φλόγας.

 

 

Ο πίνακας: John Everett Millais, A Dream of the Past: Sir Isumbras at the Ford (1857).   

Εντός εισαγωγικών: Aποσπάσματα του διηγήματος του William Butler Yeats, Out of the Rose (της συλλογής The Secret Rose, 1897). Αφορμή για υπερβατικές σκέψεις και άχαρους προβληματισμούς.

Η υπόθεση του διηγήματος: Ένας γηραιός Ιωαννίτης, μύστης του εσώτερου ιπποτικού τάγματος του Πορφυρού Ρόδου, συναντά τυχαία μια ομάδα χωρικών που κυνηγούν κλέφτες γουρουνιών. Αποφασίζει να τους βοηθήσει και προσφέρει αμοιβή για κάθε νεκρό ληστή που θα εξολοθρεύσουν. Ο ιππότης πληγώνεται θανάσιμα υπερασπιζόμενος τους χωρικούς αλλά εκείνοι δεν ξεχνούν την αμοιβή που τους έταξε και στέλνουν τον «αγαθό» του χωριού τους να την εισπράξει. Ο ετοιμοθάνατος ιππότης συμπαθεί τον απλοϊκό νεαρό και του διηγείται πριν ξεψυχήσει, την προσωπική του ιστορία της Αποκάλυψης του Ρόδου. Ο «αγαθός» που ακούει μα τίποτα δεν κατανοεί, επιβεβαιώνει τελικά με τον τρόπο του, την ανεπηρέαστη από τον ιπποτικό ιδεαλισμό, πεζή συνέχεια της υλική τάξης του κόσμου.

Η ελληνική έκδοση: Το Μυστικό Ρόδο, Εκδόσεις Κλέος. Ιδανική επιλογή συγγραφέα και βιβλίου, της πρώτης εκδοτικής προσπάθειας των νεορομαντικών της Φ.ΛΕ.ΦΑ.ΛΟ.